#: locale=tr

## Action

### PDF
PopupPDFBehaviour_8D306286_8F2B_F045_41D8_464B6DD3E04F.url = files/Sephardic%20Recipes%201_tr.pdf
PopupPDFBehaviour_8D4065E9_8F6B_F3CE_41D2_1B0CD75FD121.url = files/Sephardic%20Recipes%201_tr.pdf

### URL
PopupWebFrameBehaviour_8D375F50_8F15_D0DE_41D2_5960993BC2ED.url = https://open.spotify.com/embed/track/2cIV0ojjOvorUVwlhMx7FZ?utm_source=generator
PopupWebFrameBehaviour_8D4AA504_8F7F_7046_41DA_DC3FD74F4890.url = https://open.spotify.com/embed/track/2cIV0ojjOvorUVwlhMx7FZ?utm_source=generator
PopupWebFrameBehaviour_8D4AA507_8F7F_7042_41C6_26F50186877C.url = https://open.spotify.com/embed/track/6TTueTUzSeFf5QgjpageLz?utm_source=generator
PopupWebFrameBehaviour_8D375F52_8F15_D0C2_41BB_0798929683D4.url = https://open.spotify.com/embed/track/6TTueTUzSeFf5QgjpageLz?utm_source=generator
LinkBehaviour_E798A224_F597_3F82_41E9_2F4E9364ABB0.source = https://siviltoplumdestek.org/
PopupWebFrameBehaviour_E0C693EB_8B3F_D7C3_41E0_6EA37B3FA5D7.url = https://sketchfab.com/models/2f6e107841ec4a5b8ea719a46e9ef0fc/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_F89AC1F5_A166_7CC7_41E4_1D4B4654FED4.url = https://sketchfab.com/models/2f6e107841ec4a5b8ea719a46e9ef0fc/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_A5239671_A165_87DE_41CD_4B2E974EECC8.url = https://sketchfab.com/models/2f6e107841ec4a5b8ea719a46e9ef0fc/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_70F09F15_8B17_F046_41B6_BCB74FEDC57E.url = https://sketchfab.com/models/ba863e2fbdf3414da776198e1cd0f45a/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_61D98651_8B15_50DE_41E1_4BF9D557D55C.url = https://sketchfab.com/models/ba863e2fbdf3414da776198e1cd0f45a/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_9F5921B9_8B3F_D04E_41DD_9741F279270A.url = https://sketchfab.com/models/b2793732b8a040b0b29d8ae755c00647/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_E0DFB399_8B3D_304E_41DE_74954E545B02.url = https://sketchfab.com/models/b2793732b8a040b0b29d8ae755c00647/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_074EFD20_8B15_507E_41C5_54643F70AFDD.url = https://sketchfab.com/models/b2793732b8a040b0b29d8ae755c00647/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8D0E0156_8CF7_30C2_4175_B7051334D9B4.url = https://sketchfab.com/models/424fa5bb12e64703808a214148913f48/embed?autospin=1&ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8D1926D4_8F1D_71C6_41D7_E9E8912185DA.url = https://sketchfab.com/models/424fa5bb12e64703808a214148913f48/embed?autospin=1&ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8D1443AA_8CEB_3042_41BF_9D497C0A35D0.url = https://sketchfab.com/models/424fa5bb12e64703808a214148913f48/embed?autospin=1&ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8D387ED2_8F1B_D1C2_41D8_62C5C58B60A3.url = https://sketchfab.com/models/48ca468532ab443e8c3747845a66985d/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8D3EA26C_8F17_70C6_41D4_BF877205FFAC.url = https://sketchfab.com/models/48ca468532ab443e8c3747845a66985d/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8D2F664F_8F35_F0C2_41DA_F73376C3A2E4.url = https://sketchfab.com/models/48ca468532ab443e8c3747845a66985d/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_A5246CE5_A162_84C7_41D5_634416EFB693.url = https://sketchfab.com/models/4469ad471c3642a486440ffb4641bdb2/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_9F4BC9B7_8B35_5042_4190_3EA9A3615B18.url = https://sketchfab.com/models/4469ad471c3642a486440ffb4641bdb2/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8CFAE689_8D1C_F04E_41DD_E844F44CDD83.url = https://sketchfab.com/models/b557a299468a43a184c7ab23de32d748/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8D4F16C3_8F75_51C2_41E0_7CA4DD5AEA29.url = https://sketchfab.com/models/fd33c310a6bb4346960035370ff6f751/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8C2EBFDE_8D37_4FC2_41D2_C12B02298400.url = https://sketchfab.com/models/9ff84b2cbc0147559f12c1a136d405c4/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8C6BE57C_8D3C_F0C6_41CB_34B1A1C7F30D.url = https://sketchfab.com/models/9ff84b2cbc0147559f12c1a136d405c4/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8D0D3F58_8CF5_50CE_41C7_F5D4D82BAF0E.url = https://sketchfab.com/models/4bb773d68fca45d1805a567ce4950734/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8D1556AC_8F15_D045_41DC_27DAC991A751.url = https://sketchfab.com/models/4bb773d68fca45d1805a567ce4950734/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8D0D01DE_8CF5_33C2_41B6_53F9BACC1305.url = https://sketchfab.com/models/4bb773d68fca45d1805a567ce4950734/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8D1A2106_8F1F_7042_41AD_3E854B9DB118.url = https://sketchfab.com/models/4bb773d68fca45d1805a567ce4950734/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8CC3687D_8D6D_F0C6_41DF_3AB7A9A12E27.url = https://sketchfab.com/models/8a287e8dbd1447dabf18cd85fb964e58/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8CC50BE4_8D75_37C6_41E1_3CFF63FD5A59.url = https://sketchfab.com/models/8a287e8dbd1447dabf18cd85fb964e58/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8CAFEF2A_8D34_F042_41B9_73843E9BE145.url = https://sketchfab.com/models/8a287e8dbd1447dabf18cd85fb964e58/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_5B2CD9B9_8B2F_304E_418B_59DCBDA588BD.url = https://sketchfab.com/models/eccfbe9a0c7e45cb8174810ecafcc0b6/embed?autospin=1&ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8D66CBF2_8F37_37C2_41E1_59E79F582D7A.url = https://sketchfab.com/models/615eb469ec5f4355b8f3929a292550ce/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8D375F52_8F15_D0C2_41CC_CBBE63BA55AA.url = https://sketchfab.com/models/615eb469ec5f4355b8f3929a292550ce/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8D4AA506_8F7F_7042_41DC_963B50CF8E5C.url = https://sketchfab.com/models/615eb469ec5f4355b8f3929a292550ce/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8C11DD2E_8CEC_D045_41CC_8C44CFE4000B.url = https://sketchfab.com/models/93f50d5b6c2740e3b78de3c475830ec3/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8C1170EB_8CED_D1C2_41C5_3843BBD0E058.url = https://sketchfab.com/models/93f50d5b6c2740e3b78de3c475830ec3/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8C0DCA03_8CF5_3042_41CD_DF79EDCDF076.url = https://sketchfab.com/models/93f50d5b6c2740e3b78de3c475830ec3/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8CF3197B_8D2D_50C2_41B2_D7C1775FFB09.url = https://sketchfab.com/models/06c96949b4c644e1b9068708a870daf1/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8CE267F2_8D2F_FFC2_41C1_8BC24B5DCF78.url = https://sketchfab.com/models/06c96949b4c644e1b9068708a870daf1/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8CF682D9_8D17_31CE_41DC_A134E895F09E.url = https://sketchfab.com/models/06c96949b4c644e1b9068708a870daf1/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8C2FD76C_8D34_D0C5_41B9_91CDEBAFAAC8.url = https://sketchfab.com/models/542143f95fd94bd5873564ea2ec7ae66/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8C6BE57E_8D3C_F0C2_41D2_6058B52A8E91.url = https://sketchfab.com/models/542143f95fd94bd5873564ea2ec7ae66/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8D3EA26D_8F17_70C6_41D9_A066D142E94D.url = https://sketchfab.com/models/40716aa4fef64c6b92f46ffbb89dd40b/embed?autospin=1&ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8D2F6651_8F35_F0DF_41A3_D17A90F2047A.url = https://sketchfab.com/models/40716aa4fef64c6b92f46ffbb89dd40b/embed?autospin=1&ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8D387ED3_8F1B_D1C2_41CB_F81F467318EE.url = https://sketchfab.com/models/40716aa4fef64c6b92f46ffbb89dd40b/embed?autospin=1&ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8CC50BE8_8D75_37CE_41D5_4FFA2863F9EA.url = https://sketchfab.com/models/7a25d043505c4e0c8a78f3b980f07ba6/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8CC36881_8D6D_F03E_41DD_B984548D8038.url = https://sketchfab.com/models/7a25d043505c4e0c8a78f3b980f07ba6/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8CAFEF2E_8D34_F042_41D5_87D91C2F0E99.url = https://sketchfab.com/models/7a25d043505c4e0c8a78f3b980f07ba6/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_E0FE06C6_8B3B_51C2_41E0_CC2BC949CE39.url = https://sketchfab.com/models/0369e8d6a9d0455787b4d0935ad900c0/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_C6E16EF1_8B15_51DE_41D1_2D394B010897.url = https://sketchfab.com/models/0369e8d6a9d0455787b4d0935ad900c0/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_5426E194_8B6D_7045_41DC_6EFD895381BC.url = https://sketchfab.com/models/dd9f7d0d5250482698d05aedd19e4c31/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_70F21F13_8B17_F042_41C1_BEAF81A4B843.url = https://sketchfab.com/models/dd9f7d0d5250482698d05aedd19e4c31/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8CAFEF2C_8D34_F046_41E1_842932F8201E.url = https://sketchfab.com/models/d68d61a82b9842989d4f63ef4234cac6/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8CC50BE6_8D75_37C2_41BA_9C3514862408.url = https://sketchfab.com/models/d68d61a82b9842989d4f63ef4234cac6/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8CC3687F_8D6D_F0C2_41C8_73A0749DDF31.url = https://sketchfab.com/models/d68d61a82b9842989d4f63ef4234cac6/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_E0D10018_8B3D_304E_41D2_12E6775C0F09.url = https://sketchfab.com/models/f9c679fb31764ea980e609c087bcc993/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_C6E3EEF3_8B15_51C2_41AE_94B2529D1274.url = https://sketchfab.com/models/f9c679fb31764ea980e609c087bcc993/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_A531B9E6_A165_8CC2_41D7_7424DCE604B4.url = https://sketchfab.com/models/bb542ea0e3e34e6b9ab9fc3ac47bb48c/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_A5325AF7_A166_8CC2_417E_C8CF5F04E2A4.url = https://sketchfab.com/models/bb542ea0e3e34e6b9ab9fc3ac47bb48c/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8D387ED1_8F1B_D1DE_41D4_3C78389DD7EF.url = https://sketchfab.com/models/539511d3931a4450a836bb9ca295c7f8/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8D3EA26A_8F17_70C2_41E0_8308AEC68473.url = https://sketchfab.com/models/539511d3931a4450a836bb9ca295c7f8/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8D2F664F_8F35_F0C3_41CB_30C77620EE63.url = https://sketchfab.com/models/539511d3931a4450a836bb9ca295c7f8/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8D14E4FE_8F14_F1C5_41DC_09E0FBC19A8D.url = https://sketchfab.com/models/f2d74ad842554139a0285e17e49a0f3d/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8D0D3F56_8CF5_50C2_41C7_975910630165.url = https://sketchfab.com/models/f2d74ad842554139a0285e17e49a0f3d/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8D0D01DD_8CF5_33C6_41DA_DB85D8143C67.url = https://sketchfab.com/models/f2d74ad842554139a0285e17e49a0f3d/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8D1B3D66_8F1D_50C2_41B0_816B517F6B68.url = https://sketchfab.com/models/f2d74ad842554139a0285e17e49a0f3d/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8CC50BE7_8D75_37C2_41A6_0A6744853440.url = https://sketchfab.com/models/267828ac12994629a7ccc5adebdfce2f/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8CAFEF2D_8D34_F046_41D0_270639AFA00E.url = https://sketchfab.com/models/267828ac12994629a7ccc5adebdfce2f/embed?ui_theme=dark&dnt=1
PopupWebFrameBehaviour_8CC36880_8D6D_F03E_41D1_2361AA328F2F.url = https://sketchfab.com/models/267828ac12994629a7ccc5adebdfce2f/embed?ui_theme=dark&dnt=1
LinkBehaviour_E73D5C62_F595_6B86_41D9_0DA72D3F8AEC.source = https://turkeymozaik.org.uk
PopupWebFrameBehaviour_8D517287_8F6D_D042_41C7_6992E341AE0A.url = https://www.muze500.com/index.php?option=com_breezingforms&view=form&Itemid=158&lang=tr



LinkBehaviour_8C2BF6A6_8D3C_D045_41D4_29E3AEF2EB7E.source = https://www.muze500.com/index.php?option=com_content&view=article&id=9&Itemid=132&lang=tr
LinkBehaviour_8C29AB3C_8D3D_7046_4180_528399B0B32E.source = https://www.muze500.com/index.php?option=com_content&view=article&id=9&Itemid=132&lang=tr
LinkBehaviour_FDEEC723_A122_8542_41BE_17C468FF359B.source = https://www.muze500.com/index.php?option=com_content&view=article&id=9&Itemid=132&lang=tr
LinkBehaviour_8C2B5B81_8D3D_D03E_419A_111F7DCBF286.source = https://www.muze500.com/index.php?option=com_content&view=article&id=9&Itemid=132&lang=tr
PopupWebFrameBehaviour_1262E268_8BF5_30CE_41C2_A76D8634CD73.url = //www.youtube.com/embed/3x9jUt9TO1A?si=Hipzh941AjAxuYeZ
PopupWebFrameBehaviour_11FD6125_8BF5_F046_41D9_D089500E616C.url = //www.youtube.com/embed/3x9jUt9TO1A?si=Hipzh941AjAxuYeZ
PopupWebFrameBehaviour_1264BCBE_8BF4_D042_41D2_1EEF4BA28AE5.url = //www.youtube.com/embed/3x9jUt9TO1A?si=Hipzh941AjAxuYeZ
PopupWebFrameBehaviour_1765B3FA_8BF7_57C2_419C_8D3E2451430E.url = //www.youtube.com/embed/3x9jUt9TO1A?si=Hipzh941AjAxuYeZ
PopupWebFrameBehaviour_1248785D_8BFB_70C6_41BE_1499590E136C.url = //www.youtube.com/embed/3x9jUt9TO1A?si=Hipzh941AjAxuYeZ
PopupWebFrameBehaviour_933E9F8A_A0EF_92A1_41D8_AD5D647414C4.url = //www.youtube.com/embed/A8BlG2pBRhk?si=IShfLbjktcenpYkM
PopupWebFrameBehaviour_922DA924_A0EC_BFE1_418D_5FDEEBC22E9F.url = //www.youtube.com/embed/A8BlG2pBRhk?si=lB8aeRhufOj9vYB_
PopupWebFrameBehaviour_916D2948_A0ED_9FA1_41DC_72B9BA657E95.url = //www.youtube.com/embed/A8BlG2pBRhk?si=lB8aeRhufOj9vYB_
PopupWebFrameBehaviour_8C1EB970_8D17_50DE_41DC_BC73C2540C84.url = //www.youtube.com/embed/E27xbZqzroQ?si=dctLPXGyrVQuYPeY
PopupWebFrameBehaviour_E4C452B9_A162_9F4F_41D3_DA8B48905094.url = //www.youtube.com/embed/E27xbZqzroQ?si=dctLPXGyrVQuYPeY
PopupWebFrameBehaviour_E626F3E0_A166_9CFD_41E3_8E16A8BE0D0B.url = //www.youtube.com/embed/E27xbZqzroQ?si=dctLPXGyrVQuYPeY
PopupWebFrameBehaviour_E73C8D71_A165_85DF_41E2_C1671707DC81.url = //www.youtube.com/embed/E27xbZqzroQ?si=dctLPXGyrVQuYPeY
PopupWebFrameBehaviour_8D064D02_8CF7_3042_41B3_CEAE15FE4FAA.url = //www.youtube.com/embed/ElL5QQjN33g?si=VYMkEGn13-iq1oRX
PopupWebFrameBehaviour_8D0172FA_8CED_D1C2_41DB_251D2B92B124.url = //www.youtube.com/embed/ElL5QQjN33g?si=VYMkEGn13-iq1oRX
PopupWebFrameBehaviour_B098F703_A0E2_8542_41CF_50C8B28A93D3.url = //www.youtube.com/embed/TAP0mDRFBaM?si=2BkSE5dsNaI5W2qx
PopupWebFrameBehaviour_8D4D28FC_8F75_71C6_41D8_8E4E23E1CCBA.url = //www.youtube.com/embed/TAP0mDRFBaM?si=2BkSE5dsNaI5W2qx
PopupWebFrameBehaviour_8522654D_A0E4_F7A3_41D1_50E4B05930D9.url = //www.youtube.com/embed/tM70ndz0DFI?si=iuNL0QO0mbelqrGG
PopupWebFrameBehaviour_876E66E2_A0E4_9261_41D0_C6DFAACD7334.url = //www.youtube.com/embed/tM70ndz0DFI?si=iuNL0QO0mbelqrGG
PopupWebFrameBehaviour_8AB6B836_A0E3_9DE1_41E3_7D2E2F8A8E1F.url = //www.youtube.com/embed/tM70ndz0DFI?si=iuNL0QO0mbelqrGG

## Hotspot

### Text
HotspotPanoramaOverlayTextImage_F4C2A91C_A162_8D45_41E2_DB385685705F.text =  \
 \
 \
 \
 \
 \
 \
 \
 \
 \
 \
 \
 \
 \
 \
 \
 \
 \
 \
Bu sanal müze Sivil Toplum için Destek Vakfı ve Turkey Mozaik Foundation işbirliğiyle hayata geçirilen Kültür Sanat Fonu desteği ile hazırlanmıştır. \
 \
İçeriğinden yalnızca 500. Yıl Vakfı sorumlu olup, herhangi bir şekilde destekçi kurumların görüşlerini yansıtmamaktadır. \

HotspotPanoramaOverlayTextImage_8D0046B1_8CEB_305E_41CC_788F779E7B32.text =  \
 \
 \
 \
 \
 \
 \
 \
 \
ÖLÜM \
  \
Yahudi dinine göre ölüm, hayatın sonu değildir. Bu dünyada yaşadığımız hayat bizi “Olam Aba” adındaki diğer yaşama götüren yolu teşkil eder. Ölüm ve yasla ilgili dinî kanun ve uygulamalar iki prensip üzerine kurulmuştur: Birincisi, yaşamını yitirmiş de olsa insanı onurlandırmak ve ona saygı duymak; ikincisi ise zihinsel ve duygusal olarak yasta olanları rahatlatıp iyi olmalarını sağlamak.  \
 \
MATEM \
 \
Yahudi geleneklerine göre matem dönemi üçe ayrılmıştır: “Şiva” adı verilen ilk yedi gün, “Şeloşim” adı verilen ölümden sonraki 30 gün ve ölümden sonraki 12 ay. Matem, ölünün gömüldüğü andan itibaren başlar. Ölen kişiyi onurlandırmak için bir kandil ya da mum yakılır. Buna "Ner Tamid" ya da "Ebedi Işık" denir.
HotspotPanoramaOverlayTextImage_27A6866E_8BEF_D0C2_41B3_10BB28B9AF08.text =  \
 \
 \
 \
 \
 \
ÖN ASYA’DA (ANADOLU) YAHUDİLER \
 \
Yahudilerin Anadolu Yarımadası’na ilk ne zaman yerleştiklerine dair kesin bir bilgi yoktur. Ancak, Filistin’deki Yahudilerin bir kısmının daha İkinci Tapınak’ın M.S.70’te yıkılmasından çok önce bu bölgeye ve Balkanlara göç ederek Roma İmparatorluğu’nun büyük kentlerine yerleşmeye başladığı bilinir. \
 \
Ancyr (Ankara), Sardis (Sart), Hypaepe (Ödemiş), Aphrodisias (Karacasu-Aydın), Korykos (Fethiye) , Laodiceia (Pamukkale), Myndos (Gümüşlü Liman), Plateia (Milet) ve Andriake (Antalya) gibi eski kent kazılarında bulunan arkeolojik kalıntılardan yörede M.Ö. 4. yüzyıldan itibaren yaşayan Yahudilerin bulunduğu saptanabilmektedir. \
 \
Tarihçi Flavius, Aristo’nun (M.Ö.384–322) Ön Asya’daki gezilerinde Yahudilere rastlayıp kendileriyle bilgi alışverişinde bulunduğunu ifade eder.    \
 \
FATİH’İN MEKTUBU  \
 \
"Tanrı bana birçok ülke bahşetti ve hizmetkârı Hazret-i İbrahim ve Hazret-i Yakub'un sülalesine sahip çıkmamı ve onları himayeme almamı bana emretti... Aranızda kim, Tanrı'nın yardımı ile İstanbul'a gelip yerleşmeyi, incirin ve bağın gölgesinde huzur içinde yaşamayı, serbest ticaret yapıp mal mülk sahibi olmayı arzular?" \
 \
OSMANLILARLA KARŞILAŞMA \
 \
Yahudiler Doğu Roma İmparatorluğu (Bizans) döneminde aralıklarla özgür, genelde baskı altında yaşadılar. \
 \
Anadolu Selçuklu Devleti (1077-1308) Yahudilere din ve vicdan özgürlüğü tanıdı. Anadolu Türk Beyliklerinin çoğunda da Yahudiler huzur içinde yaşadı. \
 \
Osmanlı Devleti, Oğuzların Bozok kolunun Kayı boyundan olan Ertuğrul Bey’in oğlu Osman Bey tarafından Bizans sınırında bir uç beyliği olarak 1299 yılında kuruldu.  \
 \
Osman Bey’in oğlu Orhan Bey 1326’da Bursa’yı fethettiğinde, savaş dolayısıyla şehri terk etmiş olan Yahudiler kente döndü. Orhan ve kardeşi Alâeddin ticaret ile sanayi ve maliye dallarında yetenekli olduklarına inandıkları Yahudilere özel bir ilgi gösterdi. Bursa’da Etz Ahayim Sinagogu, Orhan Bey’in bir fermanıyla yenilenerek hizmete girdi. \
 \
Osmanlılar fethettikleri her şehirde, kendilerini “kurtarıcı” olarak karşılayan Yahudilerle karşılaştılar: Gelibolu (1354), Ankara (1360), Edirne (1361-1363), İzmir (1422), Selanik (1429) ve nihayet İstanbul (1453).
HotspotPanoramaOverlayTextImage_8C3B59D0_8D1D_D3DD_418F_6E14D78A695F.text =  \
 \
 \
 \
 \
SONSİNO AİLESİ \
 \
İstanbul'da matbaacılık konusunda getirdikleri önemli yeniliklerden ötürü adından söz edilmesi gereken bir diğer Yahudi aile de İtalya’dan gelen Sonsino ailesidir. İtalya’da İbranice yayın yapan bir matbaanın sahibi olan aile, daha sonra  İtalya’nın farklı şehirlerinde kurduğu matbaalarda İbranice’nin yanı sıra Latince ve İtalyanca baskılar yaptı. İstanbul’da Gerşom ve oğlu Eliyezer Sonsino, kurdukları matbaada 1547 yılına kadar İbranice baskı yapmaya devam etti.  \
 \
Bu alana üç nesil hizmet veren Sonsino ailesi; italik hurufat, metin başında büyük harf kullanılması, folyo işaretleme tekniği, sayfa düzeni gibi yenilikleri matbaa sanatına kazandıran Yahudi aile oldu. Ailenin sonraki nesilleri farklı alanlara yöneldiyse de matbaacılığa getirdikleri yenilikler sebebiyle isimlerinin bu alandaki saygınlığı uzun yıllar boyunca sürdü ve Sonsino ailesi birçok matbaacıya ve hatta kitabevine ilham olmayı sürdürdü.
HotspotPanoramaOverlayTextImage_8CD7F6B3_8D14_D042_41C4_25C099532E90.text =  \
 \
 \
 \
AVRUPA'DAN TRANSİT GEÇİŞLER  \
 \
II. Dünya Savaşı sırasında Türkiye, İstanbul’da faaliyette bulunmasına izin verilen Jewish Agency for Palestine’ın gayretleriyle Nazi dehşetinden kaçabilenler için de güvenli bir transit geçiş yolu oldu. Deniz yolu veya konvoy halinde tren yolu ile gelen binlerce Yahudi göçmen, Edirne’deki veya İstanbul’daki yasal işlemleri tamamlandıktan sonra kara veya deniz yoluyla çıkış yaptılar ve Filistin’e ulaştılar. Romanya’dan kalkan ve Boğazları geçerek Akdeniz’e varmayı hedefleyen göçmen dolu gemilerin bazılarında elim vakalar da yaşandı: \
 \
12 Aralık 1940 \
Salvator gemisi Silivri açıklarında fırtınaya tutulup battı. (230 ölü) \
 \
24 Şubat 1942 \
Makineleri bozulan Struma gemisi dokuz hafta boyunca İstanbul’da bekletildi. Bu arada Kızılay ve Yahudi Cemaati gıda ve sağlık yardımında bulundular. Ancak, Akdeniz’e açılamayacağı anlaşılan gemi Karadeniz’e geri yollanınca bir Sovyet denizaltısı tarafından torpillenerek batırıldı. (768 ölü) \
 \
5 Ağustos 1944 \
Mefkûre motoru bir Sovyet denizaltısı tarafından batırıldı. (345 ölü)
HotspotPanoramaOverlayTextImage_8D030AC3_8CED_31C2_41D3_676DC22ED848.text =  \
 \
 \
 \
BAR-MİTZVA VE BAT-MİTZVA \
 \
İbranice’de Bar-Mitzva “emirlerin oğlu”, Bat-Mitzva da “emirlerin kızı” anlamına gelir.  \
13 yaşından gün almış her Yahudi erkek çocuğu Bar-Mitzva, 12 yaşından gün almış her Yahudi kız çocuğu Bat-Mitzva kutlar. Bu yaşlara gelmiş her Yahudi genci, artık yetişkinliğe adım atmış ve birey olarak sorumluluklarını yerine getirecek olgunluğa erişmiş sayılır.  \
 \
13 yaşındaki bir Yahudi erkek çocuğu Bar-Mitzva töreni öncesinde dinî eğitim görür, duaları ve Yahudi kanunlarını öğrenir. Tören sırasında Tevrat okumaya çağırılır ve bu törenle hem olgunluğa eriştiği ispatlanır hem de yeni bir yetişkin birey olarak cemaate tanıtılır.  \
 \
Bat-Mitzva törenleri ise 19. yüzyıldan itibaren kutlanmaya başlamıştır. Bat-Mitzva törenleri kız çocuklarının toplu halde bir törende bir araya gelmeleriyle kutlanmaktadır. Bu tören için kızlar beyaz kıyafetler içinde, babalarının kollarında sinagoga girerler, hep birlikte dualar ve şarkılar okurlar. 
HotspotPanoramaOverlayTextImage_70BDA5C4_8CFF_53C6_41E1_02A4A4D5FE08.text =  \
 \
 \
 \
Bir İslam yönetimi olan Endülüs Emevî Devleti’nin hükümranlığında bilime, sanata ve ticarete önem vererek kendilerini geliştiren ve bu sayede kültürlerinin altın çağını yaşayan Yahudiler, 1492’de Katolik Hristiyan yönetiminin belirlediği yasalar sonucu İspanya’dan sürgün edildiğinde, göçtükleri topraklara beraberlerinde yalnızca kültürel zenginliklerini getirebildi. \
 \
Bu kültürel zenginlikler arasında, Osmanlı topraklarına Sultan II. Bayezid tarafından davet edilerek gelen Sefarad Yahudilerinin yanlarında getirdiği matbaa da vardı. 13 Aralık 1492’de metalik karakterleri kullanarak bu coğrafyanın ilk matbaasını kuran David ve Samuel İbn Nahmias kardeşler, dönemin padişahından izin alamadıkları için sadece dinî kitapların basımını yapabildi. 1500’lerin başında papirüs yerine kâğıdın yaygın kullanılmaya başlaması ile Avrupa’da matbaa daha işlevsel hâle geldi; böylece halkın bilgiye ulaşması da kolaylaştı.  \
 \
İstanbul'da ve Selanik gibi Yahudi kültürünün merkezi olan şehirlerde İbranice matbaanın kullanımıyla Raşi alfabesinde baskıların yapılması (İbranice hurufat ile Judeo-Espanyol dilinde baskı), Judeo-Espanyol dilinin ve geniş Sefarad kültürünün korunmasında ve yaşatılmasında çok etkili oldu. \
Yahudiler, Cumhuriyetin ilanına kadarki süreçte Ladino dilinde Raşi alfabesiyle birçok dergi ve gazete bastı.  \
 \
Basının ve Yahudi basınının dönemsel gelişimine şöyle bir bakacak olursak: \
İlk Ladino dilinde gazete girişimi, ilk Türkçe gazetenin basılmasından 11 yıl sonra temelleri atılan La Buena Esperansa’dır. İzmirli tüccar Rafeal Uziel’in 22 Mayıs 1842’de İzmir’de yayımlanacağını ilan ettiği gazetenin duyurusu çoğu Avrupa Yahudi gazetesinde yayımlanmasına rağmen maddi sebeplerden ötürü gazete hayata geçemedi.
HotspotPanoramaOverlayTextImage_009679D1_11FA_38F8_41A1_C27E641E52AD.text =  \
 \
 \
 \
Müze Ekibi \
 \
500. Yıl Vakfı Başkanı: Silvyo Ovadya \
500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi Müdürü: Nisya İşman Allovi \
500. Yıl Vakfı Proje Koordinatörü: Emel Benbasat \
500. Yıl Vakfı Proje Danışmanı: Dalia Maya \
 \
 \
Proje Ekibi \
 \
Proje Yönetimi: Zeynep Yavuzcezzar \
Teknik Yönetim: Berkay Buğdanoğlu \
İçerik Yönetimi: Aybüke Bilgin Hinbest  \
Fotoğraf: Ufuk Pehlivan \
Fotoğraf Asistanı: Ege Taşçıoğlu \
 \

HotspotPanoramaOverlayTextImage_683CD954_8B1D_30C6_41D8_6A885E9C0CA0.text =  \
 \
 \
 \
NAZİ ALMANYASI’NDAN ÜNİVERSİTELERİMİZE  \
 \
Almanya ve Avusturya üniversiteleri ile ilişiği kesilen, aralarında Yahudilerin de bulunduğu bilim insanları, 1933 Üniversite Reformu döneminde Cumhurbaşkanı Atatürk'ün de teşvikiyle, İstanbul ve Ankara üniversitelerinde göreve alındılar. \
 \
Eğitim kurumlarımızın gelişmesine değerli katkılarda bulunan bu bilim insanlarının bir kısmı savaştan sonra ülkelerine dönerken bazıları da yurdumuzda kalarak yaşamlarını, bilim araştırmalarını ve eğitim görevlerini devam ettirdiler. Kimileri vefatlarında ülkemizde toprağa verildiler.
HotspotPanoramaOverlayTextImage_8D2182EB_8F2D_31C2_41E0_AC9A87C80237.text =  \
 \
 \
 \
ROŞ AŞANA: YENİ YILIN İLK GÜNÜ \
 \
“Roş Aşana” kelimesini Roş (Baş), Şana (Yılbaşı) olarak açıklamak da mümkündür. İbrani takvimine göre Tişri ayının 1’i olan Roş Aşana yılbaşıdır ve Yahudiler tarafından bayram olarak kutlanır. Bayram iki gün sürer ve her iki gecede de ailece yemek yeme geleneği vardır.  \
 \
Bu yemekte ballı elma ya da elma reçeli ve nar yeme geleneği hâlen sürmektedir. Ballı elma ya da elma reçeli yeni yılın tatlı geçmesi dileğini, nar ise bereket ve toplumsal birlikteliğin devamını simgeler. Roş Aşana bayramında akrabalar ve dostlar bayram ziyaretlerinde bulunur. Bu ziyaretlerde elma reçeli ikramı gelenekseldir. Bayramın ikinci sabahı sinagogda yeni yılın iyi geçmesini dilemek amacıyla koçi, antilop veya koç boynuzundan yapılmış Şofar çalınır. 
HotspotPanoramaOverlayTextImage_B957CB05_A09C_73A3_41B4_30C88F3FCD27.text =  \
 \
 \
 \
Türk Yahudilerinde günümüze dek devam eden gelenekler ışığında Şabat hazırlıkları perşembe gününden başlar; Şabat sofrası için alışveriş yapılır ve yemekler hazırlanır. Bütün hafta görüşme fırsatı olmayan aile bireyleri Şabat yemeği için bir araya gelirler ve aile bağları bu şekilde kuvvetlendirilmiş olur. Ailedeki gençlere de aktarılan bu gelenek, günümüzde de devam etmektedir. \
 \
 \
AMOTSİ \
 \
Yemek başlangıcında edilen Amotsi Duası ekmek tuza banılarak yapılır. Tanrı’ya bu ekmeği bahşettiği için teşekkür edilir.  \
 \
Roş Aşana ve Sukot Bayramları arasındaki haftalarda tatlı bir yeni yıl geçirilmesi niyetiyle ekmek tuza değil, bala batırılır. \

HotspotPanoramaOverlayTextImage_8D25D195_8F34_D046_4170_31EA1401E581.text =  \
 \
 \
ROŞ AŞANA: YENİ YILIN İLK GÜNÜ \
 \
“Roş Aşana” kelimesini Roş (Baş), Şana (Yılbaşı) olarak açıklamak da mümkündür. İbrani takvimine göre Tişri ayının 1’i olan Roş Aşana yılbaşıdır ve Yahudiler tarafından bayram olarak kutlanır. Bayram iki gün sürer ve her iki gecede de ailece yemek yeme geleneği vardır.  \
 \
Bu yemekte ballı elma ya da elma reçeli ve nar yeme geleneği hâlen sürmektedir. Ballı elma ya da elma reçeli yeni yılın tatlı geçmesi dileğini, nar ise bereket ve toplumsal birlikteliğin devamını simgeler. Roş Aşana bayramında akrabalar ve dostlar bayram ziyaretlerinde bulunur. Bu ziyaretlerde elma reçeli ikramı gelenekseldir. Bayramın ikinci sabahı sinagogda yeni yılın iyi geçmesini dilemek amacıyla koçi, antilop veya koç boynuzundan yapılmış Şofar çalınır. 
HotspotPanoramaOverlayTextImage_8D42C565_8F6F_30C7_41D1_3ADE0F5307C9.text =  \
 \
 \
TÜRK-SEFARAD MÜZİĞİ  \
 \
ROMANSA GELENEĞİ \
 \
15. yüzyıl İspanyasında hâkim olan müzik kültürü “Romansa” adını taşıyordu. Romansalar her biri bir hikâye anlatan uzun şiirlerdi. Güncel acılar, aşklar, dedikodular bu şarkılarda tasvir edilirdi. Günümüze kadar gelebilmiş Romansalara baktığımızda bu şarkılarda sürekli tekrarlanan basit melodiler görmekteyiz.  \
 \
Osmanlı İmparatorluğu’na yerleşen Yahudiler, beraberlerinde getirdikleri Romansalarla bu toprakların müziğini harmanlayarak bugünkü Sefarad Müziğini oluşturdular.  \
 \
Türk-Sefarad müziği temel olarak ikiye ayrılır: halk şarkıları olan Kantikas ve sinagoglarda icra edilen dinî müzik. Kantikasların dili Judeo-Espanyol iken sinagoglarda icra edilen dinî müziğin sözleri çoğunlukla dua oldukları için İbranice olmuştur. Bugünkü Türk-Sefarad müziğini dinleyenler, yoğun bir Türk Sanat Müziği ve Balkan Müziği etkisini hissedebilirler ki bu da kültür etkileşiminin güzel bir örneğidir. \
 \
OSMANLI İMPARATORLUĞU’NDA MÜZİK \
 \
Osmanlı İmparatorluğu’nda şarkılar aşk, dedikodu, kıskançlık, güncel hayattan kesitler, doğum, ölüm, kadın-erkek ilişkileri ve duygularını kapsayan temalar dahilinde bestelendiler. Bu şarkılarda göze çarpan en önemli özellik, melodi değişkenlik gösterse de şarkı sözlerinin mutlaka Judeo-Espanyol dilinde olması idi. 
HotspotPanoramaOverlayTextImage_8D47C1D1_8F75_33DF_41D5_095CB462D058.text =  \
 \
 \
TÜRK-SEFARAD MÜZİĞİ  \
 \
ROMANSA GELENEĞİ \
 \
15. yüzyıl İspanyasında hâkim olan müzik kültürü “Romansa” adını taşıyordu. Romansalar her biri bir hikâye anlatan uzun şiirlerdi. Güncel acılar, aşklar, dedikodular bu şarkılarda tasvir edilirdi. Günümüze kadar gelebilmiş Romansalara baktığımızda bu şarkılarda sürekli tekrarlanan basit melodiler görmekteyiz.  \
 \
Osmanlı İmparatorluğu’na yerleşen Yahudiler, beraberlerinde getirdikleri Romansalarla bu toprakların müziğini harmanlayarak bugünkü Sefarad Müziğini oluşturdular.  \
 \
Türk-Sefarad müziği temel olarak ikiye ayrılır: halk şarkıları olan Kantikas ve sinagoglarda icra edilen dinî müzik. Kantikasların dili Judeo-Espanyol iken sinagoglarda icra edilen dinî müziğin sözleri çoğunlukla dua oldukları için İbranice olmuştur. Bugünkü Türk-Sefarad müziğini dinleyenler, yoğun bir Türk Sanat Müziği ve Balkan Müziği etkisini hissedebilirler ki bu da kültür etkileşiminin güzel bir örneğidir. \
 \
OSMANLI İMPARATORLUĞU’NDA MÜZİK \
 \
Osmanlı İmparatorluğu’nda şarkılar aşk, dedikodu, kıskançlık, güncel hayattan kesitler, doğum, ölüm, kadın-erkek ilişkileri ve duygularını kapsayan temalar dahilinde bestelendiler. Bu şarkılarda göze çarpan en önemli özellik, melodi değişkenlik gösterse de şarkı sözlerinin mutlaka Judeo-Espanyol dilinde olması idi.  \

HotspotPanoramaOverlayTextImage_BE28EF97_A0E3_B2AF_41DB_023FE6538D9A.text =  \
 \
 \
Türk Yahudilerinde günümüze dek devam eden gelenekler ışığında Şabat hazırlıkları perşembe gününden başlar; Şabat sofrası için alışveriş yapılır ve yemekler hazırlanır. Bütün hafta görüşme fırsatı olmayan aile bireyleri Şabat yemeği için bir araya gelirler ve aile bağları bu şekilde kuvvetlendirilmiş olur. Ailedeki gençlere de aktarılan bu gelenek, günümüzde de devam etmektedir. \
 \
 \
AMOTSİ \
 \
Yemek başlangıcında edilen Amotsi Duası ekmek tuza banılarak yapılır. Tanrı’ya bu ekmeği bahşettiği için teşekkür edilir.  \
 \
Roş Aşana ve Sukot Bayramları arasındaki haftalarda tatlı bir yeni yıl geçirilmesi niyetiyle ekmek tuza değil, bala batırılır. \

HotspotPanoramaOverlayTextImage_8CC2298B_8D6F_7042_419A_E93383A8B1EF.text =  \
 \
 \
VARLIK VERGİSİ \
 \
Varlık Vergisi Kanunu kabul edildi. “Servet ve kazanç sahiplerinin servetleri ve fevkalâde kazançları üzerinden alınmak ve bir defaya mahsus olmak üzere ‘11 Teşrinisani [Kasım] 1942 günü kabul edilip ertesi gün Resmî Gazetede yayımlanan 4305 sayılı Varlık Vergisi Kanunu esasında, dönemin Başbakanı Şükrü Saraçoğlu’nun ifadesiyle, ‘ekonomik bağımsızlığımızı kazandıracak […] piyasaya egemen olan yabancıları ortadan kaldıracak” bir girişimdi. Uygulamada özellikle gayrimüslim vatandaşlar hedef alındı. \
 \
Kanuna göre, kurulacak servet tespit komisyonlarının kararı kesindi; tarh edilen (vergi salınan) verginin on beş gün içinde ödenmesi, aksi takdirde mallarının haczedilip icra yolu ile satılması, ödeyemeyenlerin ise memleketin herhangi bir yerinde genel hizmetlerde veya belediye hizmetlerinde çalıştırılması öngörülüyordu. Bu arada her şeylerini satmalarına rağmen tarh edilmiş, varlıklarını aşan vergi miktarını ödeyemeyen, çoğunluğu gayrimüslim 1.229 kişi, borçlarını çalışarak ödemek için 27 Ocak ile 3 Temmuz 1943 tarihleri arasında Aşkale’ye sevk edildi. Bunlardan 900 kişi 8 Ağustos 1943’te Eskişehir Sivrihisar'a nakledildi. 17.09.1943’te, tahsil edilmemiş borçlar silindi. 15 Mart 1944’te 4530 sayılı Varlık Vergisinin Tasfiyesi Kanunu kabul edildi. \
 \

HotspotPanoramaOverlayTextImage_5A8A8216_8B1B_3042_41D2_F433394D2795.text =  \
 \
 \
İSRAEL GABAY (1890-1973) \
 \
Eczacı ve yerli müstahzar (preparat) üreticisi. Devlet-i Osmaniye Eczacıları Cemiyeti yönetim kurulu üyesi. Ürettiği preparatlarla bu alanda ithalat ikamesi sağladı. \
 \
JANET AKYÜZ MATTEİ (1943-2004) \
 \
Gökbilim akademisyeni, Ege Üniversitesi Gökbilim Ana Bilim Dalı doktoru, ABD-Massachusetts'te Amerikan Değişken Yıldız Gözlemcileri Birliği Başkanı. Bir gök cismine adı verildi ve adına bilimsel burs tahsis edildi. \
 \
MENAHEM HODARA (1869-1926) \
 \
Tıp literatürüne damgasını vuran Türk dermatolog, ilk histopatoloji uzmanı. “Hodara hastalığı” olarak da anılan Trichorrhexis Nodosa hastalığını teşhis etti. “Piedra” olarak bilinen hastalığı ilk tanımlayan kişi. Araştırmaları ve kitapları uluslararası tıp literatüründe geniş yer aldı.
HotspotPanoramaOverlayTextImage_5AA6FEF2_8B17_71C2_41D6_B1D5B5419E87.text =  \
 \
 \
İSRAEL GABAY (1890-1973) \
 \
Eczacı ve yerli müstahzar (preparat) üreticisi. Devlet-i Osmaniye Eczacıları Cemiyeti yönetim kurulu üyesi. Ürettiği preparatlarla bu alanda ithalat ikamesi sağladı. \
 \
JANET AKYÜZ MATTEİ (1943-2004) \
 \
Gökbilim akademisyeni, Ege Üniversitesi Gökbilim Ana Bilim Dalı doktoru, ABD-Massachusetts'te Amerikan Değişken Yıldız Gözlemcileri Birliği Başkanı. Bir gök cismine adı verildi ve adına bilimsel burs tahsis edildi. \
 \
MENAHEM HODARA (1869-1926) \
 \
Tıp literatürüne damgasını vuran Türk dermatolog, ilk histopatoloji uzmanı. “Hodara hastalığı” olarak da anılan Trichorrhexis Nodosa hastalığını teşhis etti. “Piedra” olarak bilinen hastalığı ilk tanımlayan kişi. Araştırmaları ve kitapları uluslararası tıp literatüründe geniş yer aldı.
HotspotPanoramaOverlayTextImage_8D2E2CE6_8F37_71C2_41C8_DECB6C1DC81B.text =  \
 \
 \
ŞAVUOT \
  \
İbranilerin Mısır köleliğinden Moşe Rabenu önderliğinde kurtuluşlarından itibaren, özenle sayılması gereken kırk dokuz gün ve yedi haftalık sürenin tamamlanmasıyla kutlanan “Haftalar Bayramı”, o gün Tora’nın verilmiş olması nedeniyle de “Zeman Matan Toratenu / Tevrat’ın armağan ediliş zamanı”dır.  \
 \
Kutlandığı dönemde ilk turfanda ürünlerin olgunlaşarak yenecek hale gelmesi nedeniyle bu bayram, “Hag Abikurim / Turfandalar Bayramı” olarak da bilinir.  \
 \
Şavuot, bir sevinç ve şükretme bayramıdır. Bu bayramda süt ürünleri ve sütlü tatlılar yemek gelenektir.
HotspotPanoramaOverlayTextImage_8D28D7ED_8F3C_DFC6_41D2_AC9EBF16FD4C.text =  \
 \
 \
ŞAVUOT \
  \
İbranilerin Mısır köleliğinden Moşe Rabenu önderliğinde kurtuluşlarından itibaren, özenle sayılması gereken kırk dokuz gün ve yedi haftalık sürenin tamamlanmasıyla kutlanan “Haftalar Bayramı”, o gün Tora’nın verilmiş olması nedeniyle de “Zeman Matan Toratenu / Tevrat’ın armağan ediliş zamanı”dır.  \
 \
Kutlandığı dönemde ilk turfanda ürünlerin olgunlaşarak yenecek hale gelmesi nedeniyle bu bayram, “Hag Abikurim / Turfandalar Bayramı” olarak da bilinir.  \
 \
Şavuot, bir sevinç ve şükretme bayramıdır. Bu bayramda süt ürünleri ve sütlü tatlılar yemek gelenektir.
HotspotPanoramaOverlayTextImage_9E297AAD_8B2C_D046_4184_9FEAB33CF1F4.text =  \
 \
500. YIL VAKFI TÜRK MUSEVİLERİ MÜZESİ \
 \
Türk Yahudi Toplumu, köklü tarihi ve zengin kültürü, geniş toplumsal katkıları ve etkileşimleri ile dünden bugüne mirasının aktarılmasını amaçlayan, Türkiye'nin kadim zenginliklerinden biridir. Bu mirası korumak, koruyan ve yaşatanları desteklemek ve daha katılımcı bir gelecek yaratmak herkesin olduğu gibi müzenin de sorumlulukları arasındadır. Türk Musevileri Müzesi işte bu bilinci yaratmak ve geliştirmek için vardır. \
 \
Müze, MÖ 4. yüzyıldan itibaren Anadolu ve Trakya'ya yerleşen ve bugün “Türk Yahudileri” olarak tanımlanan Yahudilerin gündelik yaşamlarının yanı sıra literatürden müziğe, plastik sanatlardan sahne sanatlarına geniş yelpazeli kültürlerini ve bu topraklardaki siyasal, ekonomik, endüstriyel, eğitimsel, bilimsel ve teknolojik gelişmelere katkılarını ortaya koymaktadır. Ülkemizde bugün de varlığını sürdüren Yahudi mirasının sahiplenilmesine, korunmasına ve yaşatılmasına vesile olmayı; yerli ve yabancı turistleri bilgilendirirken ön yargıların, ötekileştirmenin ve bilgi eksikliğinden kaynaklanan nefretin önüne geçmeyi ve antisemitik söylemleri azaltmayı; kültürel benzerliklerle insanları birbirine yakınlaştırırken birlikte yaşamayı motive etmeyi ve farklılıkların bu coğrafyanın zenginliği olduğu bilincini artırarak daha yaratıcı bir ortam oluşturulmasına yardımcı olmayı amaçlar. \
 \
Türk Musevileri Müzesi, Türk toplumuna çeşitli yönlerden ışık tutar. Türk Yahudi kimliğini öğrenmek ve anlamak ve bu konuda daha fazla bilgi sahibi olmak için ziyaret edilebilecek halka açık tek yer olma özelliği taşır. Dolayısıyla bugünün Türkiye’si bağlamında bir azınlık kavramı olarak Müzenin varlığı çok önemli bir katma değere sahiptir. Müze, misyon ve vizyonu ile Türk toplumunun kültürel değerini temsil eder.
HotspotPanoramaOverlayTextImage_680CEBE1_8B1B_37FE_41DE_54E6292E0B54.text =  \
 \
JAK V. KAMHİ (1925-2020) \
 \
Kıbrıs Barış Harekâtı sonrasından itibaren dış temaslarına başladı. 500. Yıl Vakfı'nın kurucu başkanı oldu. Yıllar boyu yaptığı çalışmalarla ülkemizin dünyaya tanıtılmasında ve devletimizin yüceltilmesinde gösterdiği üstün başarıdan dolayı 6 Ağustos 2007 tarihinde kendisine Devlet Üstün Hizmet Madalyası verildi. \
 \
NAHMAN VARON (1878-1959) \
 \
Zonguldak’ta posta müdürü iken Rus harp gemilerinin yaklaşmakta olduğunu görüp durumu telgrafla İstanbul'a bildirdi ve Hamidiye ile diğer gemilerin gelerek Rus donanmasının ağır kayıplar vermesini sağladı. 1921 yılında emekli olan Varon, 1940-44 döneminde Balat Or Ahayim Hastanesi mütevelli görevinde bulundu. \
 \
RAFAEL ÇİKUREL (1869-1940) \
 \
İzmir Emniyet Müdürlüğü'nde Başkomiser rütbesine ulaştı. İstanbul Emniyeti'nde ilk kez Antropometrik kimlik saptama yöntemlerini uyguladı ve bu konuda bir kitap yazdı. Vilayet Umumi Polis Müfettişi olarak atanan Çikurel, 1912 Balkan Savaşı sırasında Beyoğlu’nun idaresi kendisine verildiği gibi ülkeye giriş-çıkış yapan gemileri denetleme görevini de yürüttü. \
 \
 \

HotspotPanoramaOverlayTextImage_5AF7E39E_8B15_5042_41C3_23065045F13C.text =  \
 \
JAK V. KAMHİ (1925-2020) \
 \
Kıbrıs Barış Harekâtı sonrasından itibaren dış temaslarına başladı. 500. Yıl Vakfı'nın kurucu başkanı oldu. Yıllar boyu yaptığı çalışmalarla ülkemizin dünyaya tanıtılmasında ve devletimizin yüceltilmesinde gösterdiği üstün başarıdan dolayı 6 Ağustos 2007 tarihinde kendisine Devlet Üstün Hizmet Madalyası verildi. \
 \
NAHMAN VARON (1878-1959) \
 \
Zonguldak’ta posta müdürü iken Rus harp gemilerinin yaklaşmakta olduğunu görüp durumu telgrafla İstanbul'a bildirdi ve Hamidiye ile diğer gemilerin gelerek Rus donanmasının ağır kayıplar vermesini sağladı. 1921 yılında emekli olan Varon, 1940-44 döneminde Balat Or Ahayim Hastanesi mütevelli görevinde bulundu. \
 \
RAFAEL ÇİKUREL (1869-1940) \
 \
İzmir Emniyet Müdürlüğü'nde Başkomiser rütbesine ulaştı. İstanbul Emniyeti'nde ilk kez Antropometrik kimlik saptama yöntemlerini uyguladı ve bu konuda bir kitap yazdı. Vilayet Umumi Polis Müfettişi olarak atanan Çikurel, 1912 Balkan Savaşı sırasında Beyoğlu’nun idaresi kendisine verildiği gibi ülkeye giriş-çıkış yapan gemileri denetleme görevini de yürüttü. \
 \
 \

HotspotPanoramaOverlayTextImage_8D464AF2_8F77_31C2_41D8_5B57E80EAD0F.text =  \
 \
KLASİK TÜRK MUSİKİSİ VE MAFTİRİM \
 \
Yahudi göçmenler kısa zamanda yeni vatanlarının günlük ve sosyal yaşamına uyum sağladı ve kültürünü benimsedi. Bu uyumun en güzel örnekleri arasında Klasik Türk Musikisi yer alır. \
 \
16. yüzyılda Edirne’de Tevrat’tan alınmış İbranice metinlere, Mevlevi ve Bektaşi erkanlarının özel musiki üsluplarını uygulayarak icra ettikleri Maftirim tasavvuf musikisi hâlen güncelliğini korur. \
 \
Enderunlu Tamburi İsak Romano, Klasik Türk Musikisi’nin en ünlü tamburisi ve bestecisi, III. Selim’in musiki hocasıdır. Sayısız bestesi ve Semaileri bugün hâlâ icra edilmektedir.  \
 \
Dinî günlerde sinagoglarda okunan dualar ve söylenen ilahilerin çoğu, Klasik Türk Musikisi makamlarında bestelenmiştir.  \
 \
 \
KLASİK TÜRK MUSİKİSİ BESTEKÂRLARI   \
 \
Aaron Hamon (Yahudi Harun) (Ö. 1660), Avram Aryas (“Hace-i Bergüzar” adıyla bilinir), Avram Barzilay (“Sine kemani Avram” diye anılır), Avram Karakaş Efendi, Avram Mandil, Avtaliyon ben Mordohay, Boncukçu, Buhurcu, Bursalı Yosef Ganso, Eliya Levi (“Santuri İlya” adıyla bilinir), Haham Avtaliyon ben Mordehay Avtaliyon (Küçük Hoca), Hayim Alazraki (“Şapçı Hayim” olarak anılır), İsak Barki veya Bariki (Kemanî Küçük İsak), İsak Varon, Moşe ben Şlomo, ibn Habib (1654-1696), Moşe Faro (Tamburi Haham) (“Musi” diye bilinir), Nesim Sevilya veya Sivilya, Salomon Algazi (Bülbül Salomon), Şelomo ben Mazaltov, Şemoil Mandil, Şemtov Şikâr (“Hoca Santo” olarak anılır), Yafalı Selim Efendi, Yehuda Ben Aroya (Haham) (“Yuda” diye anılır), Yomtov Danon
HotspotPanoramaOverlayTextImage_516A875B_8B17_70C2_41C6_84387DCE9327.text =  \
 \
NAZİ ALMANYASI’NDAN ÜNİVERSİTELERİMİZE  \
 \
Almanya ve Avusturya üniversiteleri ile ilişiği kesilen, aralarında Yahudilerin de bulunduğu bilim insanları, 1933 Üniversite Reformu döneminde Cumhurbaşkanı Atatürk'ün de teşvikiyle, İstanbul ve Ankara üniversitelerinde göreve alındılar. \
 \
Eğitim kurumlarımızın gelişmesine değerli katkılarda bulunan bu bilim insanlarının bir kısmı savaştan sonra ülkelerine dönerken bazıları da yurdumuzda kalarak yaşamlarını, bilim araştırmalarını ve eğitim görevlerini devam ettirdiler. Kimileri vefatlarında ülkemizde toprağa verildiler.
HotspotPanoramaOverlayTextImage_5FE70C5A_8B6B_30C2_41B1_8F50034FD5DA.text =  \
 \
NAZİ ALMANYASI’NDAN ÜNİVERSİTELERİMİZE  \
 \
Almanya ve Avusturya üniversiteleri ile ilişiği kesilen, aralarında Yahudilerin de bulunduğu bilim insanları, 1933 Üniversite Reformu döneminde Cumhurbaşkanı Atatürk'ün de teşvikiyle, İstanbul ve Ankara üniversitelerinde göreve alındılar. \
 \
Eğitim kurumlarımızın gelişmesine değerli katkılarda bulunan bu bilim insanlarının bir kısmı savaştan sonra ülkelerine dönerken bazıları da yurdumuzda kalarak yaşamlarını, bilim araştırmalarını ve eğitim görevlerini devam ettirdiler. Kimileri vefatlarında ülkemizde toprağa verildiler.
HotspotPanoramaOverlayTextImage_8D208398_8F2B_304E_41CD_DAD4892E51A6.text =  \
 \
Türk Yahudilerinde günümüze dek devam eden gelenekler ışığında Şabat hazırlıkları perşembe gününden başlar; Şabat sofrası için alışveriş yapılır ve yemekler hazırlanır. Bütün hafta görüşme fırsatı olmayan aile bireyleri Şabat yemeği için bir araya gelirler ve aile bağları bu şekilde kuvvetlendirilmiş olur. Ailedeki gençlere de aktarılan bu gelenek, günümüzde de devam etmektedir. \
 \
 \
AMOTSİ \
 \
Yemek başlangıcında edilen Amotsi Duası ekmek tuza banılarak yapılır. Tanrı’ya bu ekmeği bahşettiği için teşekkür edilir.  \
 \
Roş Aşana ve Sukot Bayramları arasındaki haftalarda tatlı bir yeni yıl geçirilmesi niyetiyle ekmek tuza değil, bala batırılır. \

HotspotPanoramaOverlayTextImage_8C9F59EF_8D15_D3C2_41B3_0AE858F0E007.text =  \
 \
ÇOK PARTİLİ DÖNEM \
 \
Türkiye’de çok partili döneme geçiş ve demokrasi denemelerinin Türk Yahudi basınını da etkilemesiyle bu dönemde altı gazete ve dergi yayın hayatına başladı. Yayınını bugün de sürdüren Şalom 30 Ekim 1947’de, Şabat 4 Temmuz 1947’de, Atikva 10 Aralık 1947’de, Or Yehuda 17 Haziran 1948’de, L’Etolile du Levant 24 Temmuz 1948’de ve Or İsrael 24 Ocak 1949’da yayın hayatına başladı. \
 \
 \
 \
CUMHURİYET DÖNEMİ İLK YAYINLARI \
 \
1931’de Victor (Vittorio) Levi, Raşi harflerle iki yeni gazete yayımlamaya başladı: La Tienda de Yakob (Yakub’un Çadırı) haftalık edebî dergiyken La Famiya Judia'nın (Yahudi Ailesi) hedef kitlesi kadınlardı. Levi’nin “özgür ve resmî bağlılığı olmayan” olarak tanımladığı yayınlar sadece iki yıl yayımlandı. \
 \

HotspotPanoramaOverlayTextImage_91F0A197_A0E4_8EAF_41DB_756C263F7540.text =  \
 \
ÖLÜM \
  \
Yahudi dinine göre ölüm, hayatın sonu değildir. Bu dünyada yaşadığımız hayat bizi “Olam Aba” adındaki diğer yaşama götüren yolu teşkil eder. Ölüm ve yasla ilgili dinî kanun ve uygulamalar iki prensip üzerine kurulmuştur: Birincisi, yaşamını yitirmiş de olsa insanı onurlandırmak ve ona saygı duymak; ikincisi ise zihinsel ve duygusal olarak yasta olanları rahatlatıp iyi olmalarını sağlamak.  \
 \
MATEM \
 \
Yahudi geleneklerine göre matem dönemi üçe ayrılmıştır: “Şiva” adı verilen ilk yedi gün, “Şeloşim” adı verilen ölümden sonraki 30 gün ve ölümden sonraki 12 ay. Matem, ölünün gömüldüğü andan itibaren başlar. Ölen kişiyi onurlandırmak için bir kandil ya da mum yakılır. Buna "Ner Tamid" ya da "Ebedi Işık" denir.
HotspotPanoramaOverlayTextImage_8C3BACA1_8D1D_707E_41CA_4C8A6266217A.text =  \
 \
İBRAHİM MÜTEFERRİKA \
 \
İbrahim Müteferrika’nın matbaacılık tarihi sahnesine çıkışı, İspanya’dan gelen Sefarad Yahudilerinden 234 yıl sonrasına denk gelir. Mehmed Said Efendi ile birlikte İbrahim Müteferrika, Osmanlı topraklarında matbaayı dinî kitaplar harici yayınların basımı için kullanan ilk kişi olmuştur. 
HotspotPanoramaOverlayTextImage_B9579B05_A09C_73A3_41CE_59336079D375.text =  \
 \
ŞABAT \
 \
Pazar günüyle başlayan haftanın yedinci günü olan Cumartesi, mutlak bir iş görmezlik günü olarak saptanmış ve bu güne “Şabat” adı verilmiştir. Şabat, kutsal addedilen bir gün olarak bireyin her türlü mesleki işine ara verip ibadet ve Tora (Tevrat) öğrenimi yoluyla Tanrı’ya ulaşmasının yanında, ruhsal tarafını güçlendirmesinin beklendiği bir gündür.  \
 \
Şabat günü fiziksel güç harcanacak herhangi bir iş yapılması dinen yasaklanmıştır. Bu gün, bir tatil günü olmanın ötesinde, manevi anlamda güçlenmeye ve bireyin sıradan bir canlı olmaktan ziyade, ruhunda Tanrısal nitelik parçacıkları taşıyan bir varlık olduğunu hatırlamaya olanak tanıyan ve bunun gereğini yerine getirmeyi esinleyen bir zaman birimi olarak algılanmalıdır.   \
 \
Şabat koşulları cuma günü gün batımıyla başlayıp cumartesi günü gün batımı sonrasına kadar devam eder. \
 \
Şabat ile ilgili kurallar ve yasakların temelinde bütün işlerin durdurulması vardır. Ev halkı Şabat ’ı karşılamak üzere temiz ve şık giyinmiş olarak hazırlanır, Şabat sofrası erkenden kurulur, evde önemli bir misafir gelecekmişçesine beklemeye girilir. Bütün hazırlıklar Şabat mumlarının evin hanımı tarafından yakılmasıyla son bulur. \

HotspotPanoramaOverlayTextImage_B78928DF_A0A5_BE5F_41E3_B4CFBAEC38DF.text =  \
 \
ŞABAT \
 \
Pazar günüyle başlayan haftanın yedinci günü olan Cumartesi, mutlak bir iş görmezlik günü olarak saptanmış ve bu güne “Şabat” adı verilmiştir. Şabat, kutsal addedilen bir gün olarak bireyin her türlü mesleki işine ara verip ibadet ve Tora (Tevrat) öğrenimi yoluyla Tanrı’ya ulaşmasının yanında, ruhsal tarafını güçlendirmesinin beklendiği bir gündür.  \
 \
Şabat günü fiziksel güç harcanacak herhangi bir iş yapılması dinen yasaklanmıştır. Bu gün, bir tatil günü olmanın ötesinde, manevi anlamda güçlenmeye ve bireyin sıradan bir canlı olmaktan ziyade, ruhunda Tanrısal nitelik parçacıkları taşıyan bir varlık olduğunu hatırlamaya olanak tanıyan ve bunun gereğini yerine getirmeyi esinleyen bir zaman birimi olarak algılanmalıdır.   \
 \
Şabat koşulları cuma günü gün batımıyla başlayıp cumartesi günü gün batımı sonrasına kadar devam eder. \
 \
Şabat ile ilgili kurallar ve yasakların temelinde bütün işlerin durdurulması vardır. Ev halkı Şabat ’ı karşılamak üzere temiz ve şık giyinmiş olarak hazırlanır, Şabat sofrası erkenden kurulur, evde önemli bir misafir gelecekmişçesine beklemeye girilir. Bütün hazırlıklar Şabat mumlarının evin hanımı tarafından yakılmasıyla son bulur. \

HotspotPanoramaOverlayTextImage_BE293F97_A0E3_B2AF_41C2_9E48CB86F02E.text =  \
 \
ŞABAT \
 \
Pazar günüyle başlayan haftanın yedinci günü olan Cumartesi, mutlak bir iş görmezlik günü olarak saptanmış ve bu güne “Şabat” adı verilmiştir. Şabat, kutsal addedilen bir gün olarak bireyin her türlü mesleki işine ara verip ibadet ve Tora (Tevrat) öğrenimi yoluyla Tanrı’ya ulaşmasının yanında, ruhsal tarafını güçlendirmesinin beklendiği bir gündür.  \
 \
Şabat günü fiziksel güç harcanacak herhangi bir iş yapılması dinen yasaklanmıştır. Bu gün, bir tatil günü olmanın ötesinde, manevi anlamda güçlenmeye ve bireyin sıradan bir canlı olmaktan ziyade, ruhunda Tanrısal nitelik parçacıkları taşıyan bir varlık olduğunu hatırlamaya olanak tanıyan ve bunun gereğini yerine getirmeyi esinleyen bir zaman birimi olarak algılanmalıdır.   \
 \
Şabat koşulları cuma günü gün batımıyla başlayıp cumartesi günü gün batımı sonrasına kadar devam eder. \
 \
Şabat ile ilgili kurallar ve yasakların temelinde bütün işlerin durdurulması vardır. Ev halkı Şabat ’ı karşılamak üzere temiz ve şık giyinmiş olarak hazırlanır, Şabat sofrası erkenden kurulur, evde önemli bir misafir gelecekmişçesine beklemeye girilir. Bütün hazırlıklar Şabat mumlarının evin hanımı tarafından yakılmasıyla son bulur. \

HotspotPanoramaOverlayTextImage_8D451788_8F75_504E_41DB_ED1FC3348021.text =  \
DİNÎ MÜZİK \
 \
Dinî müziği başlıca iki grupta incelemek mümkündür: \
Birinci grup dinî müzikler, aile halkı tarafından Yahudi bayramları sırasında bir araya gelindiğinde söylenir. Genel olarak ya o bayramın önemini vurgulayan sözleri vardır ya da o bayrama has olan gelenekleri anlatırlar. Şarkılarda kullanılan dil Judeo-Espanyol’dur.  \
İkinci grupta yer alan dinî müzikleri sadece sinagoglarda duyabilirsiniz. Dinî müziklerde dil her zaman İbranice olmuştur. Nadiren de olsa İbranice ilahilerin içinde tercüme niteliği taşıyan Judeo-Espanyolca sözlere rastlanılabilir. Sinagoglarda söylenen ilahilerin hemen hepsi Türk Sanat Müziği makamları ile icra edilmektedir. Yıllar içinde bu ilahileri icra eden hazanlar imamlarla birlikte eğitim almış ve Türk Sanat Müziği makamları ile besteler yapmıştır. \
 \
 \
İSAK ALGAZİ (İLGAZİ) (1889-1950) \
 \
Sinagoglarda hazan (duayı icra eden din görevlisi) olarak görev yapan Algazi, sıcak ve ahenkli sesi dolayısıyla “Bülbül” olarak anılırdı. Klasik Türk Musikisi’nin ıslahı hakkında görüşü alınmak üzere Atatürk tarafından Dolmabahçe Sarayı'na davet edilen Algazi’nin, Türk Musikisi’nin tarihçesini muhtelif şarkıları kronolojik sırayla terennüm ederek sunuşu Ulu Önder’in pek hoşuna gitti. Kendisini, "Senin gibi bir adam milletimizin yüz akıdır." diyerek taltif etti ve kendisine imzasıyla ithaf ettiği bir Kuran-ı Kerim hediye etti. Algazi, güftesi İsak Ferrera'ya ait olan Türk Hava Kurumu marşının da bestecisidir.
HotspotPanoramaOverlayTextImage_8CA33741_8D2D_503E_41A7_E837627084AF.text =  \
EN UZUN SÜRE YAYIMLANMA REKORUNU ELİNDE TUTAN VE HÂLÂ YAYIMLANMAKTA OLAN CUMHURİYET DÖNEMİNİN TEK YAHUDİ GAZETESİ: ŞALOM \
 \
İsak Yaeş ve Avram Leyon, 30 Ekim 1947’de “Türk Yahudi toplumunu tek bir haftalık gazete ile baş başa bırakmamak için ikinci bir gazete” olarak Şalom'u çıkarmaya başladı. 2022 yılında 75. yayın yaşını kutlayan Şalom gazetesinin ilk sayısı 28 Ekim 1947 günü,  29 Ekim Cumhuriyet Bayramı’na ithafen basıldı.  \
 \
"A lo tuerto tuerto, a lo dereço dereço" (eğriye eğri, doğruya doğru) sloganıyla çıkan ve hâlâ aynı ifadeyi başlığının altında taşıyan gazete “memleket davalarında tarafsız bir görüşle düşünce ve anlayışlarını açıklamayı, hakikatten ayrılmamayı” amaçlıyordu. \
 \
1976’da “Basın Şeref Kartı” ve 1983’te Başbakanlık Basın Yayın Genel Müdürlüğünce “50 Yıl Basına Hizmet” ödülüne layık görülen Avron, sağlığı sebebiyle gazeteyi aynı tempoda yürütecek durumda değildi. \
Avron, yayın hayatına devam etmesini sağlamak için Şalom’u 1984 yılında Gözlem Gazetecilik Basın Yayın A.Ş.’ye devretti. \
 \
1984 yılına kadar yayın hayatını, tamamı Latin alfabesiyle ve Judeo-Espanyol dilinde devam ettiren Şalom Gazetesi, 1984 yılından sonra yayın dilini Türkçeye çevirip sadece bir sayfasını Judeo-Espanyol olarak çıkartmaya devam etti. \
Türk Yahudi basının günümüzde var olan tek kültürel siyasi gazetesi olan Şalom; Şalom Dergi, El Amaneser, Şalom Turkey ve internette yayımlanan Diyalog e-haber bülteni ile yayın hayatına devam ediyor.  \
 \
Şalom’un eki olarak basılmakta olan El Amaneser ise şu an Judeo-Espanyol dilinde aylık olarak düzenli yayın yapan ve dünyanın her yerinden yazarı olan tek gazete olma özelliğini koruyor.
HotspotPanoramaOverlayTextImage_5FA85E3C_8B1B_D046_4127_5DF63D964B80.text =  \
MORİS ŞİNASİ (1855-1929) \
 \
Bir vefa örneği: Küçük yaşta Manisa'dan gurbete ayrılan, daha sonra yerleştiği ABD'de sigara kralı olan Moris Şinasi, ayırdığı 1 milyon dolar ile Manisa'da bir çocuk hastanesi kurulmasını vasiyet etti. İsteği eşi Laurette tarafından yerine getirildi. Hastane hâlen Bayar Moris Şinasi Eğitim ve Uygulama Hastanesi adıyla hizmet vermeye devam etmektedir. \
 \
MOŞE HAMON (MUSA BİN HAMUN) (1490-1565) \
 \
Jozef Hamon'un Granada doğumlu oğlu. Yavuz Sultan Selim'in ve Kanuni Sultan Süleyman'ın özel doktoru. Kanuni'nin emriyle Macaristan sağlık teşkilatını kurmakla görevlendirildi. Osmanlı Nakşi yazısıyla Türkçe olarak yazıp Kanuni'ye ithaf ettiği 200 sayfalık, uluslararası üne sahip Shebat Yehuda eserinde diş hastalıklarını tüm ayrıntılarıyla izah eder ve diş ameliyatlarına değinir. \
 \
ORD. PROF. SAMUEL ABRAVANEL AYSOY (1885-1959) \
 \
Ankara Üniversitesi İç Hastalıklar kürsü başkanı, Yüksek Ziraat Enstitüsü Baytar Fakültesi’nde tıbbi radyestezi araştırmacısı. Kendi geliştirdiği radyestezi aletiyle Avrupa’ya açıldı. Birçok eseri yayımlandı. \
 \
SALAMON JOZEF BECERANO (1915-1991) \
 \
Çocuk Nöropsikiyatrisi uzmanı, Leucencaphelite araştırmacısı, Bakırköy Akıl Hastanesi bünyesinde Çocuk Psikolojisi ve Nöroloji Bölümü kurucusu. Türkiye'de bir ilk olarak yayımlamaya başladığı Çocuk Nöropsikiyatrisi ve Rehberliği dergisini 1976 yılına kadar ücretsiz dağıttı. \
 \
 \

HotspotPanoramaOverlayTextImage_61F4A5B2_8B1C_F042_41C3_AC7D072389AA.text =  \
MORİS ŞİNASİ (1855-1929) \
 \
Bir vefa örneği: Küçük yaşta Manisa'dan gurbete ayrılan, daha sonra yerleştiği ABD'de sigara kralı olan Moris Şinasi, ayırdığı 1 milyon dolar ile Manisa'da bir çocuk hastanesi kurulmasını vasiyet etti. İsteği eşi Laurette tarafından yerine getirildi. Hastane hâlen Bayar Moris Şinasi Eğitim ve Uygulama Hastanesi adıyla hizmet vermeye devam etmektedir. \
 \
MOŞE HAMON (MUSA BİN HAMUN) (1490-1565) \
 \
Jozef Hamon'un Granada doğumlu oğlu. Yavuz Sultan Selim'in ve Kanuni Sultan Süleyman'ın özel doktoru. Kanuni'nin emriyle Macaristan sağlık teşkilatını kurmakla görevlendirildi. Osmanlı Nakşi yazısıyla Türkçe olarak yazıp Kanuni'ye ithaf ettiği 200 sayfalık, uluslararası üne sahip Shebat Yehuda eserinde diş hastalıklarını tüm ayrıntılarıyla izah eder ve diş ameliyatlarına değinir. \
 \
ORD. PROF. SAMUEL ABRAVANEL AYSOY (1885-1959) \
 \
Ankara Üniversitesi İç Hastalıklar kürsü başkanı, Yüksek Ziraat Enstitüsü Baytar Fakültesi’nde tıbbi radyestezi araştırmacısı. Kendi geliştirdiği radyestezi aletiyle Avrupa’ya açıldı. Birçok eseri yayımlandı. \
 \
SALAMON JOZEF BECERANO (1915-1991) \
 \
Çocuk Nöropsikiyatrisi uzmanı, Leucencaphelite araştırmacısı, Bakırköy Akıl Hastanesi bünyesinde Çocuk Psikolojisi ve Nöroloji Bölümü kurucusu. Türkiye'de bir ilk olarak yayımlamaya başladığı Çocuk Nöropsikiyatrisi ve Rehberliği dergisini 1976 yılına kadar ücretsiz dağıttı. \
 \
 \

HotspotPanoramaOverlayTextImage_8CEFF581_8D34_D03E_41D0_4653B0F40A10.text =  \
VİJOLA \
 \
Kız bebeklerin ismi, doğduklarından kırk gün içinde duaların okunduğu bir törende (Vijola) konur. Vijola törenleri, günümüzde de aynen devam etmektedir.  \
 \
PİDYON ABEN \
 \
İlk Doğan Erkek Çocukların Fidyesi \
Çok eski çağlarda ilk doğan, insan olsun hayvan olsun, Tanrı’ya aitti ve bunun Tanrı buyruğu olduğuna inanılırdı. Ailenin ilk doğan erkek çocuğu ise Tanrı hizmetinde yetiştirilir; Kutsal Tapınak’ta din görevlisi, hizmetkâr ya da müzisyen olurlardı. Daha sonraları Tapınak’ta hizmet etme görevini Kohen kavmi üstlenince, ilk doğan erkek çocukların bir Kohen’e beş şekellik bir fidye ödeyerek bu görevden azat edilmeleri sağlandı. Bu şekilde, her ailenin ilk doğan erkek çocukları Kohen’den geri satın alınmış oluyordu.  \
 \
İbranice’de Pidyon sözcüğünün Türkçe’deki karşılığı “fidye”dir.  \
Pidyon töreni doğumdan sonra 31. günde yapılır. Bebek, annenin ilk bebeği ve erkek olmalıdır. Bebeğin ayrıca normal doğumla dünyaya gelmesi ve kendisinden önce annenin bir düşüğü olmaması şartı vardır. Oğlu için fidye ödeme görevi babaya aittir. Tevrat’ta Pidyon karşılığında ödenmesi gereken fidye tutarı beş gümüş sikkedir. Bu, 96 gram gümüş olarak belirlenmiştir. Türkiye’de gümüş kaşıklar verilir. Pidyon para ile ödenmez.
HotspotPanoramaOverlayTextImage_A0AF2636_8B15_5042_41BD_9CB7D092DDDE.text = 500. YIL VAKFI TÜRK MUSEVİLERİ MÜZESİ
HotspotPanoramaOverlayTextImage_8D892CFF_8FFD_71C2_41C7_B7EAFC78C101.text = AVRAM BENAROYA (1888-1955) \
 \
Stenografi tekniğini Osmanlıcaya ve Türkçeye ilk uygulayan kişi. Sistemi ülke genelinde Yüksek Ticaret Mektebi’nde uygulandı. Türk harflerinin kabulünden sonra TBMM zabıt ekipmanlarını hazırladı. L’Etoile du Levant gazetesinin kurucusu ve yayıncısı. \
 \
İBRAHİM NOM (AVRAM NAON) (1878-1947) \
 \
Avukat. Aynı zamanda Kızılay Genel Merkez üyesi, Mir'at dergisinin kurucularından biri ve Servet-i Fünun şairidir. \
 \
ELİ ACIMAN (1919-2011) \
 \
Türkiye'de çağdaş reklamcılığın öncüsü, Faal Ajans ve daha sonra Manajans'ın kurucusu. 500. Yıl Vakfı kurucularından. \
 \
VİTALİ HAKKO (1913-2007) \
 \
Yurdumuzda modanın öncüsü. Şen Şapka ile başlayıp Vakko ile taçlanan bir gelişimin mimarı. Modayı bir yaşam tarzı olarak benimsemiş, "Ben sıfırın altından başladım." diyen bir iş insanı. 500. Yıl Vakfı kurucularından.
HotspotPanoramaOverlayTextImage_8C7BDB45_8D1C_D0C6_41D1_0DB615CC1C1A.text = AVRAM BENAROYA (1888-1955) \
 \
Stenografi tekniğini Osmanlıcaya ve Türkçeye ilk uygulayan kişi. Sistemi ülke genelinde Yüksek Ticaret Mektebi’nde uygulandı. Türk harflerinin kabulünden sonra TBMM zabıt ekipmanlarını hazırladı. L’Etoile du Levant gazetesinin kurucusu ve yayıncısı. \
 \
İBRAHİM NOM (AVRAM NAON) (1878-1947) \
 \
Avukat. Aynı zamanda Kızılay Genel Merkez üyesi, Mir'at dergisinin kurucularından biri ve Servet-i Fünun şairidir. \
 \
ELİ ACIMAN (1919-2011) \
 \
Türkiye'de çağdaş reklamcılığın öncüsü, Faal Ajans ve daha sonra Manajans'ın kurucusu. 500. Yıl Vakfı kurucularından. \
 \
VİTALİ HAKKO (1913-2007) \
 \
Yurdumuzda modanın öncüsü. Şen Şapka ile başlayıp Vakko ile taçlanan bir gelişimin mimarı. Modayı bir yaşam tarzı olarak benimsemiş, "Ben sıfırın altından başladım." diyen bir iş insanı. 500. Yıl Vakfı kurucularından.
HotspotPanoramaOverlayTextImage_8C29AB3C_8D3D_7046_41CB_666F28F1502C.text = Biz sizin için ne yapabiliriz?
HotspotPanoramaOverlayTextImage_8CEE184B_8D37_50C2_41C8_9C7577C6C16B.text = NİŞAN  \
 \
Evlilik kararı verildikten sonra iki ailenin bir araya gelmesi ile yapılan nişan töreni (espozoryo) sırasında ailelerin gençlere yapacağı ekonomik veya diğer katkılar belirtilir, anlaşmaya varılır ve nişan hediyeleri verilir. \
 \
KINA GECESİ \
 \
Düğünden iki-üç gün önce kına gecesi (noche d’alheyna) düzenlenir. Günümüzde de bu gelenek devam etmektedir. \
 \
TEVİLA (MİKVE) \
 \
“Mikve” denilen özel havuzda gerçekleşen “Tevila” temizlikten öte, ruhen paklanma ve arınma anlamını da içeren bir uygulamadır. Gelin adayının mikvede Tevila yapması onu yeni yaşamının eşiğinde mutlu bir geleceğe hazırlar. Eski zamanlarda gelin, damadın gönderdiği bohçayı alarak damadın ailesi ve kendi ailesindeki kadınlar ile hamama gider. Gelin şarkılar, ikramlar ve müzikler eşliğinde iyice yıkandıktan sonra mikveye girer. \
 \
DÜĞÜN SONRASI \
 \
Eski zamanlarda gelin, düğünden sonraki ilk sabah, yöresel geleneklere göre değişen bazı takılar veya tipik elbiselerle, artık evli bir kadın olduğunu gösteren yeni kıyafetlerini giyerdi. Düğünden sonra ilk cumartesi günü (Shabat del novio – “Damadın Şabatı”) sinagoga giden damada özel ilgi gösterilir; damat Tora’yı okumak üzere kürsüye çağrılır. \
 \
GET  \
 \
Evlenmede olduğu gibi evliliğin sona erdirilmesinde de uygulanan sıkı kurallar ile boşanma işlemleri, “Get” denen yazılı belgeye dayandırılır.
HotspotPanoramaOverlayTextImage_8D5333AF_8F6D_5043_41E1_2C941608DCAC.text = Sevgili Misafirimiz, \
 \
Sanal Müzemizi ziyaret ettiğiniz için teşekkür ederiz. \
 \
Dinamik bir yapıya sahip olan müzemizde hem güncel hem de geçmişe dair bilgi ve belgeler ile arşivimizi daha da büyütüyoruz. Bu bağlamda günümüze ışık tutacak ve kültürel mirasımızı geleceğe taşıyacak her veri bizim için çok kıymetli. Arşivimize yön verecek fikir ve destekleriniz bizi çok memnun edecektir. Bugünkü yolculuğunuz sizi de etkilediyse bu odada bulunan bağış kutusu üzerindeki link aracılığıyla kültürel mirasımıza bağışta bulunabilir ve/veya fikir ve görüşlerinizi info@muze500.com adresi üzerinden e-posta ile bize iletebilirsiniz. \
Sizlerle Büyük Hendek Caddesi, Bereketzade Mahallesi No. 39 Şişhane, Beyoğlu adresinde yer alan müzemizde de buluşmak dileğiyle… \
 \
500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi
HotspotPanoramaOverlayTextImage_AB1D0D70_8B1B_50DD_41DA_E154192B51EE.text = Sevgili misafirlerimiz, \
 \
M.Ö. IV. yüzyıla dayanan bir tarihe tanıklık eden müzemize, 500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi’ne hoş geldiniz. Göçlerle başlayan ve yaşadığımız toprakların kültürüyle harmanlanıp geleneklerimizle, müziğimizle ve mutfağımızla zenginleşen geniş kentsel kültürümüze yaptığımız bu yolculukta bizlere eşlik etmenizi ve keyif almanızı diliyoruz. \
 \
1492 İspanya Engizisyonu ile bu topraklara büyük bir göç olduğu tarihimizin en bilinen yönü. Peki ya hiç bilmedikleriniz? \
 \
Tarihin izlerini taşıyan, her birinin tarihî ve kültürel hikâyelerimizin anlatımını pekiştirdiği eserlerimizin rehberliğinde, sizinle bilinen ve hiç bilinmeyen yönleriyle zengin mirasımızı paylaşıyoruz. \
 \
Sizleri, rotasını kimlik, aidiyet, paylaşım ve birliktelik kavramlarıyla oluşturduğumuz bu yolculukta, dünümüz ve bugünümüze tanıklık etmeniz için, ziyaretiniz boyunca eşlik edecek bir soru ile içeri davet ediyoruz: \
 \
Birlikte bu kültürün yaşaması ve zenginleşmesi için daha neler yapabiliriz?
HotspotPanoramaOverlayTextImage_431B45F5_8B2B_33C7_41DF_C2FB08EE03C0.text = TOPLUMSAL YAŞAMDA TÜRK YAHUDİLERİ \
 \
Türk Yahudileri bu topraklarda söylemleriyle, davranışlarıyla ve eylemleriyle her zaman vatanlarına bağlılıklarını ve onun ayrılmaz bir parçası olduklarını kanıtlamıştır.  \
 \
Türk Yahudileri Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde; eğitimde, kültür ve sanat alanında, edebiyat dünyasında, basında, Klasik Türk Musikisi’nde, tıp ve hukuk alanlarında, Osmanlı Parlamentosu’nda, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde, dış ilişkilerde, sanayi ve hizmet sektörlerinde, spor dünyasında, askerlikte ve vatan savunmasında değerli hizmetler vermiş, yetkili makamlarca ödüllendirilmiş ve tarihe geçmiştir. Osmanlı döneminde devlet bürokrasisinde ve emniyet teşkilatında sorumlu mevkilerde yer almışlardır.
HotspotPanoramaOverlayTextImage_28AC2C63_8BF5_D0C2_41BB_D9754BF9313C.text = İBERİK YARIMADASI’NDA YAHUDİLER \
 \
Kudüs’teki Büyük Tapınak’ın yıkılışından sonra çeşitli bölgelere dağılan Yahudilerin bir kısmı Akdeniz yolu ile İber Yarımadası’na geldiler.  \
 \
711- İber Yarımadası, Tarık bin Ziyad tarafından fethedildi. Bin Ziyad ordularının ele geçirdiği ilk kent, Yahudilerin yoğun olarak yaşadığı Kurduba (Cordova) idi.  \
 \
756- Emevi Devleti’nin egemen olduğu Endülüs’te (Andalousia) Müslümanlar, Museviler ve zaman zaman yerli Hristiyanlar “Altın Çağ” olarak anılan yüksek bir uygarlık geliştirdi.  \
IX. yüzyıl İspanyolların Kuzey’den başlattıkları Reconquista (Yeniden Fetih) sonucu Müslüman egemenliğinin zayıflaması ile birçok kent peyderpey Katolik hükümdarların eline geçti; Yahudiler yeniden Katolik krallıkların egemenliği altına girmeye başladı. \
 \
1109- Yahudi karşıtı ilk olaylar Toledo’da baş gösterdi.  \
 \
1263- Las Siete Partidas yasalarıyla kısıtlamalar getirildi. Buna rağmen Yahudiler, Kastilya Sarayı’nda önemli mevkilere eriştiler.  \
 \
4.6.1391- Yahudi karşıtı ateşli söylevlerin galeyana getirdiği halk, Sevilya’da Yahudi mahallesini (Juderia) ateşe verdi ve olaylar tüm Endülüs’e yayıldı. Bu olaylar esnasında canlarını kurtarmak için kerhen Hristiyanlığı kabul etmek zorunda kalan Museviler de oldu. (Konversos - Marranos).  \
 \
1469- Kastilyalı İsabella ile Aragon Kralı Ferdinand’ın evlenmesi sonucu iki krallık birleşti. Milli bütünlüğe karşı bir tehdit olarak görülen Konversoslardan gizli olarak Museviliklerini sürdürdükleri iddia edilenler, Engizisyon tarafından ateşte yakılmak (Auto-da-Fe) sureti ile idam edilmeye, 1483’den itibaren de Hristiyanlığı kabule yanaşmayan Yahudiler Endülüs’den kovulmaya başlandı. \
 \
20.1.1492- Son Müslüman kalesi Gırnata (Granada)’nın da düşmesi ile İspanya’da 781 yıllık Müslüman egemenliği sona erdi. \
 \
YENİ BİR VATAN: “HUZUR LİMANI” OSMANLI \
 \
31 Mart 1492 \
Kastilya, Leon, Aragon, Sicilya ve Gırnata Kral ve Kraliçesi Aragonlu Ferdinand ile Kastilyalı İsabella, Elhamra Sarayı’nda Kovma Fermanı’nı imzaladılar ve yayımladılar: \
 \
“İyice düşündükten ve salim kafa ile mütalaa ettikten sonra, Krallık sınırları içinde yaşayan Yahudilerin, onların karılarının, çocuklarının ve hizmetkârlarının yaşları fark etmeksizin ülkeyi terk etmelerini ve bir daha dönmemelerini emrediyoruz…” \
 \
Ülkeyi terk etmeleri için kendilerine tanınan süre 2 Ağustos 1492 (29 Tammuz 5252) gece yarısı sona eriyordu. Yahudiler evlerini, topraklarını, hayvanlarını, servetlerini ve ziynet eşyalarını bir gün geri dönmek umuduyla geride bırakarak yalnızca evlerinin anahtarlarını yanlarına alıp İspanya’yı terk ettiler.  \
 \
İspanya’dan göç eden Yahudilerin sayısı tartışmalı ise de tarihçilerin çoğunlukla fikir birliği ettikleri rakam 120.000 civarındadır. \
 \
O günlerde tek bir ülke, Osmanlı İmparatorluğu, dini, soyu, kültürü, dili farklı bu göçmenlere kucak açıyor, Sultan II. Bayezid tüm eyalet yöneticilerine hitaben yayımladığı emirle şöyle buyuruyordu: \
“İspanya Yahudilerini geri çevirmek şöyle dursun, tam bir içtenlikle karşılanmaları; aksine hareket ederek göçmenlere kötü muamele yapacaklar veya en ufak bir zarara sebebiyet vereceklerin ölümle cezalandırılması…” (Yosef Da’at Dergisi, Sayı 4, 1888)
HotspotPanoramaOverlayTextImage_8C877D3E_8DF5_D045_41CC_DCFFB622A1DC.text = “Basın, Türk Yahudilerinin yoğun ilgi gösterdiği alanlardan biridir. Genellikle tek bir girişimci yazarın veya çok kısıtlı bir amatör ya da yarı amatör kadronun ürünü olan Türk Yahudi gazeteleri, gerek Osmanlı gerek Cumhuriyet dönemlerinde, yayımladıkları dil ne olursa olsun, bir-iki istisna dışında, her zaman ulusal çıkarların yanında olmuşlar ve nereden gelirse gelsin ülke aleyhindeki herhangi bir tutuma karşı derhal cephe almışlardır.”  \
 \
Naim A. Güleryüz

## Media

### Image
imlevel_00813A52_120B_0760_4120_2EBE81EB9F50.url = media/panorama_8B2C9C38_900F_0032_41DE_FF515426E46C_HS_0o8b5cya_tr.png
imlevel_054CB29A_120B_07E1_41B0_97CEFE90B6B4.url = media/panorama_8B2C9C38_900F_0032_41DE_FF515426E46C_HS_6cp6lohp_tr.png
imlevel_0059DBDF_120B_0560_4193_0BA4FB5A6782.url = media/panorama_8CEDA48F_900B_00EE_41E1_B1F82DE880A5_HS_rs1mxy35_tr.png
imlevel_062AD758_120B_0D60_4180_1611306FBD30.url = media/panorama_8D0F7141_900B_0053_41BD_258C644B4EA9_HS_hktzne09_tr.png
imlevel_078CE20F_120B_06E0_419A_5DD172BDC73B.url = media/panorama_8D0F7141_900B_0053_41BD_258C644B4EA9_HS_hqbwp3wq_tr.png
imlevel_017FE31D_1215_06E0_41AE_17E31FE7DE45.url = media/panorama_8DC0B24B_9009_0056_41DA_B45CA27CC708_HS_ejwevtiv_tr.png
imlevel_00BB18F8_120B_0320_41AF_1D69254A28F4.url = media/panorama_8DD58754_900B_0072_41DD_0D24B232E770_HS_3fifu9kj_tr.png
imlevel_070AE6D3_1215_0F60_4152_70005699D34C.url = media/panorama_8DE8DC5C_9009_0072_41B6_628719DC5882_HS_slvr10jn_tr.png
imlevel_07435B83_1215_05E0_41B1_269EE3E3496F.url = media/panorama_8E1CC24E_9009_0051_41DD_C414694DF53E_HS_3m987wwd_tr.png
imlevel_0611F0CB_1215_0360_41A1_9EE64924A6CA.url = media/panorama_8E430501_9009_01D2_41B5_9219605391DE_HS_xpdk1m9h_tr.png
imlevel_06775B30_1215_0520_41A4_D29BC88A17D5.url = media/panorama_8F0C4F72_9007_0036_41C9_00E58F1B0862_HS_3uow5fv8_tr.png
imlevel_0644F952_1215_0560_41A7_EAC50EB23200.url = media/panorama_8F1717FC_9007_0032_41BB_44EC81CE6F96_HS_nkscwepj_tr.png
imlevel_0628875A_1215_0D60_41A3_5C4620954930.url = media/panorama_8F1717FC_9007_0032_41BB_44EC81CE6F96_HS_nqg27olo_tr.png
imlevel_06F5FCB8_1215_0320_41AA_64A470BEA6B4.url = media/panorama_941556F2_A0E5_9261_41A3_57260E08BDC6_HS_5kolmqpc_tr.png
imlevel_07075202_1215_06E0_41B0_43D66E7B9C2E.url = media/panorama_941556F2_A0E5_9261_41A3_57260E08BDC6_HS_kk8d1lra_tr.png
imlevel_046FDFBA_1215_7D20_41B0_6F674ACA3D14.url = media/panorama_941556F2_A0E5_9261_41A3_57260E08BDC6_HS_ly3f5ymo_tr.png
imlevel_05DD9B14_1215_06E0_41AE_628C6AAF9BFC.url = media/panorama_941556F2_A0E5_9261_41A3_57260E08BDC6_HS_zy7yv39f_tr.png
imlevel_04C619DB_1215_0560_419A_406C7E3C4EE3.url = media/panorama_94A9F273_A0E5_9267_41C7_08A1E0DD8AE7_HS_e8gjmr94_tr.png
imlevel_0794AD39_1215_1D20_41AE_76A8E767320F.url = media/panorama_94A9F273_A0E5_9267_41C7_08A1E0DD8AE7_HS_l2rkunqk_tr.png
imlevel_077ECB5D_1215_0560_41AA_72AAD4C87305.url = media/panorama_94A9F273_A0E5_9267_41C7_08A1E0DD8AE7_HS_xwg6gswt_tr.png
imlevel_04A78551_1215_0D60_4190_741E7009158F.url = media/panorama_94A9F273_A0E5_9267_41C7_08A1E0DD8AE7_HS_zgaze7eq_tr.png
imlevel_069B1F1F_120B_7EE0_4185_E81F2C766EF1.url = media/panorama_95D12C17_A125_8B43_41CF_4DF553470251_HS_2camp7iz_tr.png
imlevel_067BAB9C_120B_05E0_41AC_4FB841B7D0C3.url = media/panorama_95D12C17_A125_8B43_41CF_4DF553470251_HS_g7643356_tr.png
imlevel_07EBD7C9_120B_0D60_41AE_1BB929D4145D.url = media/panorama_95D12C17_A125_8B43_41CF_4DF553470251_HS_ineia0t7_tr.png
imlevel_00E99212_1215_06E0_4193_1F5CE14BBA82.url = media/panorama_9632CDA9_A0E7_F6E3_41D3_AA6DEE89AAA1_HS_wa1r1z4i_tr.png
imlevel_04351805_1215_02E0_41A2_212ED10BB290.url = media/panorama_9632CDA9_A0E7_F6E3_41D3_AA6DEE89AAA1_HS_zb44kwoj_tr.png
imlevel_04176043_1215_0360_4108_85C93D1D8280.url = media/panorama_9676B468_A0E5_9661_41A2_184850CDCCDB_HS_dyt1j5zg_tr.png
imlevel_0431836F_1215_0520_417E_114A8195AB58.url = media/panorama_9676B468_A0E5_9661_41A2_184850CDCCDB_HS_v9mid5rs_tr.png
imlevel_031D1CCF_120B_0360_417D_5E22A516A830.url = media/panorama_96BFDD68_A0EC_B661_41BA_2B3437679AAF_HS_mq37ma3t_tr.png
imlevel_01D94173_120B_0520_41A0_1D182C38AC6B.url = media/panorama_96BFDD68_A0EC_B661_41BA_2B3437679AAF_HS_udd4eqc5_tr.png
imlevel_0071B456_120B_0360_41A3_EC6D7C589CF5.url = media/panorama_96BFDD68_A0EC_B661_41BA_2B3437679AAF_HS_y2ecr3ll_tr.png
imlevel_07EE5F21_120A_FD20_41A8_69D578D81D4C.url = media/panorama_96CC24E0_A0E4_9661_41E2_AB71819B22E3_HS_mh2poxq0_tr.png
imlevel_00EBEF66_120A_FD20_4153_1483DD6AD6F9.url = media/panorama_96CC24E0_A0E4_9661_41E2_AB71819B22E3_HS_yp1x91a2_tr.png
imlevel_0B7352F1_1215_0720_4192_FC70BB659AB1.url = media/panorama_96FC857B_A0E3_9667_41E3_D1A258DDE00C_HS_p7bws2m1_tr.png
imlevel_0A2BBDF8_1215_1D20_41A5_EFA6A596C0EE.url = media/panorama_96FC857B_A0E3_9667_41E3_D1A258DDE00C_HS_s3ynvphz_tr.png
imlevel_08B569BC_123B_9B4E_4198_AE10044D2CFC.url = media/panorama_96FC857B_A0E3_9667_41E3_D1A258DDE00C_HS_vwcbz7pt_tr.png
imlevel_0ABCE298_1215_07E0_41AB_9E944D4919DE.url = media/panorama_B037B09D_9019_00F2_41D8_845D49BAB61A_HS_2wt3hcrc_tr.png
imlevel_0595F9E5_1215_0520_41A8_D22642965D82.url = media/panorama_B05733B9_9019_0032_4181_C924F2372764_HS_09pv5lxs_tr.png
imlevel_0544765D_1215_0F60_4173_DB4203126B62.url = media/panorama_B05733B9_9019_0032_4181_C924F2372764_HS_igdggn48_tr.png
imlevel_043B8D1D_1215_02E0_417C_249862CE1F83.url = media/panorama_B05733B9_9019_0032_4181_C924F2372764_HS_wgelmt1t_tr.png
imlevel_063BA1DD_120B_0560_41A5_2D5CC4E179AE.url = media/panorama_C6ED56F7_A162_84C3_41C9_405C77198B3F_HS_h0ju1u03_tr.png
imlevel_06A35229_120B_0720_417D_2C5C1E09A947.url = media/panorama_FCBE2766_A163_85C2_41DC_ABEB4A0FBAB7_HS_bnsr6k5q_tr.png
imlevel_06C49607_120B_0EE0_4185_15E6C12AFC11.url = media/panorama_FCBE2766_A163_85C2_41DC_ABEB4A0FBAB7_HS_cucdnobq_tr.png
imlevel_06F5DB32_120B_0520_41B0_E704B18E06C4.url = media/panorama_FD08564B_A162_87C3_41D2_C22B4B01AEB2_HS_mjxt9jy8_tr.png
imlevel_04A8220C_120B_06E0_4197_1B0BB5BDF1DC.url = media/panorama_FD08564B_A162_87C3_41D2_C22B4B01AEB2_HS_ritoiifm_tr.png
imlevel_074D25CC_120B_0D60_4192_CD0E16F2F81F.url = media/panorama_FD4F845D_A162_9BC6_41CA_66D3A4FC1791_HS_7ubralm2_tr.png
imlevel_01F13BDA_120B_0560_419F_D504D8C6DE49.url = media/panorama_FD4F845D_A162_9BC6_41CA_66D3A4FC1791_HS_awmeu7rp_tr.png
imlevel_07611A47_120B_0760_4187_42443E0C0B10.url = media/panorama_FD4F845D_A162_9BC6_41CA_66D3A4FC1791_HS_qo05skr3_tr.png
imlevel_0876BE5D_123B_B9CE_4163_5270B842E595.url = media/popup_703EFCC4_8CED_31C6_41CD_2C4D49DC71CA_tr_0_0.jpg
imlevel_0878BE5D_123B_B9CE_417E_D3A144F2C238.url = media/popup_703EFCC4_8CED_31C6_41CD_2C4D49DC71CA_tr_0_1.jpg
imlevel_0878AE5D_123B_B9CE_41A2_995EE0FFAB24.url = media/popup_703EFCC4_8CED_31C6_41CD_2C4D49DC71CA_tr_0_2.jpg
imlevel_0871BF44_123B_B73E_418A_3E3FE63F13E8.url = media/popup_8BFEE617_8B14_F043_41C1_E4AA8BF2BD2F_tr_0_0.jpg
imlevel_0871AF44_123B_B73E_41AD_DD764DF019A5.url = media/popup_8BFEE617_8B14_F043_41C1_E4AA8BF2BD2F_tr_0_1.jpg
imlevel_08715F44_123B_B73E_41A7_79CA2B1AB233.url = media/popup_8BFEE617_8B14_F043_41C1_E4AA8BF2BD2F_tr_0_2.jpg
imlevel_085E8254_123B_89DE_41A1_C3F5D8C32C46.url = media/popup_8CA4EDED_8D34_F3C6_41E0_5E50C8160080_tr_0_0.jpg
imlevel_085E6254_123B_89DE_41B0_46E9CE3A1B9A.url = media/popup_8CA4EDED_8D34_F3C6_41E0_5E50C8160080_tr_0_1.jpg
imlevel_085E7254_123B_89DE_41A5_ADFDD772AD90.url = media/popup_8CA4EDED_8D34_F3C6_41E0_5E50C8160080_tr_0_2.jpg
imlevel_08AA769F_123B_894A_41AE_7DF2A2342B63.url = media/popup_8CEF0536_8D35_3045_41D5_F47A7A3E9805_tr_0_0.jpg
imlevel_08AA569F_123B_894A_4193_9B36E29B273D.url = media/popup_8CEF0536_8D35_3045_41D5_F47A7A3E9805_tr_0_1.jpg
imlevel_08AA269F_123B_894A_41A6_8DE92545BF96.url = media/popup_8CEF0536_8D35_3045_41D5_F47A7A3E9805_tr_0_2.jpg
imlevel_08AB36B1_123B_8957_41A3_B0663CCFDFD7.url = media/popup_8CEF9A1D_8D35_5046_41C4_F071860A10F6_tr_0_0.jpg
imlevel_08AC06B1_123B_8957_41AB_4EA4285289D5.url = media/popup_8CEF9A1D_8D35_5046_41C4_F071860A10F6_tr_0_1.jpg
imlevel_08AC16B1_123B_8957_41AD_906E55F47F65.url = media/popup_8CEF9A1D_8D35_5046_41C4_F071860A10F6_tr_0_2.jpg
imlevel_08BD68F8_123B_9AD5_4185_1EAD1EC5E2AA.url = media/popup_8CF56E4A_8D15_F0C2_41D4_906C16E6D77D_tr_0_0.jpg
imlevel_08BE78F8_123B_9AD5_41A1_7A83C17DE5EF.url = media/popup_8CF56E4A_8D15_F0C2_41D4_906C16E6D77D_tr_0_1.jpg
imlevel_08BE58F8_123B_9AD5_41A3_1EE893AACA92.url = media/popup_8CF56E4A_8D15_F0C2_41D4_906C16E6D77D_tr_0_2.jpg
imlevel_08BDF8E7_123B_9AFB_4199_530C4CD1594A.url = media/popup_8CF56E4A_8D15_F0C2_41D8_BAEE9FEB3088_tr_0_0.jpg
imlevel_08BDC8E7_123B_9AFB_41A1_53F3B7F15915.url = media/popup_8CF56E4A_8D15_F0C2_41D8_BAEE9FEB3088_tr_0_1.jpg
imlevel_08BDA8E7_123B_9AFB_419A_40AF055F52F0.url = media/popup_8CF56E4A_8D15_F0C2_41D8_BAEE9FEB3088_tr_0_2.jpg
imlevel_085F0275_123B_89DE_41AB_A8DE8681245A.url = media/popup_B17D0488_A0BC_B6A1_418A_91A291904B8C_tr_0_0.jpg
imlevel_08400275_123B_89DE_418F_1754F9B7C1E4.url = media/popup_B17D0488_A0BC_B6A1_418A_91A291904B8C_tr_0_1.jpg
imlevel_08401275_123B_89DE_41B1_33F885A39025.url = media/popup_B17D0488_A0BC_B6A1_418A_91A291904B8C_tr_0_2.jpg
imlevel_084A805A_123B_89CA_4175_C852F34891D8.url = media/popup_B1E043E8_A0BD_B261_41C6_9F68F6BD5FE7_tr_0_0.jpg
imlevel_084CB05A_123B_89CA_41A8_56F4A22914D7.url = media/popup_B1E043E8_A0BD_B261_41C6_9F68F6BD5FE7_tr_0_1.jpg
imlevel_084C805A_123B_89CA_419F_B5C400478209.url = media/popup_B1E043E8_A0BD_B261_41C6_9F68F6BD5FE7_tr_0_2.jpg

### Popup Image

### Title
album_4BB78930_8B2B_705E_41D4_1CCC8028D6AF_0.label = 01-NEVESALOM_SINAGOGU
album_4BB78930_8B2B_705E_41D4_1CCC8028D6AF_1.label = 02-ITALYAN_SINAGOGU
photo_8C971DEB_8D15_53C2_41D8_93FE88458706.label = 04-LA_LUZ
photo_FFA35267_8B35_50C2_416E_C7CDBAC82C3A.label = 2_rimonim 3
album_4BB78930_8B2B_705E_41D4_1CCC8028D6AF_2.label = BALAT_SINAGOGU_yer
photo_8CE5CB7C_8D35_30C5_41CC_C2C47FCA6C69.label = BEN HABİB DOĞUM BELGESİ-2
album_67D181D4_8B6B_73C6_41DE_29A86EC001EA_0.label = BFormaA
album_67D181D4_8B6B_73C6_41DE_29A86EC001EA_1.label = BFormaB
panorama_9676B468_A0E5_9661_41A2_184850CDCCDB.label = Bayramlar 01
panorama_941556F2_A0E5_9261_41A3_57260E08BDC6.label = Bayramlar 02
panorama_94A9F273_A0E5_9267_41C7_08A1E0DD8AE7.label = Bayramlar 03
photo_7B5E4EF7_2C1E_A631_41A6_C73851358045.label = Bernar_Nahum2
panorama_8F1717FC_9007_0032_41BB_44EC81CE6F96.label = Dini Ritüeller 01
panorama_8F0C4F72_9007_0036_41C9_00E58F1B0862.label = Dini Ritüeller 02
photo_A5401E9E_A122_8745_41E1_B7BB4D8B7D7F.label = Dulseria-Olay
photo_8C962BD4_8D17_77C5_41DC_A6DBD940A76B.label = El Tiempo Gazetesi-İletişim1
photo_8CE6C322_8D37_3042_41E1_4CBE50E6834F.label = Faşadura elbisesi-olay
panorama_8E1CC24E_9009_0051_41DD_C414694DF53E.label = Gelenekler 01
panorama_8E430501_9009_01D2_41B5_9219605391DE.label = Gelenekler 02
panorama_8E9C587E_9009_002E_41D4_094CC69BDC4B.label = Gelenekler 03
photo_5A7D0C28_490F_6730_41C7_8E6B0528732F.label = Gelinlik
video_81B83654_2C05_A676_419A_D78CA91DC064.label = GÖÇ HARİTASI
panorama_8B2C9C38_900F_0032_41DE_FF515426E46C.label = Göç
album_4BB78930_8B2B_705E_41D4_1CCC8028D6AF_3.label = HAYDARPASA_HEMDAT_ISRAEL_SINAGOGU
panorama_96BFDD68_A0EC_B661_41BA_2B3437679AAF.label = Hoşgeldiniz
photo_75F850BB_2C03_DA32_41BD_FDE9B5AB5741.label = IMG_4140
photo_8CFFF712_8D14_D042_41BA_A39B877F3137.label = IMG_5385
album_67D181D4_8B6B_73C6_41DE_29A86EC001EA_2.label = KFormaA
album_67D181D4_8B6B_73C6_41DE_29A86EC001EA_3.label = KFormaB
photo_7B466E5E_2C05_6673_41AA_641E0961E135.label = Kamondo
photo_8C941008_8DEB_504E_41E0_29D29C5E330A.label = La Boz DE Oriente copy
photo_785C1438_8B3D_504E_41CC_B4A12597FD10.label = Mikroskop-Topluluk
panorama_8DA276B4_9009_0032_41E1_EA91B1EFBE6F.label = Olay 01
panorama_8DC0B24B_9009_0056_41DA_B45CA27CC708.label = Olay 02
panorama_8DE8DC5C_9009_0072_41B6_628719DC5882.label = Olay 03
photo_8D52CBD6_8F6F_37C2_41D9_68F486E7C0C9.label = Or Ahayim-yer
photo_8BF46ABD_8B2B_F046_41D5_DDB14A290285.label = Paras-Topluluk
panorama_B037B09D_9019_00F2_41D8_845D49BAB61A.label = Paylaşım 01
panorama_B05733B9_9019_0032_4181_C924F2372764.label = Paylaşım 02
panorama_B09F4B52_901B_0076_41A4_89F4D673069D.label = Paylaşım 03
album_67D181D4_8B6B_73C6_41DE_29A86EC001EA.label = Photo Album BFormaA
album_34A777F5_2C1F_6631_41C5_04ABC41D636A.label = Photo Album logo
photo_8C3A5C38_8D1F_D04E_41D8_C23F962816D6.label = Roma Hukuku
photo_36496A36_8B2D_5042_4194_8B96C095C74C.label = SARDIS_SINAGOG-yer mekan
album_4BB78930_8B2B_705E_41D4_1CCC8028D6AF.label = SINAGOGLAR
photo_956AD8DF_A0E7_9E5F_41C1_6680E6607F2D.label = Sünnet takımı-Olay
panorama_95D12C17_A125_8B43_41CF_4DF553470251.label = Topluluk 01
panorama_FCBE2766_A163_85C2_41DC_ABEB4A0FBAB7.label = Topluluk 02
panorama_FD08564B_A162_87C3_41D2_C22B4B01AEB2.label = Topluluk 03
panorama_FD4F845D_A162_9BC6_41CA_66D3A4FC1791.label = Topluluk 04
panorama_C6ED56F7_A162_84C3_41C9_405C77198B3F.label = Topluluk 05
panorama_8C803868_9009_0052_41DD_51DDFFCD9D82.label = Topluluk 06
panorama_8CEDA48F_900B_00EE_41E1_B1F82DE880A5.label = Topluluk 07
panorama_8D0F7141_900B_0053_41BD_258C644B4EA9.label = Topluluk 08
panorama_8DD58754_900B_0072_41DD_0D24B232E770.label = Topluluk 09
photo_06A1E428_8B2F_F04E_41E0_BE7CA1A1CDDA.label = Tsadaka-Yer
video_EF8CE78D_2C07_A6D6_41C4_8ABF8E10CED5.label = TİK_k
panorama_8B86CB75_9009_0032_41DA_AEBE31831CF4.label = Yer - Mekan 01
panorama_8A561BE5_900F_0052_41C4_A28E6676A467.label = Yer - Mekan 02
panorama_8A808F28_900F_01D2_41C3_94922E777E31.label = Yer - Mekan 03
panorama_8AA830FC_900F_0032_41CF_B41A2CF78876.label = Yer - Mekan 04
panorama_8B6E0B48_900F_0052_41E0_AA741FB8491F.label = Yer - Mekan 05
photo_8C3A0FB0_8D1F_305D_41CD_0DDEA5807C7A.label = _DSF0957
photo_483ECBD5_2C7D_EE76_41AA_45F73862D3FB.label = _DSF2790
photo_74F55D3D_2C06_AA36_41AC_397A901EA165.label = _DSF2791
photo_8CB4F1A0_8D14_D07E_41BF_D69F6AD8F686.label = _DSF2793
photo_8CB237C6_8D2F_5FC2_41D3_6C29CB2E32B4.label = _DSF2800
photo_A3C7F057_2C07_DA71_41C2_2EEE9B47E3A5.label = _DSF2800
photo_A6849C0A_2C05_A9D3_4183_A7A8A6B8D7E8.label = _DSF2840
photo_BF886AAE_2C03_6ED3_41BE_208C18B46E49.label = _DSF2841
photo_8D13E2D0_8CEC_F1DE_419F_63C72DF13A98.label = _DSF4655
photo_8D3D9CB0_8F15_505E_41D0_3C6B083E34C7.label = _DSF7446
photo_8CBA7578_8D1F_D0CE_41D3_CCBD448B7B3E.label = _DSF7915
photo_49990FCB_2C02_A651_41AD_E2D35BBB3F44.label = _DSF7932
photo_72FC3A96_8B34_D042_41DF_49DCA6867BF4.label = _DSF7961
photo_0EF007E3_8B1F_3FC2_41B9_8E718363125E.label = _DSF7984
photo_8CBCD7FA_8D14_DFC2_41C0_029289152B40.label = _DSF8320
video_0E5A09BF_8B15_3043_41BD_DE76DCC5356E.label = antakya-k
video_A75994CA_2C05_DA53_41C3_D0EC7FDA254E.label = budrin fermanı
video_6F11C55D_2C07_BA71_4189_438E4287A4E6.label = burmelos_k
video_8CE8B30B_8D3B_5042_41C7_900DE7888129.label = fasadura_k
photo_A8EEE6A0_2C03_E6CF_41C3_4FB63441AB90.label = filigranlı megila
photo_470BBAE0_8B2B_D1FE_41E0_22A66770E89B.label = hanukiya-etkileşim(1)
video_10E136B7_2C07_A632_41BC_CAC9F9DD3089.label = hanukiya_k
video_8D170638_8F15_304E_41D1_DF7214A58C60.label = hanukiya_k
video_A2731BAF_2C0E_AED1_41B5_762024EFA141.label = kan iftirası_k
photo_83797E3C_A123_8745_41DB_9E21BC686B8E.label = karambola-oyun-olay_happening
video_4A3ED63E_2C03_A633_419E_8B5A447985A7.label = ketuba_k
photo_8C33C4FC_8D2D_31C6_41C7_66D0897D8ABE.label = kitap--iletişim aktarım
video_A0270E35_2CFE_E636_41BE_95F4719B40ED.label = kore madalyası_k
album_34A777F5_2C1F_6631_41C5_04ABC41D636A_0.label = logo
video_72ACEBEF_2C0F_6E52_41AC_5B919581C1BF.label = lonca sedaka_k
photo_4824E649_2C0E_A651_41B5_24B765EC6F55.label = loğusa-Olay
photo_8C10940E_8CEB_5042_41B1_1FFABA087AEC.label = meam loez-olay
video_4846826F_2C3D_BE51_41BC_05C8035C83AC.label = mikroskop_k
video_53DCCBDF_2C06_EE71_4193_FF4F6FBCA2B7.label = parohet_k
photo_8CEC23AE_8D3B_7042_41D0_411004E11464.label = sandık-göç ve yaşam
video_8CC02FAA_8D6B_7042_41DA_8922E38FC702.label = sigara tablası_k
video_4A07795E_2C3F_6A72_41A3_A6A49B6F2ED8.label = sise_k
video_76075598_2C02_FAFF_4160_C2D50994D5D4.label = tabela_k
photo_E7362ADE_8B37_51C2_41BC_56BA3C5642D7.label = tabelalar- Göç veYaşam
photo_F9EEA164_8B2B_50C6_41BF_2018009704EA.label = tik-olay
video_9E02107E_2C0F_5A32_41AE_B2EF4D09FFFD.label = yahudi basını_k
photo_76BEDC35_2C1D_EA36_41C1_B0F1E6878B8E.label = yomtov garti2
panorama_96FC857B_A0E3_9667_41E3_D1A258DDE00C.label = Çıkış
photo_8C2660D2_8D37_F1C2_41CE_F4E782312C71.label = ülkümen
panorama_96CC24E0_A0E4_9661_41E2_AB71819B22E3.label = İletişim 01
panorama_9691BE76_A0E7_B261_41C3_E65378C9F31F.label = İletişim 02
panorama_9632CDA9_A0E7_F6E3_41D3_AA6DEE89AAA1.label = İletişim 03

### Video
videolevel_0F0E797F_1224_9BCB_41A2_8D574090EDE2.posterURL = media/video_0E5A09BF_8B15_3043_41BD_DE76DCC5356E_poster_tr.jpg
videolevel_0F0E797F_1224_9BCB_41A2_8D574090EDE2.url = media/video_0E5A09BF_8B15_3043_41BD_DE76DCC5356E_tr.mp4
videolevel_0ED4484F_123B_79CA_41A7_B68324FEC1B5.posterURL = media/video_10E136B7_2C07_A632_41BC_CAC9F9DD3089_poster_tr.jpg
videolevel_0ED4484F_123B_79CA_41A7_B68324FEC1B5.url = media/video_10E136B7_2C07_A632_41BC_CAC9F9DD3089_tr.mp4
videolevel_0F243CBD_123B_794E_41B1_EFDBD293B162.posterURL = media/video_4846826F_2C3D_BE51_41BC_05C8035C83AC_poster_tr.jpg
videolevel_0F243CBD_123B_794E_41B1_EFDBD293B162.url = media/video_4846826F_2C3D_BE51_41BC_05C8035C83AC_tr.mp4
videolevel_0F28FBA1_123B_7F76_4193_A63ACA0E98C3.posterURL = media/video_4A07795E_2C3F_6A72_41A3_A6A49B6F2ED8_poster_tr.jpg
videolevel_0F28FBA1_123B_7F76_4193_A63ACA0E98C3.url = media/video_4A07795E_2C3F_6A72_41A3_A6A49B6F2ED8_tr.mp4
videolevel_0F3F0D96_123B_7B5D_41B1_4AF66B0C9ED9.posterURL = media/video_4A3ED63E_2C03_A633_419E_8B5A447985A7_poster_tr.jpg
videolevel_0F3F0D96_123B_7B5D_41B1_4AF66B0C9ED9.url = media/video_4A3ED63E_2C03_A633_419E_8B5A447985A7_tr.mp4
videolevel_0F3A1E7F_123B_79CB_41AE_D4313BDB931C.posterURL = media/video_53DCCBDF_2C06_EE71_4193_FF4F6FBCA2B7_poster_tr.jpg
videolevel_0F3A1E7F_123B_79CB_41AE_D4313BDB931C.url = media/video_53DCCBDF_2C06_EE71_4193_FF4F6FBCA2B7_tr.mp4
videolevel_0ED17928_123B_7B76_41A0_37B332F01EFF.posterURL = media/video_6F11C55D_2C07_BA71_4189_438E4287A4E6_poster_tr.jpg
videolevel_0ED17928_123B_7B76_41A0_37B332F01EFF.url = media/video_6F11C55D_2C07_BA71_4189_438E4287A4E6_tr.mp4
videolevel_0F2BBADA_123B_7ED5_41A7_6B4FB5B845C4.posterURL = media/video_72ACEBEF_2C0F_6E52_41AC_5B919581C1BF_poster_tr.jpg
videolevel_0F2BBADA_123B_7ED5_41A7_6B4FB5B845C4.url = media/video_72ACEBEF_2C0F_6E52_41AC_5B919581C1BF_tr.mp4
videolevel_0F2E7A12_123B_7955_41B0_B440B5FD6A52.posterURL = media/video_76075598_2C02_FAFF_4160_C2D50994D5D4_poster_tr.jpg
videolevel_0F2E7A12_123B_7955_41B0_B440B5FD6A52.url = media/video_76075598_2C02_FAFF_4160_C2D50994D5D4_tr.mp4
videolevel_0F005408_1224_8935_41B1_BD1D2E81FC5E.posterURL = media/video_81B83654_2C05_A676_419A_D78CA91DC064_poster_tr.jpg
videolevel_0F005408_1224_8935_41B1_BD1D2E81FC5E.url = media/video_81B83654_2C05_A676_419A_D78CA91DC064_tr.mp4
videolevel_0F68E024_1224_897D_41A9_F095B1A3667D.posterURL = media/video_8CC02FAA_8D6B_7042_41DA_8922E38FC702_poster_tr.jpg
videolevel_0F68E024_1224_897D_41A9_F095B1A3667D.url = media/video_8CC02FAA_8D6B_7042_41DA_8922E38FC702_tr.mp4
videolevel_0F638F5B_1224_97CB_41B1_8839F5FA7880.posterURL = media/video_8CE8B30B_8D3B_5042_41C7_900DE7888129_poster_tr.jpg
videolevel_0F638F5B_1224_97CB_41B1_8839F5FA7880.url = media/video_8CE8B30B_8D3B_5042_41C7_900DE7888129_tr.mp4
videolevel_0F7F5E83_1224_993A_4191_B3782CDFF8E4.posterURL = media/video_8D170638_8F15_304E_41D1_DF7214A58C60_poster_tr.jpg
videolevel_0F7F5E83_1224_993A_4191_B3782CDFF8E4.url = media/video_8D170638_8F15_304E_41D1_DF7214A58C60_tr.mp4
videolevel_0F1B22DC_1224_8ECD_41AF_AD85E4DDDE2E.posterURL = media/video_9E02107E_2C0F_5A32_41AE_B2EF4D09FFFD_poster_tr.jpg
videolevel_0F1B22DC_1224_8ECD_41AF_AD85E4DDDE2E.url = media/video_9E02107E_2C0F_5A32_41AE_B2EF4D09FFFD_tr.mp4
videolevel_0F34CF68_123B_77F5_41A0_A1D3CF03AA5E.posterURL = media/video_A0270E35_2CFE_E636_41BE_95F4719B40ED_poster_tr.jpg
videolevel_0F34CF68_123B_77F5_41A0_A1D3CF03AA5E.url = media/video_A0270E35_2CFE_E636_41BE_95F4719B40ED_tr.mp4
videolevel_0F15C1C0_1224_8B35_41A0_9C08EEA48169.posterURL = media/video_A2731BAF_2C0E_AED1_41B5_762024EFA141_poster_tr.jpg
videolevel_0F15C1C0_1224_8B35_41A0_9C08EEA48169.url = media/video_A2731BAF_2C0E_AED1_41B5_762024EFA141_tr.mp4
videolevel_0F108095_1224_895F_41AE_2551EAE32628.posterURL = media/video_A75994CA_2C05_DA53_41C3_D0EC7FDA254E_poster_tr.jpg
videolevel_0F108095_1224_895F_41AE_2551EAE32628.url = media/video_A75994CA_2C05_DA53_41C3_D0EC7FDA254E_tr.mp4
videolevel_0EDC9767_123B_77FA_41AF_A398B5E2D4EE.posterURL = media/video_EF8CE78D_2C07_A6D6_41C4_8ABF8E10CED5_poster_tr.jpg
videolevel_0EDC9767_123B_77FA_41AF_A398B5E2D4EE.url = media/video_EF8CE78D_2C07_A6D6_41C4_8ABF8E10CED5_tr.mp4

### Video Subtitles

## Popup

### Body
htmlText_8CC50BF4_8D75_37C6_41AD_4D2C17322989.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">1.Dünya Savaşı esnasında 1331 (1915) yılında Jak Karditi'ye şark demiryollarında seferberlikte verilen askeri paso. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Silvyo Ovadya tarafından bağışlanmıştır.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8CC3688C_8D6D_F046_41E0_8CF13667440F.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">1.Dünya Savaşı esnasında 1331 (1915) yılında Jak Karditi'ye şark demiryollarında seferberlikte verilen askeri paso. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Silvyo Ovadya tarafından bağışlanmıştır.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_0801F8D0_21AE_4486_41A5_D389EFA522BC.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">1.Dünya Savaşı esnasında 1331 (1915) yılında Jak Karditi'ye şark demiryollarında seferberlikte verilen askeri paso. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Silvyo Ovadya tarafından bağışlanmıştır.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8C6BE582_8D3C_F042_41A2_22D8E79C57FA.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">1492’den 1726 yılına kadarki süreçte Yahudiler, padişahın izniyle İstanbul, Selanik ve Edirne’de toplam beş adet matbaa açmıştır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Nahmias Kardeşlerin matbaalarında bastıkları ilk kitap, Yaakov ben Asher’e ait ve Yahudi hukukuyla ilgili olan “Arbaa Turim” (Dört Merhale-Emir) adlı eserdir. Basım yılı 1511 (İbrani Tarihi 5772)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Midraş Teilim Kitabı. Gözlem Gazetecilik ve Basın Yayın A.Ş. tarafından ödünç verilmiştir.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8C363B7D_8D17_50C6_41AB_A313B4DEDD0C.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">1492’den 1726 yılına kadarki süreçte Yahudiler, padişahın izniyle İstanbul, Selanik ve Edirne’de toplam beş adet matbaa açmıştır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Nahmias Kardeşlerin matbaalarında bastıkları ilk kitap, Yaakov ben Asher’e ait ve Yahudi hukukuyla ilgili olan “Arbaa Turim” (Dört Merhale-Emir) adlı eserdir. Basım yılı 1511 (İbrani Tarihi 5772)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Midraş Teilim Kitabı. Gözlem Gazetecilik ve Basın Yayın A.Ş. tarafından ödünç verilmiştir.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8CD965F6_8D1D_F3C2_41BD_4BAB19136D35.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"><B>VATAN SAVUNMASI </B></SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Tanzimat’ın ilanına kadar gayrimüslimler askere alınmazdı. Nisan 1893’te Türk Yahudileri, dönemin Hahambaşı Kaymakamı Rav Moşe Levi ve Ruhani Meclis üyeleri tarafından imzalanmış bir dilekçe ile Babıâli’ye müracaat ederek “Yahudilerin de askere alınıp vatan savunmasına katılmaları” talebinde bulundu. Yahudi gençleri ve Kuleli’de açılan özel bir sınıfta eğitilen subaylar Balkanlar’da, Romanya Cephesinde, Gelibolu’da, Çanakkale’de savaştılar, gazi veya şehit oldular.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"><B>KURTULUŞ SAVAŞI</B></SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Anadolu işgalinin şiddet ve üzüntü dolu günlerinde Türk Yahudileri İstanbul’da, Bursa’da, Ege’de, Güneydoğu Anadolu’da, işgal altındaki tüm kent ve ilçelerde daima Anavatan’a bağlılıklarını sürdürdü; işgalcilerle iş birliği yapmadı. 21.06.1934 günü bazı Trakya illerinde Yahudi karşıtı olaylar başladı. 1933 yılında Nasyonal Sosyalistlerin Almanya’da iktidara geçmesiyle Avrupa’nın farklı ülkelerinde başlayan Yahudi aleyhtarlığının uzantıları daha sonraki yıllarda Türkiye’de de görülmeye başlandı. Bir taraftan Cevat Rıfat Atılhan Milli İnkılâp, Nihal Atsız da Orhun dergisinde sürekli yayımlanan Yahudi karşıtı yazılarıyla bir kamuoyu oluşturmaya çalışırken, diğer taraftan Doğu illeriyle ilgili Mecburi İskân mevzuatını düzenlemek için 2 Haziran 1934 tarihinde kabul edilen 2510 sayılı İskân Yasası 14 Haziran 1934 günü yürürlüğe girdi. Bazı yöneticiler söz konusu yasanın amacını aşarak Trakya’daki Yahudilere de uygulanmasına göz yumunca, olaylar kısa zamanda büyüdü ve yaygınlaştı. Bu arada Hahambaşılık da endişelerini 27 Mayıs 1934 tarihli ve elden tevdi edilen bir yazıyla Ankara’ya bildirdi.  </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">İlk olaylar 21 Haziran 1934’de Çanakkale’de başladı. Yahudilere yapılan ekonomik boykota, mal ve kişilere karşı fiziksel saldırılar da eklendi. Yetkililerin tüm uyarılarına rağmen Yahudiler tehdit edildi ve kenti terk etmeleri istendi. İlerleyen günlerde olaylar Trakya’nın önemli Yahudi yerleşim bölgelerinden Gelibolu, Keşan, Uzunköprü, Kırklareli, Tekirdağ, Babaeski, Lüleburgaz, Çorlu, Lâpseki ve Edirne’ye sıçradı. 2 Temmuz 1934 günü Yahudi işyerlerine, mahallelerine ve evlerine baskınlar başladı. Olaylar üç gün sürdü. Yahudilerin bir kısmı mallarını ve gayrimenkullerini yok pahasına devrederken çoğu, benzer şiddet olaylarının tekrarlanabileceği kaygısı ile arkalarına bakmadan İstanbul’a göç etti.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">5 Temmuz 1934 günü, Başbakan İsmet İnönü’nün, Yahudileri Trakya’dan kovma girişiminin suç olduğu, tüm vatandaşların Cumhuriyet yasaları korumasında olduğu, anti-Semitizmin bir Türkiye ürünü olmadığı gibi Türk düşünce tarzına da uymadığı, verilen sıkı emirler ve alınan önlemlerle olayların tamamen durdurulduğu, sorumluların gerekli şekilde cezalandırılacağı içerikli ayrıntılı beyanı endişeleri tam gidermedi. Dönemin İçişleri Bakanı Şükrü Kaya; Kırklareli, Edirne, Uzunköprü, Keşan, Tekirdağ ve Gelibolu’ya giderek yerel durumu bizzat gözlemledi. Edirne’de mağdur Yahudi ailelerini ziyaret eden Bakan antisemitizmin Türkiye’de hiçbir zaman tutunamayacağını ifade ederek “Yahudiler toplumumuzun küçük bir kısmını oluşturmaktadır. Onlar sayıca daha fazla olup ülkenin gelişmesine daha da fazla katkıda bulunabilirlerdi.” dileğinde bulundu ve kentten ayrılanları eski evlerine ve işlerine dönmeye davet etti. Önce bazı aile reisleri kente dönerek gasp edilen mallarını geri almaya çalıştı, daha sonra da ailelerini getirtti. Edirne Valisi azledildiği gibi, yürütülen soruşturmalar sonrasında suçlu görülen ve aralarında Kırklareli Valisi, Emniyet Müdürü ve Ticaret Odası Başkanının da bulunduğu bazı yöneticiler ve kişiler yargılanıp cezalandırıldı; Milli İnkılâp dergisinin yayını durduruldu. Ne var ki, söz konusu olaylar 600 yıllık Trakya Yahudilerinin tarihinde yeni bir kırılma noktası oluşturdu.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8CD9C257_8D1D_30C2_41BB_E6D0297EF785.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"><B>VATAN SAVUNMASI </B></SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Tanzimat’ın ilanına kadar gayrimüslimler askere alınmazdı. Nisan 1893’te Türk Yahudileri, dönemin Hahambaşı Kaymakamı Rav Moşe Levi ve Ruhani Meclis üyeleri tarafından imzalanmış bir dilekçe ile Babıâli’ye müracaat ederek “Yahudilerin de askere alınıp vatan savunmasına katılmaları” talebinde bulundu. Yahudi gençleri ve Kuleli’de açılan özel bir sınıfta eğitilen subaylar Balkanlar’da, Romanya Cephesinde, Gelibolu’da, Çanakkale’de savaştılar, gazi veya şehit oldular.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"><B>KURTULUŞ SAVAŞI</B></SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Anadolu işgalinin şiddet ve üzüntü dolu günlerinde Türk Yahudileri İstanbul’da, Bursa’da, Ege’de, Güneydoğu Anadolu’da, işgal altındaki tüm kent ve ilçelerde daima Anavatan’a bağlılıklarını sürdürdü; işgalcilerle iş birliği yapmadı. 21.06.1934 günü bazı Trakya illerinde Yahudi karşıtı olaylar başladı. 1933 yılında Nasyonal Sosyalistlerin Almanya’da iktidara geçmesiyle Avrupa’nın farklı ülkelerinde başlayan Yahudi aleyhtarlığının uzantıları daha sonraki yıllarda Türkiye’de de görülmeye başlandı. Bir taraftan Cevat Rıfat Atılhan Milli İnkılâp, Nihal Atsız da Orhun dergisinde sürekli yayımlanan Yahudi karşıtı yazılarıyla bir kamuoyu oluşturmaya çalışırken, diğer taraftan Doğu illeriyle ilgili Mecburi İskân mevzuatını düzenlemek için 2 Haziran 1934 tarihinde kabul edilen 2510 sayılı İskân Yasası 14 Haziran 1934 günü yürürlüğe girdi. Bazı yöneticiler söz konusu yasanın amacını aşarak Trakya’daki Yahudilere de uygulanmasına göz yumunca, olaylar kısa zamanda büyüdü ve yaygınlaştı. Bu arada Hahambaşılık da endişelerini 27 Mayıs 1934 tarihli ve elden tevdi edilen bir yazıyla Ankara’ya bildirdi.  </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">İlk olaylar 21 Haziran 1934’de Çanakkale’de başladı. Yahudilere yapılan ekonomik boykota, mal ve kişilere karşı fiziksel saldırılar da eklendi. Yetkililerin tüm uyarılarına rağmen Yahudiler tehdit edildi ve kenti terk etmeleri istendi. İlerleyen günlerde olaylar Trakya’nın önemli Yahudi yerleşim bölgelerinden Gelibolu, Keşan, Uzunköprü, Kırklareli, Tekirdağ, Babaeski, Lüleburgaz, Çorlu, Lâpseki ve Edirne’ye sıçradı. 2 Temmuz 1934 günü Yahudi işyerlerine, mahallelerine ve evlerine baskınlar başladı. Olaylar üç gün sürdü. Yahudilerin bir kısmı mallarını ve gayrimenkullerini yok pahasına devrederken çoğu, benzer şiddet olaylarının tekrarlanabileceği kaygısı ile arkalarına bakmadan İstanbul’a göç etti.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">5 Temmuz 1934 günü, Başbakan İsmet İnönü’nün, Yahudileri Trakya’dan kovma girişiminin suç olduğu, tüm vatandaşların Cumhuriyet yasaları korumasında olduğu, anti-Semitizmin bir Türkiye ürünü olmadığı gibi Türk düşünce tarzına da uymadığı, verilen sıkı emirler ve alınan önlemlerle olayların tamamen durdurulduğu, sorumluların gerekli şekilde cezalandırılacağı içerikli ayrıntılı beyanı endişeleri tam gidermedi. Dönemin İçişleri Bakanı Şükrü Kaya; Kırklareli, Edirne, Uzunköprü, Keşan, Tekirdağ ve Gelibolu’ya giderek yerel durumu bizzat gözlemledi. Edirne’de mağdur Yahudi ailelerini ziyaret eden Bakan antisemitizmin Türkiye’de hiçbir zaman tutunamayacağını ifade ederek “Yahudiler toplumumuzun küçük bir kısmını oluşturmaktadır. Onlar sayıca daha fazla olup ülkenin gelişmesine daha da fazla katkıda bulunabilirlerdi.” dileğinde bulundu ve kentten ayrılanları eski evlerine ve işlerine dönmeye davet etti. Önce bazı aile reisleri kente dönerek gasp edilen mallarını geri almaya çalıştı, daha sonra da ailelerini getirtti. Edirne Valisi azledildiği gibi, yürütülen soruşturmalar sonrasında suçlu görülen ve aralarında Kırklareli Valisi, Emniyet Müdürü ve Ticaret Odası Başkanının da bulunduğu bazı yöneticiler ve kişiler yargılanıp cezalandırıldı; Milli İnkılâp dergisinin yayını durduruldu. Ne var ki, söz konusu olaylar 600 yıllık Trakya Yahudilerinin tarihinde yeni bir kırılma noktası oluşturdu.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8CD10F16_8D6D_3042_41CD_C8E0039B26E2.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"><B>VATAN SAVUNMASI </B></SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Tanzimat’ın ilanına kadar gayrimüslimler askere alınmazdı. Nisan 1893’te Türk Yahudileri, dönemin Hahambaşı Kaymakamı Rav Moşe Levi ve Ruhani Meclis üyeleri tarafından imzalanmış bir dilekçe ile Babıâli’ye müracaat ederek “Yahudilerin de askere alınıp vatan savunmasına katılmaları” talebinde bulundu. Yahudi gençleri ve Kuleli’de açılan özel bir sınıfta eğitilen subaylar Balkanlar’da, Romanya Cephesinde, Gelibolu’da, Çanakkale’de savaştılar, gazi veya şehit oldular.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"><B>KURTULUŞ SAVAŞI</B></SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Anadolu işgalinin şiddet ve üzüntü dolu günlerinde Türk Yahudileri İstanbul’da, Bursa’da, Ege’de, Güneydoğu Anadolu’da, işgal altındaki tüm kent ve ilçelerde daima Anavatan’a bağlılıklarını sürdürdü; işgalcilerle iş birliği yapmadı. 21.06.1934 günü bazı Trakya illerinde Yahudi karşıtı olaylar başladı. 1933 yılında Nasyonal Sosyalistlerin Almanya’da iktidara geçmesiyle Avrupa’nın farklı ülkelerinde başlayan Yahudi aleyhtarlığının uzantıları daha sonraki yıllarda Türkiye’de de görülmeye başlandı. Bir taraftan Cevat Rıfat Atılhan Milli İnkılâp, Nihal Atsız da Orhun dergisinde sürekli yayımlanan Yahudi karşıtı yazılarıyla bir kamuoyu oluşturmaya çalışırken, diğer taraftan Doğu illeriyle ilgili Mecburi İskân mevzuatını düzenlemek için 2 Haziran 1934 tarihinde kabul edilen 2510 sayılı İskân Yasası 14 Haziran 1934 günü yürürlüğe girdi. Bazı yöneticiler söz konusu yasanın amacını aşarak Trakya’daki Yahudilere de uygulanmasına göz yumunca, olaylar kısa zamanda büyüdü ve yaygınlaştı. Bu arada Hahambaşılık da endişelerini 27 Mayıs 1934 tarihli ve elden tevdi edilen bir yazıyla Ankara’ya bildirdi.  </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">İlk olaylar 21 Haziran 1934’de Çanakkale’de başladı. Yahudilere yapılan ekonomik boykota, mal ve kişilere karşı fiziksel saldırılar da eklendi. Yetkililerin tüm uyarılarına rağmen Yahudiler tehdit edildi ve kenti terk etmeleri istendi. İlerleyen günlerde olaylar Trakya’nın önemli Yahudi yerleşim bölgelerinden Gelibolu, Keşan, Uzunköprü, Kırklareli, Tekirdağ, Babaeski, Lüleburgaz, Çorlu, Lâpseki ve Edirne’ye sıçradı. 2 Temmuz 1934 günü Yahudi işyerlerine, mahallelerine ve evlerine baskınlar başladı. Olaylar üç gün sürdü. Yahudilerin bir kısmı mallarını ve gayrimenkullerini yok pahasına devrederken çoğu, benzer şiddet olaylarının tekrarlanabileceği kaygısı ile arkalarına bakmadan İstanbul’a göç etti.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">5 Temmuz 1934 günü, Başbakan İsmet İnönü’nün, Yahudileri Trakya’dan kovma girişiminin suç olduğu, tüm vatandaşların Cumhuriyet yasaları korumasında olduğu, anti-Semitizmin bir Türkiye ürünü olmadığı gibi Türk düşünce tarzına da uymadığı, verilen sıkı emirler ve alınan önlemlerle olayların tamamen durdurulduğu, sorumluların gerekli şekilde cezalandırılacağı içerikli ayrıntılı beyanı endişeleri tam gidermedi. Dönemin İçişleri Bakanı Şükrü Kaya; Kırklareli, Edirne, Uzunköprü, Keşan, Tekirdağ ve Gelibolu’ya giderek yerel durumu bizzat gözlemledi. Edirne’de mağdur Yahudi ailelerini ziyaret eden Bakan antisemitizmin Türkiye’de hiçbir zaman tutunamayacağını ifade ederek “Yahudiler toplumumuzun küçük bir kısmını oluşturmaktadır. Onlar sayıca daha fazla olup ülkenin gelişmesine daha da fazla katkıda bulunabilirlerdi.” dileğinde bulundu ve kentten ayrılanları eski evlerine ve işlerine dönmeye davet etti. Önce bazı aile reisleri kente dönerek gasp edilen mallarını geri almaya çalıştı, daha sonra da ailelerini getirtti. Edirne Valisi azledildiği gibi, yürütülen soruşturmalar sonrasında suçlu görülen ve aralarında Kırklareli Valisi, Emniyet Müdürü ve Ticaret Odası Başkanının da bulunduğu bazı yöneticiler ve kişiler yargılanıp cezalandırıldı; Milli İnkılâp dergisinin yayını durduruldu. Ne var ki, söz konusu olaylar 600 yıllık Trakya Yahudilerinin tarihinde yeni bir kırılma noktası oluşturdu.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_C437B31A_8B15_7042_41A1_01DD31E14B6E.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">ADANA</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Kilikya bölgesinde çok eski zamanlardan beri Yahudilerin yaşadığı ve 4. yüzyılda patriğe bir vergi ödeyerek özerk bir cemaat organizasyonu yürüttükleri, ayrıca 6. yüzyılda Adana’da cemaat ve sinagogdan ibaret yerleşik bir düzen bulunduğu bilinmekte, ancak 19. yüzyıl sonunda kent merkezinde Yahudi mevcudiyetinden bahsedilmemektedir.    </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Bu tarihten sonra kente ilk yerleşen Yahudi, 1915 yılında gözlük ve züccaciye satmak amacıyla İzmir’den Adana’ya gelen genç haham Hanri Gaston Mizrahi’dir. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">1917 Bolşevik İhtilali’ni takiben Rusya ve Gürcistan’dan, ileriki yıllarda da Van ve Başkale’den gelenlerle birlikte kentteki Yahudi nüfusu, en yüksek seviyesi olan yaklaşık 300 aileye yükseldi. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Fransız işgali sırasında, Gaston Mizrahi ve Hanri Gatenyo Fransızlara karşı direnen milli kuvvetlerde görev aldı. Fransızlara ait bir silah ve cephane trenini ele geçiren Hanri Gatenyo daha sonra İstiklal Madalyası ile onurlandırıldı. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">ANTAKYA</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Bölgede, eski çağlardan beri yerli Suriye halkının bir parçası olan geniş bir Yahudi cemaati mevcuttur. Yahudiler Antakya’nın kurulmasında rol oynamıştır. Kentte yaşayan orta ve üst tabaka Yahudiler bir yandan Yunan kültürüyle kaynaşırken diğer yandan etnik ve dini özelliklerini korumayı başarmıştır. Tarihçi Flavius, M.Ö. 2. yüzyılda Antakya’da geniş bir cemaatin mevcut olduğunu ifade etmiş ve sahip oldukları büyük sinagogun güzelliğini övmüştür. Genellikle ticaretle ve kısmen cam eşya üretimiyle iştigal eden ve rahat bir yaşam süren Yahudiler Hıristiyanlığın gelişmesi sonrasında bazı sorunlar yaşadı. 18. yüzyıl ortalarında 40 kadar ailenin ve birçok hahamın yaşadığı ifade edilen Antakya’da 1880’li yıllarda 266 Yahudi ikamet ediyordu. Antakya’daki Yahudi nüfusu, 2015 yılında 19 kişi idi.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">I. Dünya Savaşı’ndan önce Antakya’da, Halep Hahambaşılığına bağlı bir sinagog, bir Talmud Tora (Tevrat eğitimi kurumu), bir mezarlık ve sosyal kurumlar mevcuttu. Antakya Yahudileri Halep ve Şam ile yakın temasta olduklarından Hahamlık (Yahudi din bilgini) ve şohetlik (Hayvan kesimi için özel eğitim almış din görevlisi) belgeleri de Halep Hahambaşısından alınıyordu. Ailelerin evlerde konuştukları lisan genelde Arapçaydı. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_2293E25B_8BFD_30C2_41C1_2DD15A195799.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">AFRODISIAS (NAZİLLİ)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Afrodisias kazıları sırasında önemli miktarda Yahudi kökenli yazıtlar ortaya çıkmıştır. Çoğu “Theosebeis” (Tanrı'dan korkanlar) olarak tanımlanan kişilerce yapılmış bağış listeleri ve mermer mezarlar üzerinde menora (7 kollu şamdan) resimleri görülmektedir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">LAODICEIA - PAMUKKALE (DENİZLİ) ÖREN YERİ</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Antik dönemde bu kentte yerleşik bir Yahudi cemaati mevcuttu. Laodiceia Sinagogu Justinien I zamanında meydana gelen bir depremde yıkıldı. Prof. Galante, 19. yüzyılın ikinci yarısında İzmir’den gelen Eli Kohen adlı bir kişinin Denizli’ye yerleştiğini; Bolşevik ihtilalini takiben Rus Yahudi göçmenlerin de önce buraya yerleştiğini, kentin bir kısmını tahrip eden 1900 depreminden sonra ise İzmir’e döndüklerini belirtir. Denizli’de ibadet önceleri İzmirli Behor Arditi’nin evinin bir odasında icra ediliyordu. Ancak 1895 yılında konan toplanma yasağı çerçevesinde yasal izni alınmadığı için oda kapatılmış; İzmir Hahambaşısı’nın Denizli sancağı gözetimindeki girişimleri sonucu, hükümetin bedelsiz olarak tahsis ettiği bir alana sinagog inşa edilmiştir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">DEMRE, MİRA, LYMRA ÖREN YERLERİ</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Demre, Likya bölgesinin en önemli kentlerinden biridir ve M.Ö. 5. yüzyılda kurulduğu sanılmaktadır. Roma döneminde gelişen kent Bizans döneminde de önemini korumuş ve idarî ve dinî merkez haline gelmiştir. Antik çağda, Demre’nin Likya bölgesinde Yahudilerin yaşadığının somut kanıtı olarak 2009 yılında bir sinagog kalıntısının, içinde İbranice yazılı ve Musevi dinine ait simgelerin olduğu mermer taşlar bulunmuştur. Başlangıçta Roma Tapınağı sanılan binada menora, şofar (dua ritüellerinde kullanılan keçi boynuzu) ve lulav (hurma ağacının kapalı yaprağı) figürlerinin yanında İbranice harfler, isimler ve dualar kazılı mermer levhalar da bulununca bu binanın tereddütsüz sinagog olduğu anlaşıldı. Levhaların, üzerlerinde adları bulunan Prokles ve Romanos adlı kişiler tarafından sinagoga adandıkları anlaşılmaktadır. Sinagogun apsisi Ehal yarım daire biçimindedir, üst kısmında On Emir levhalarının konulduğu bir niş mevcuttur.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">SİDE ÖREN YERİ (ANTALYA)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Antik zamanlarda ve Orta Çağ’da Güney Anadolu’nun önemli bir limanı ve ticaret merkezi olan Side’de yapılan kazı çalışmaları sonucu, bir beyaz mermer yazıttan iki adet sinagogun varlığı belirlenmiştir. Yazıtların birinde inşaat bekçisi olarak çalışan Isak “birinci (proti) sinagogun mermer zeminini tamamlayıp tezmizlediğini” beyan etmektedir. Birinci (proti) sözcüğü bir diğer sinagogun da varlığının kanıtı olarak gösterilir. Diğer sinagogun bekçisi olduğu saptanan Leontius’un da sütunların bulunduğu avludaki kuyunun yapımında çalıştığı anlaşılmaktadır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">SARDES SİNAGOGU/SART-SARDES ÖREN YERİ (SALİHLİ-MANİSA)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Lidya ve Pers dillerinde “Sfard (Sefarad)” olarak anılan kentin adına Tevrat’ın Ovadya Bölümü’nde (I:20) de rastlanır. Tarihçi Jozefus Flavius’a göre Antiohos, M.Ö. 209-204’de çıkan isyanı bastırmak için 2.000 Yahudi ailesini Mezopotamya’dan bu yöreye nakletmiş, kendilerine ev ve arazi tahsis etmiş, on yıllık vergi muafiyeti tanımış ve atalarının geleneklerine göre yaşama izni vermiştir. Sardes Sinagogu kalıntıları, 1958 yılından itibaren Harvard ve Cornell Üniversiteleri ile Amerikan Doğu Bilimleri Araştırma Enstitüsü'nün ortaklaşa sürdürdükleri kazılar sırasında 1960 yılında bulundu. Onarımı ve korunması, Kültür Bakanlığı Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile Sart Amerikan Kazı Kurumu’nun iş birliği ve birçok Amerikalı bağışçının katkıları sayesinde 1965-1973 yılları arasında gerçekleşti. Bugünkü durumu ile sinagog, ön avlu ve ana mekân olarak iki bölümden oluşur. Avluyu ana mekândan ayıran duvarın sonradan örüldüğü tahmin edilmektedir. Ana mekânın kuzey ve güneyinde altışar adet sütun ayağı kalıntısı mevcuttur. Zemin, geometrik bezemeli mozaik panolarla döşelidir. Duvar kaplamaları üzerinde görülen Grekçe yazılar genellikle sinagoga yapılan bağışlarla ilgilidir. Kazılarda bulunan menora resimli levha, Manisa Müzesi’nde korunuyor.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">[Fotoğraf: Sardes Sinagogu / Sart-Sardes Ören Yeri]</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_35B15F91_8B35_D05E_41DE_2C74BF6E1574.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">AFRODISIAS (NAZİLLİ)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Afrodisias kazıları sırasında önemli miktarda Yahudi kökenli yazıtlar ortaya çıkmıştır. Çoğu “Theosebeis” (Tanrı'dan korkanlar) olarak tanımlanan kişilerce yapılmış bağış listeleri ve mermer mezarlar üzerinde menora (7 kollu şamdan) resimleri görülmektedir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">LAODICEIA - PAMUKKALE (DENİZLİ) ÖREN YERİ</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Antik dönemde bu kentte yerleşik bir Yahudi cemaati mevcuttu. Laodiceia Sinagogu Justinien I zamanında meydana gelen bir depremde yıkıldı. Prof. Galante, 19. yüzyılın ikinci yarısında İzmir’den gelen Eli Kohen adlı bir kişinin Denizli’ye yerleştiğini; Bolşevik ihtilalini takiben Rus Yahudi göçmenlerin de önce buraya yerleştiğini, kentin bir kısmını tahrip eden 1900 depreminden sonra ise İzmir’e döndüklerini belirtir. Denizli’de ibadet önceleri İzmirli Behor Arditi’nin evinin bir odasında icra ediliyordu. Ancak 1895 yılında konan toplanma yasağı çerçevesinde yasal izni alınmadığı için oda kapatılmış; İzmir Hahambaşısı’nın Denizli sancağı gözetimindeki girişimleri sonucu, hükümetin bedelsiz olarak tahsis ettiği bir alana sinagog inşa edilmiştir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">DEMRE, MİRA, LYMRA ÖREN YERLERİ</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Demre, Likya bölgesinin en önemli kentlerinden biridir ve M.Ö. 5. yüzyılda kurulduğu sanılmaktadır. Roma döneminde gelişen kent Bizans döneminde de önemini korumuş ve idarî ve dinî merkez haline gelmiştir. Antik çağda, Demre’nin Likya bölgesinde Yahudilerin yaşadığının somut kanıtı olarak 2009 yılında bir sinagog kalıntısının, içinde İbranice yazılı ve Musevi dinine ait simgelerin olduğu mermer taşlar bulunmuştur. Başlangıçta Roma Tapınağı sanılan binada menora, şofar (dua ritüellerinde kullanılan keçi boynuzu) ve lulav (hurma ağacının kapalı yaprağı) figürlerinin yanında İbranice harfler, isimler ve dualar kazılı mermer levhalar da bulununca bu binanın tereddütsüz sinagog olduğu anlaşıldı. Levhaların, üzerlerinde adları bulunan Prokles ve Romanos adlı kişiler tarafından sinagoga adandıkları anlaşılmaktadır. Sinagogun apsisi Ehal yarım daire biçimindedir, üst kısmında On Emir levhalarının konulduğu bir niş mevcuttur.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">SİDE ÖREN YERİ (ANTALYA)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Antik zamanlarda ve Orta Çağ’da Güney Anadolu’nun önemli bir limanı ve ticaret merkezi olan Side’de yapılan kazı çalışmaları sonucu, bir beyaz mermer yazıttan iki adet sinagogun varlığı belirlenmiştir. Yazıtların birinde inşaat bekçisi olarak çalışan Isak “birinci (proti) sinagogun mermer zeminini tamamlayıp tezmizlediğini” beyan etmektedir. Birinci (proti) sözcüğü bir diğer sinagogun da varlığının kanıtı olarak gösterilir. Diğer sinagogun bekçisi olduğu saptanan Leontius’un da sütunların bulunduğu avludaki kuyunun yapımında çalıştığı anlaşılmaktadır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">SARDES SİNAGOGU/SART-SARDES ÖREN YERİ (SALİHLİ-MANİSA)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Lidya ve Pers dillerinde “Sfard (Sefarad)” olarak anılan kentin adına Tevrat’ın Ovadya Bölümü’nde (I:20) de rastlanır. Tarihçi Jozefus Flavius’a göre Antiohos, M.Ö. 209-204’de çıkan isyanı bastırmak için 2.000 Yahudi ailesini Mezopotamya’dan bu yöreye nakletmiş, kendilerine ev ve arazi tahsis etmiş, on yıllık vergi muafiyeti tanımış ve atalarının geleneklerine göre yaşama izni vermiştir. Sardes Sinagogu kalıntıları, 1958 yılından itibaren Harvard ve Cornell Üniversiteleri ile Amerikan Doğu Bilimleri Araştırma Enstitüsü'nün ortaklaşa sürdürdükleri kazılar sırasında 1960 yılında bulundu. Onarımı ve korunması, Kültür Bakanlığı Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile Sart Amerikan Kazı Kurumu’nun iş birliği ve birçok Amerikalı bağışçının katkıları sayesinde 1965-1973 yılları arasında gerçekleşti. Bugünkü durumu ile sinagog, ön avlu ve ana mekân olarak iki bölümden oluşur. Avluyu ana mekândan ayıran duvarın sonradan örüldüğü tahmin edilmektedir. Ana mekânın kuzey ve güneyinde altışar adet sütun ayağı kalıntısı mevcuttur. Zemin, geometrik bezemeli mozaik panolarla döşelidir. Duvar kaplamaları üzerinde görülen Grekçe yazılar genellikle sinagoga yapılan bağışlarla ilgilidir. Kazılarda bulunan menora resimli levha, Manisa Müzesi’nde korunuyor.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">[Fotoğraf: Sardes Sinagogu / Sart-Sardes Ören Yeri]</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_2BB5E0A6_8BFD_F042_41C5_E6CF7DA56ED3.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">AHRİDA SİNAGOGU (BALAT-İSTANBUL)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Kürkçü Çeşme Sokağı üzerinde bulunan Ahrida Sinagogu, Balat Sinagoglarının en büyüğü ve en görkemlisidir. 24 Temmuz 1660 Büyük İstanbul Yangını sırasında harap olan yapı, 10 Mayıs 1694 tarihli İrade ile yenilenmiş; 1709, 1823, 1840, 1881, 1893, 1926 ve 1955 yıllarında genel veya kısmi tadilat görmüştür. Bugünkü yapının daha önce yan yana mevcut iki sinagogun (biri Romanyot diğeri Sefarad) aralarındaki duvarın yıkılarak birleştirilmeleri ile oluştuğu iddia edilir. Avlusunda bulunan kitabeye göre Sinagog 1992 yılında Naim Güleryüz’ün öneri ve girişimleri ile Jak Kamhi başkanlığında, 500. Yıl Vakfı tarafından Nedim Yahya’nın koordinatörlüğünde Yüksek Mimar Hüsrev Tayla’nın çalışması ile restore edilmiştir. Sinagogun Teva’sı (Tevrat okuma kürsüsü) bir geminin pruvasını andırır. Bir inanca göre bu profil Nuh’un Gemisi’ni anımsatır, bir diğer iddiaya göre ise Sefaradları İspanya’dan Osmanlı İmparatorluğu’na getiren Osmanlı kadırgalarını simgeler. 17. yüzyılda kendini Mesih ilan eden Sabetay Sevi’nin bir cumartesi günü içinde vaaz verdiği iddia edilen Ahrida Sinagogu, II. Dünya Savaşı’nın seferberlik yıllarında bir süvari müfrezesini barındırmıştır. Sinagogun geçmişindeki anlamlı anılardan biri, Osmanlı-Rusya Savaşı’na katılan Osmanlı ordusunun zaferi için 18 Mayıs 1877 günü düzenlenen ve Sadrazam İbrahim Edhem Paşa ile devlet ricalinin de onurlandırdığı dua törenidir. Ahrida Sinagogu, 9 Haziran 1989 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan 16 Eylül 1987 tarihli kararla, Korunması Gereken Kültür Varlıkları Listesi’ne 128 Sıra No. ile dâhil edilmiştir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">HEMDAT İSRAEL SİNAGOGU (KADIKÖY-İSTANBUL)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">1890’larda Haydarpaşa Yahudileri, kiralık bir evi ünlü Haham Menahem Farhi yönetiminde Talmud Tora (dini öğretim yapılan kurum) ve ibadethane olarak kullanmaktaydı. Ancak mali sorunları çözmek için davet edilenler davete icabet etmeyince evin kapatılmasından başka seçenek kalmadı. Dağhamamı yerleşme merkezini tamamen yok eden büyük yangını izleyen göçlerle Haydarpaşa Yahudi nüfusu daha da artınca yeni ve geniş bir ibadethane gereksinimi kaçınılmaz oldu. 14 Ocak 1896 tarihli İradeye dayanılarak Aziziye Caddesi’ndeki arsa üzerine sinavinin ve haham ikametine mahsus yedi zira irtifaında...binanın inşa edilmesine başlandı. Bu arada, yöre Rumlarının sinagog inşa ettirmemek için kanlı kavgalara kadar giden engellemelere giriştiklerini şahsi göz doktoru Elias Paşa’dan öğrenen Sultan II. Abdülhamid, Selimiye kışlasından bir askeri birlik göndererek olay çıkaranların sindirilmesini sağladı ve sinagog inşaatını korumasına aldı. Planları Avusturyalı bir mimar tarafından çizilen sinagog, Barones Clara de Hirsch’in cömertçe yardımına rağmen ancak bağış toplanarak tamamlanabildi ve 3 Eylül 1899 tarihine denk gelen Roş Aşana Bayramı arifesinde hizmete girdi. Sinagoga “İsrailoğullarının Şefkati” anlamına gelen Hemdat İsrael adı verilerek aynı zamanda kendilerine destek olan Sultan II. Abdülhamid’e minnet hisleri de ifade edilmek istendi. Sinagogun İzzettin Sokak’a bakan ana giriş kapısının üzerinde bulunan kitabedeki yazı ve yazının çevirisi şöyledir: Ki Beti Bet Tefila, Yikare Lehol Aamim Benim evim dua evidir, bütün milletlere açıktır. Pithu Li Şaare Tsedek. Bana doğruluk kapısını açınız ki Avo Vam Ode Ya Oraya geleyim ve Tanrıya şükredeyim. Nigmor Abayit Be Sof Hodeş Rahamim. 5659 Ev Eylül ayının sonunda tamamlandı. Klasik Sefarad stilinde düzenlenmiş sinagogda iki giriş kapısı kuzey-güney uzun ekseni üzerinde bulunur. Ehal ve Teva (tevrat rulolarının saklandığı dolap ve Tevrat okunan kürsü), dikdörtgen salonun doğu-batı ekseninde karşılıklı olarak yerleştirilmiş, sıralar sol ve sağda konumlandırılmıştır. Sinagog girişinin solundaki merdivenden çıkılan azara geniş bir balkon şeklindedir. Kurulduğunda, sinagogun altında bir rehitsa (ölü yıkama yeri) da öngörülmüştü. 1920 yılında sinagog binasına bir yeşiva (dini eğitim verilen bölüm) salonu eklendi. Karako Yeşivası olarak anılan bu bölümde zengin bir kütüphane bulunmakta ve hâlen Vakıf Yönetim Kurulu toplantı salonu olarak kullanılmaktadır. Sinagog 27 Temmuz 1922 gecesi, 170’i kâgir yaklaşık 280 evi yok eden büyük Haydarpaşa yangınından zarar görmeden kurtuldu.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">KADIKÖY ACIBADEM MEZARLIĞI</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Kadıköy Hemdat İsrael Sinagogu Vakfı tarafından yöneltilmekte olan bu mezarlık, Acıbadem-Uzunçayır bölgesindedir. İlk gömü kayıtları defterine göre, I. Dünya Savaşı sırasında tesis edildiği sanılmaktadır. İlk 18 gömü arasında görülen kişilerin mezar taşlarında yazılı tarihler ve ağıtlar, onların Osmanlı ordusu saflarında savaşırken şehit düştüklerini ifade eder. Söz konusu taşlar bir araya toplanarak mezarlık içinde tesis edilen şehitlikte her yıl 18 Mart Şehitleri Anma Günü’nde bir tören düzenlenmektedir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">NEVE ŞALOM SİNAGOGU (BEYOĞLU-İSTANBUL)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">“Barış Vahası” anlamına gelen Neve Şalom adına eski dönemlerde ve birçok değişik ülkede rastlanır. 1935 yılında Kenesset ve Zülfaris sinagoglarının kapasiteleri, Galata ve Beyoğlu’nun artan Yahudi nüfusunun dinî gereksinmelerini karşılayamadığından, özellikle büyük bayram günlerinde kiralanan muhtelif salonlar özel izinle geçici ibadethane olarak kullanılıyordu. 1938 yılında Galata-Beyoğlu Cemaati Başkanı Marsel Franko, Galata yöresinde mevcut iki Musevi İlkokulu’nu birleştirerek Büyük Hendek Caddesi üzerindeki kız okulunun öğretimini geçici olarak tatil ettiğini Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bildirir ve gerekli değişiklikleri tamamlayarak oluşturduğu mekânı Roş Aşana Bayramı’na (İbrani takvimine göre yeni yıl) yetiştirir. Ancak izinsiz yapılan söz konusu işlemlere yetkili makamların itirazı üzerine bina eski haline getirilir. Bu arada yalnızca tören salonunun ibadet için kullanılabilmesine izin verilir. Konu ile ilgili tezkerenin resmî tebliği ile salon, Ehal (Tevrat rulolarının saklandığı dolap) olarak kullanılan bir gardırop ve Şishane’deki Sarı Madam kahvehanesinden kiralanan iskemlelerle zaman zaman ibadete tahsis edilmeye başlanır. 1948 yılı Pesah (Hamursuz) Bayramı’nın ilk günü, yeni kurulacak sinagogun isminin Neve Şalom olarak kararlaştırıldığı açıklanır. Neve Şalom Sinagogu’nun inşaatı 1949 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi’nden yeni mezun olan Elio Ventura ve Bernard Motola tarafından projelendirilmiş ve yapılmıştır. Neve Şalom Sinagogu’nun açılışı 25 Mart 1951 Pazar sabahı bir merasimle gerçekleşti. O günlerde Büyük Hendek Caddesi’ne cephesi olmayan, dar bir geçitten girilip çıkılabilen Neve Şalom’un cephesinin açılması ancak önündeki binanın 1960 yılında yıkılmasıyla tamamlandı. İddia edilir ki bugünkü Neve Şalom’un yerinde 15. yüzyılda İspanya’dan göç eden Sefaradların kurduğu Aragon Sinagogu bulunuyordu. Neve Şalom, Cumhuriyet tarihinin ilk Hahambaşısı olarak seçilen Rav Rafael Saban’ın (2 Mart 1953), Rav David Asseo’nun (7 Aralık 1961) ve Rav İzak Haleva’nın (19 Aralık 2002) İs’ad törenlerine sahne olmuştur. 6 Eylül 1986 Cumartesi sabahı saat 09.17’de Neve Şalom Sinagogu’nu basan yabancı uyruklu iki terörist, dinî vecibelerini yerine getirmekte olan cemaate bombalar ve makineli tüfeklerle saldırarak ateş açtı. Bu menfur saldırıda, ibadet etmekte olan 25 kişi hayatını kaybetti. İnsanlık dışı bu katliamı gerçekleştiren teröristler de ellerinde patlayan bombalarla parçalandılar. Sinagog, kısa zamanda onarılarak 20 Mayıs 1987 Çarşamba günü anlamlı bir törenle tekrar hizmete girdi. Kurbanların isimlerinin yazılı olduğu bir mermer levha sinagog iç avlusuna takıldı. Ayrıca bomba ve kurşun izlerini belirten iki köşe de acı günün anısına aynen korunarak sarı metal çerçeve içine alındı. 4 Mart 1992 günü Neve Şalom Sinagogu, 500. Yıl kutlama etkinliklerin başlaması vesilesiyle çok anlamlı bir törene sahne oldu. Türk ulusuna şükran duygularını ifade eden bir Şükran Duası okundu. Neve Şalom Sinagogu bitişiğinde bulunan Musevi Birinci Karma İlköğretim Okulu’nun 1995 yılında Ulus’taki okul kompleksine taşınması üzerine boşalan binada düzenlenen kültür merkezi 19 Nisan 1998 günü açılış töreniyle hizmete girdi. 15 Kasım 2003 sabahı sinagog kapısı önünde patlatılan 250 kilo patlayıcı yüklü bir kamyonet ortalığı kan gölüne çevirdi. İki dakika sonra da bu kez Şişli Bet İsrael Sinagogu önünde benzer bir patlama oldu. Bu iki patlamada, 6’sı Yahudi ve 18’i Müslüman, toplam 24 kişi yaşamını yitirirken yüzlerce vatandaş yaralandı. Terör saldırısında hasar gören Neve Şalom Sinagogu, 29 Temmuz 2004 Perşembe günü yeniden kapılarını açtı. Resmî açılış töreni ise 11 Ekim 2004 Pazartesi günü gerçekleşti.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">YÜKSEKKALDIRIM AŞKENAZ SİNAGOGU (BEYOĞLU - İSTANBUL)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Aşkenaz Yahudilerinin daha 1831’de Büyük Hendek Caddesi üzerinde sinagog olarak kullanmaya başladıkları ev 1866’da yanınca, o döneme göre daha aristokrat eğilimli Avusturya kökenli Aşkenazlar bugünkü sinagogun bulunduğu yerde Österreichsicher Tempel adı ile de bilinen ahşap bir sinagog inşa etti. 19. yüzyılın son çeyreğinde sinagog paralarının incelenmesinde Aşkenaz Sinagogu adına basılmış iki değişik “para-pul” a rastlanır: Birinde “Kehilot İsrael Aşkenazim” yazarken diğerinde “Temple Germano Israélite” ibaresi okunmaktadır. 1881, 1883, 1885, 1889-90 ve 1896-97 yılı Annuaire Oriental ciltlerinin ve eski sinagog paralarının incelenmesinde bir ikilemle karşılaşılır: Biri Yüksekkaldırım No. 3’te, diğeri aynı yerde ancak No. 5’te yerleşik Alman-Yahudi ritinde, ayrı yönetimlerde iki ayrı sinagogun mevcudiyeti görülür. Sultan II. Abdülhamid’in 1900 tarihli fermanı ile bu iki ahşap binanın yerine yeni bir sinagog izni sağlanınca çıkarılan tahviller ve Avusturya’da yaşayan dindaşların maddi katkısı ile inşaata başlandı. Venedikli ünlü Mimar G. J. Cornaro’nun eserlerinden biri olan ve Avrupa stili görkemli dış cephesi ile değişik bir görünüm sergileyen bu sinagog, 17 Eylül 1900 Pazartesi sabahı törenle açıldı. Ön cephesi bayraklarla donanmış ve koridorlarına doğu halıları serilmiş bulunan sinagogun girişindeki plakette “Önderimiz Majesteleri İmparator ve Kral I. Franz Joseph’in elli yıllık hükümdarlığının yıldönümü anısına, 1900 yılında inşa ettirilmiştir.” ibaresi yer alır. Kendine özgü, abanoz tahtasından el işi Aron ha Kodeş ve Bima’sı, Carl Carlman tarafından, yitirdiği eşi Rachel Carlman anısına 1904’de ünlü usta Fogelstein’a yaptırılmıştır. Yaklaşık 400 kişi alabilen bu sinagogda mevcut iki adet azara (kadınlar galerisi), geleneksel şekilde dairevi olmakla beraber yalnızca ön cephelerinde oturma yerleri öngörülmüştür. Yüksekkaldırım Sinagogu’nun kuruluşunun 100. yıldönümü 2 Aralık 2000 Cumartesi günü anlamlı bir törenle kutlandı. Günlük ibadete açık olan sinagogda ayrıca düğün, Bar Mitzva ve cenaze gibi dinî merasimler ve bazı kutlama veya anma törenleri de icra edilmektedir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">BURSA GERUŞ SİNAGOGU (OSMANGAZİ-BURSA)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">İbranicede Geruş sözcüğü “kovulmuş, sürgün edilmiş” anlamına gelir. 16. yüzyıl başlarında, II. Selim döneminde, İspanya’dan göç eden Sefaradlar tarafından inşa edilen bu sinagog Sakarya Caddesi’ndedir. Kemerli bir kapısı ile yan sokakta sundurmalı bir diğer kapısı mevcuttur. Zemini mermer kaplıdır; oturma yerleri çepeçevre duvar diplerinde ve Teva etrafında daire şeklinde dizilmiştir. 1950 yıllarında Bursa Etz Ahayim Sinagogu’ndan getirtilen geleneksel Ehal (Tevrat okuma kürsüsü) dışında, balkon şeklinde üst Teva’ya giriş kapısının iki yanında duvar içine konumlandırılmış iki adet sarmal merdivenle ulaşılır. Bu tür çift Teva konumu, kimine göre İspanya kimine göre ise Roma ve Bizans geleneğinden kaynaklanmaktadır. 60-70 kişilik azara (kadınlar galerisi) yukarıda sağda yer alır. Girişi ise dış avludan yapılır. Bağdadi bir kubbesi bulunan 100-150 kişilik Geruş Sinagogu'nun Bursa’yı yerle bir eden 1855 depremi sonrası, kentteki tüm camileri onaran Fransız mimar Parville tarafından onarılmış olması mümkündür. Ehal’in yanındaki iki kitabeden biri 5632 (1872) tarihini taşımakta ve bu tamiratı anımsatmaktadır. Sinagog, yaz ve bayramlarda açıktır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">YAŞAN SİNAGOGU (ÇANAKKALE MERKEZ)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Kentin günümüze kalan tek sinagogu, hâlen Mekor Hayim adıyla bilinen, yaklaşık 200 yıllık Yaşan Sinagogu’dur. Eski Havra Sokak olarak da bilinen Büyük Hamam Sokak’taki bina önce köşk olarak inşa edilmiş, daha sonra sinagoga dönüştürülmüştür. Bina, II. Dünya Savaşı yıllarında askerî gereksinimlerle kullanıldı, Eylül 1945’te cemaate iade edildi ve o yılın Roş Aşana Bayramı’nda hizmete girdi. Nisan 1964’te restore edilen sinagog on bir yıl kullanıldıktan sonra, kentteki Yahudi nüfusunun azalmasıyla otuz yıl boyunca düzenli ibadet hizmeti veremedi. 2003 yılında başlayan onarım ve iç düzenleme çalışmalarından sonra sinagog 29 Ekim 2005 günü, İstanbul’dan ve yurt dışından gelen eski Çanakkale kökenlilerin de katılımıyla düzenlenen bir dinî törenle tekrar ibadete açıldı. Üç tarafı sokakla çevrili sinagogda ibadet, kentte yerleşik Yahudi nüfus olmadığından ancak yeterli sayıda ziyaretçi olduğunda yapılabilmektedir. Tarihî mezarlık kent merkezi içinde kaldığından kamulaştırılmış, kentin Müslüman mezarlığının bir bölümü Musevi gömülerine tahsis edilmiştir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">EDİRNE KAL KADOŞ AGADOL / BÜYÜK SİNAGOG (EDİRNE MERKEZ)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">20.000’e yakın nüfusu ile sinagogu olmayan Yahudiler için yeni bir sinagog inşası zorunlu hale gelmişti. Toplanan yardımların paylaştırılmasının birtakım sorunlar yaratabileceği düşüncesiyle yeni bir tek büyük sinagog yapılması kararlaştırıldı. Sultan II. Abdülhamid’in 6 Ocak 1906 tarihli İradesini takiben, daha önce Mayor ve Pulya Sinagoglarının bulunduğu arsada inşaata başlandı. Viyana Sinagogu model alınarak Fransız mimar France Depré tarafından inşa edilen sinagog, giriş holü kapısının iç yüzünde bir zamanlar bulunan kitabesinde belirtildiği gibi, Nisan 1909’da Pesah (Hamursuz) Bayramı arifesinde ibadete açıldı ve Kal Kadoş ha Gadol (Büyük Sinagog) olarak adlandırıldı. Kapısındaki kitabeden anlaşıldığı üzere 5694 (1934) yılında yenilenen midraş, biri salon ve biri kitaplık olarak kullanılan iki ufak odaya sahiptir. Sol cephesinde kadınların girişi için ayrı bir kapısı, ayrıca bir de bodrumu mevcuttur. 1977 Ağustos’unda, artık kullanılmayan sinagogun Vakıflar Müdürlüğü’ne devri talebi gündeme geldi. Değişik safhalı uzun görüşmeler ve restorasyon müzakereleri devam ederken 4 Ocak 1997 günü biriken karın ağırlığına dayanamayan çatı çöktü. Sinagog binası doğaya yenilmeye, yan duvarlar ve Ehal cephesi peyderpey çökmeye devam etti.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">EGE BÖLGESİ</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">ŞALOM SİNAGOGU (KONAK-İZMİR)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">“Kal de Abaşo” veya “El Kal de la Tromba” diye de bilinen, 1930’larda Aydın’dan gelen Yahudilere tahsis edildikten sonra “Aydınlılar Havrası” olarak da anılan sinagog 1610 yılında mevcut altı sinagogdan biriydi. Sabetay Sevi’nin kendini bu sinagogda “Mesih” ilan ettiği bilinir. Sinagog avlusundaki kitabede kayıtlı 5560 (1800) ve 5650 (1890) tarihleri, muhtemelen esaslı tamir ve yenileme tarihleridir. 5760’taki (1841) büyük yangın tüm semti yaktıktan sonra bu sinagogun kapısında durmuştur. İzmir’in belki de en otantik sinagogu denebilecek Şalom Sinagogu’nun içi, kalem işleriyle bezenmiş tavanları, duvar diplerinde sedirleri ve çiçekli yastıkları ile bir Türk evini anımsatır. Sinagogun bir kalyonun pruvasına benzeyen Teva’sı bir zamanlar merkezde iken tahminen 20. yüzyılın başında duvar dibine çekilmiştir. Klasik üçlü Ehal kompozisyonu (Tevrat rulolarının saklandığı dolap) bu sinagogda da mevcuttur. Sinagog ön bahçesinin bir kısmı 20. yüzyılın başında Aşkenaz Yahudilerine özel olarak tahsis edilmiş, onlar gidince de dükkâna dönüştürülmüştür. Bahçede, ortasında dünyada tek olduğu söylenen bir büyük taç bulunan bir suka (çardak) mevcuttur. Sinagog, bayramlarda ve Cumartesi-Pazar dışında her gün akşam duasında ibadete açıktır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">BİKUR HOLİM SİNAGOGU (KONAK-İZMİR)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">1724 yılında Salamon de Ciaves adında Portekiz kökenli, Hollanda göçmeni bir İzmirli Yahudi, İkiçeşmelik yolu üzerinde geniş bir bahçesi olan evlerinden birini sinagog olarak kullanılmak üzere bağışlamış; bitişiğindeki bazı evleri ve dükkânları, gelir sağlaması için sinagoga vakfetmiştir. Çaves Havrası olarak da bilinen bu sinagogun bodrum katı, kentte sık sık görülen veba veya kolera salgınlarının birinde hastane olarak kullanıldığından, o tarihten sonra hasta ziyareti anlamına gelen Bikur Holim Sinagogu olarak anılmıştır. 1772’de yanan sinagog 1800 yılında, aynı aileden Manuel de Ciaves tarafından yeniden inşa edilmiştir. Merkezî Teva’sı, çiçek ve meyve resimleri ile bezenmiş tavanı, yeşil-sarı boyalı ve süslü sütunları ile bu sinagog, İzmir’in en güzel ibadethanelerinden biridir. Sinagog, Algazi Sinagogu ile dönüşümlü olarak, iki haftada bir cumartesi sabahları ibadete açıktır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">AKDENİZ </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">ANTAKYA SİNAGOGU (ANTAKYA-HATAY)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">I. Dünya Savaşı’ndan önce Antakya’da, Halep Hahambaşılığı’na bağlı bir sinagog, bir Talmud Tora (Tevrat) ve bir mezarlık ile sosyal kurumlar mevcuttu. Kapısının üstünde Magen David (Davut’un kalkanı) amblemi bulunan Antakya Sinagogu, bir zamanlar Roma Caddesi olarak anılan Kurtuluş Caddesi’nde, Fransız döneminde inşa edildiği söylenen sıra binaların arasındadır. Yaklaşık 200-250 yıl önce, Beyrut ve Halep’ten gelen yardımlar sayesinde inşa edildiği sanılır. Midraş (küçük dua salonu) kapısı üzerindeki “Bu ev rahmetli Yitshak Swid adına 5650 (1890) yılında yapılmıştır.” yazılı kitabe, bilinen en eski tarihi vermektedir. Ehal yarım daire şeklinde dışa taşar. Teva ortada, oturma yerleri ise duvar diplerindedir. Giriş ve çıkış kapılarının üzerinde asılı levhalarda “Burası Tanrı’nın Kapısıdır. Girişinde-Çıkışında Mübarek Olasın.” dileği okunmaktadır. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">6 Şubat 2023’te bölgede gerçekleşen deprem sonrasında Sinagog büyük hasar almış, Cemaat başkanı Sayın Şaul Cenudioğlu ve eşi hayatını kaybetmiş; az sayıda kalan son cemaat üyeleri de göç etmişlerdir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">İÇ ANADOLU</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">ANKARA MUSEVİ SİNAGOGU (ALTINDAĞ-ANKARA)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Roma İmparatoru Augustus’un (M.Ö. 63-M.S.14) Ankara’da kendi adına inşa edilen tapınakta bir bronz sütun üzerine, imparatorluğun Yahudilerine tanınan haklarla ilgili bir ferman yazdırdığı bilinmektedir. 15. yüzyılda İspanya’dan ve Portekiz’den gelen Sefarad Yahudileri ise kendi geleneklerine göre ayrı ayrı iki cemaat kurmuştur. 1510 yılında ortaya çıkan bir dinî ihtilafın halli için müracaat edilen İstanbul Hahambaşısı Elia Mizrahi’nin kararı sonucu Portekizliler, sayıca az oldukları gibi Portekizceyi de unuttuklarından İspanyol Yahudileriyle karışmış ve sinagoglarını kapatmıştır. Ankara’da böylece biri yerli diğeri İspanyol olmak üzere iki sinagog kalmıştır. Samanpazarı semtinde, eski adıyla “Yahudi Mahallesi”, günümüzde ise “Sakalar” olarak anılan mahallede, Birlik Sokak’ta bulunan sinagog, yüksek duvarlarla çevrilmiş bir avlunun ortasında kesme taş bloklardan inşa edilmiştir. İlk yapım tarihi tam olarak bilinmeyen sinagog, neredeyse tüm mahalleyi yok eden bir yangın sonucu harap olmuş, 1834’te “sinagogun eski yeri üzerinde tekrar inşa edilmesine icazet” verilmiş, 1843 yılında kısmi bir tamirat görmüş, 1907’de İtalyan mimarlar tarafından restore edilmiş, 1997 yılında da esaslı bir tadilat ve revizyon görmüştür. Sinagog, Ankara Musevi İbadethanesi Vakfı tarafından yönetilmektedir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">[Fotoğraf Albümü: 1. Neve Şalom Sinagogu, 2. İtalyan Sinagogu, 3. Balat Sinagogu, 4. Hemdat İsrael Sinagogu]</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_D32A7CFC_8B1B_51C6_41D7_17726B0ECED2.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">ANKARA</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">İran ticaret yolu üzerinde bir durak olan bu kentte konaklayan ve İran’dan sağladıkları ipekli kumaşın ticaretini yapan Yahudi tüccarlardan bazıları zamanla buraya yerleşti ve Ankara’nın ilk Yahudi cemaatini oluşturdu. İskender, Yahudilere ayrıcalık tanımıştı. Roma İmparatoru Augustus’un (M.Ö. 63-M.S.14) Ankara’da kendi adına inşa edilen tapınakta bir bronz sütun üzerine İmparatorluğun Yahudilerine tanınan haklarla ilgili bir ferman yazdırdığı bilinmektedir. Ankara’da, önceki Bizans baskısıyla Grekçe ayin yapan bir Yahudi cemaati mevcuttu. Buna rağmen günlük yaşamlarında Osmanlıca konuştuklarından, Murat Hüdavendigar, Edirne ve Selanik’i fethettiğinde yerli halka Osmanlıca öğretmek için Ankara ve Bursa’dan öğretmenler getirtmişti.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">1672 veba salgını sonucu küçülen cemaat 18. yüzyılda güçlenmiş, ancak 19. yüzyılın sonunda tekrar sayıca azalmaya ve ekonomik gücünü kaybetmeye başlamıştır. 1927 sayımında 663 olan Ankara Yahudi nüfusu, 1955 sayımında 578’e düşmüştür. Ankara Sinagogu kısmi de olsa hâlen hizmettedir.</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_A5246CE7_A162_84C3_41DC_F7C2BC1E9F99.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">ANTAKYA YÖRESİ DUA OBJESİ</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Antakya yöresi dua objesi, duada tevaya (dua okunan kürsü) çıkmadan önce dua edilecek kişiyi tespit etmek amacıyla verilen objedir. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Antakya Musevi Havrası Vakfı tarafından ödünç verilmiştir.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_9F5849BE_8B35_5042_41D4_D7C95C9AB984.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">ANTAKYA YÖRESİ DUA OBJESİ</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Antakya yöresi dua objesi, duada tevaya (dua okunan kürsü) çıkmadan önce dua edilecek kişiyi tespit etmek amacıyla verilen objedir. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Antakya Musevi Havrası Vakfı tarafından ödünç verilmiştir.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_711CEB83_8CF4_D043_41BF_DE121D73647E.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">ARON ANGEL (1915-2010)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Türkiye'nin ilk şehir plancısı (urbanist). Ünlü urbanist Henri Prost'un yardımcısı olarak işe başladı. Prost ayrılınca İstanbul Nazım Plan Bürosu başdanışmanlığına atandı. Belediye uygulamaları ile ilgili görüş ayrılığından dolayı istifa ederek serbest çalışmaya başladı. Uzun yıllar Neve Şalom Sinagogu Vakfı ve Türkiye Hahambaşılığı Hukuk ve İmar Komisyonu’nda fahri olarak görev aldı.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8C0E01DF_8CF7_33C2_41B6_DB8FCEB9FD02.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">ARON ANGEL (1915-2010)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Türkiye'nin ilk şehir plancısı (urbanist). Ünlü urbanist Henri Prost'un yardımcısı olarak işe başladı. Prost ayrılınca İstanbul Nazım Plan Bürosu başdanışmanlığına atandı. Belediye uygulamaları ile ilgili görüş ayrılığından dolayı istifa ederek serbest çalışmaya başladı. Uzun yıllar Neve Şalom Sinagogu Vakfı ve Türkiye Hahambaşılığı Hukuk ve İmar Komisyonu’nda fahri olarak görev aldı.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_71653031_8CEF_305E_41D8_87269FF6C617.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">ARON ANGEL (1915-2010)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Türkiye'nin ilk şehir plancısı (urbanist). Ünlü urbanist Henri Prost'un yardımcısı olarak işe başladı. Prost ayrılınca İstanbul Nazım Plan Bürosu başdanışmanlığına atandı. Belediye uygulamaları ile ilgili görüş ayrılığından dolayı istifa ederek serbest çalışmaya başladı. Uzun yıllar Neve Şalom Sinagogu Vakfı ve Türkiye Hahambaşılığı Hukuk ve İmar Komisyonu’nda fahri olarak görev aldı.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_7140EC34_8CF5_5046_41D5_787CF2993DB9.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">BERNAR NAHUM (1911-1995)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Koç Topluluğu Otomotiv Grubu kurucusu olarak Türk otomotiv sanayisinin ufkunu açtı. Toplumsal sorumluluklarını da kutsal bir görev sayan Nahum, aralarında Ulus Özel Musevi Lisesi'nin de bulunduğu çeşitli eğitim kurumlarının kurucusu ve destekçisi oldu.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_711ABB88_8CF4_D04D_41DC_242C67FB2B98.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">BERNAR NAHUM (1911-1995)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Koç Topluluğu Otomotiv Grubu kurucusu olarak Türk otomotiv sanayisinin ufkunu açtı. Toplumsal sorumluluklarını da kutsal bir görev sayan Nahum, aralarında Ulus Özel Musevi Lisesi'nin de bulunduğu çeşitli eğitim kurumlarının kurucusu ve destekçisi oldu.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8C03CC8A_8CED_3042_41E1_4BDE35E01FF9.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">BERNAR NAHUM (1911-1995)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Koç Topluluğu Otomotiv Grubu kurucusu olarak Türk otomotiv sanayisinin ufkunu açtı. Toplumsal sorumluluklarını da kutsal bir görev sayan Nahum, aralarında Ulus Özel Musevi Lisesi'nin de bulunduğu çeşitli eğitim kurumlarının kurucusu ve destekçisi oldu.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8D66CBF1_8F37_37DF_41B1_BA1AD2CF92E0.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">BLUMENTHAL AİLESİ</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">İlk Türk plak fabrikası ve stüdyosu Orfeon Records'un kurucusu aile.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Gramofon Plağı, Blumenthal Ailesi, Zeynep Dağıtmaç tarafından bağışlanmıştır.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8D3578DB_8F15_D1C2_41D9_F25F8F6CE98F.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">BLUMENTHAL AİLESİ</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">İlk Türk plak fabrikası ve stüdyosu Orfeon Records'un kurucusu aile.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Gramofon Plağı, Blumenthal Ailesi, Zeynep Dağıtmaç tarafından bağışlanmıştır.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8D4AA503_8F7F_7042_41C9_6FC316181815.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">BLUMENTHAL AİLESİ</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">İlk Türk plak fabrikası ve stüdyosu Orfeon Records'un kurucusu aile.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Gramofon Plağı, Blumenthal Ailesi, Zeynep Dağıtmaç tarafından bağışlanmıştır.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8CC36889_8D6D_F04E_41DC_69D24BA2DFEE.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">BUDİN FERMANI (EYLÜL 1526)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Kanuni Sultan Süleyman Mohaç Ovası’nda Macar ordusunu bozguna uğratarak Budin'e doğru ilerlemeye başladı. Hristiyan halk çoktan şehri terk etmiş, yalnız Yahudiler kalmıştı. Sultan Süleyman’ı Budin dışında Foldvar mevkiinde karşılayarak şehrin anahtarlarını kayıtsız ve şartsız sunan heyetin başında Jozef ben Salamon Eskenazi (Yosef ben Shlomo) bulunuyordu. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Hükümdar bu jestten çok memnun kalarak bir fermanla tarihe Alman veya Alman oğlu diye geçen Eskenazi’yi, ailesini ve nesilden nesile tüm sülalesini her türlü vergiden muaf tuttu. “Ferman de los Alemanes” diye anılan bu ferman diğer padişahların dönemlerinde de yürürlükte kaldı.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Budin Yahudilerine verilen “Vergi Muafiyeti” Beratı, Hananel ailesi tarafından ödünç verilmiştir.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8CC50BF0_8D75_37DE_41DC_77E09B42989A.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">BUDİN FERMANI (EYLÜL 1526)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Kanuni Sultan Süleyman Mohaç Ovası’nda Macar ordusunu bozguna uğratarak Budin'e doğru ilerlemeye başladı. Hristiyan halk çoktan şehri terk etmiş, yalnız Yahudiler kalmıştı. Sultan Süleyman’ı Budin dışında Foldvar mevkiinde karşılayarak şehrin anahtarlarını kayıtsız ve şartsız sunan heyetin başında Jozef ben Salamon Eskenazi (Yosef ben Shlomo) bulunuyordu. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Hükümdar bu jestten çok memnun kalarak bir fermanla tarihe Alman veya Alman oğlu diye geçen Eskenazi’yi, ailesini ve nesilden nesile tüm sülalesini her türlü vergiden muaf tuttu. “Ferman de los Alemanes” diye anılan bu ferman diğer padişahların dönemlerinde de yürürlükte kaldı.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Budin Yahudilerine verilen “Vergi Muafiyeti” Beratı, Hananel ailesi tarafından ödünç verilmiştir.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8CB14F3F_8D2D_3043_41D5_BD1653F09161.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">BUDİN FERMANI (EYLÜL 1526)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Kanuni Sultan Süleyman Mohaç Ovası’nda Macar ordusunu bozguna uğratarak Budin'e doğru ilerlemeye başladı. Hristiyan halk çoktan şehri terk etmiş, yalnız Yahudiler kalmıştı. Sultan Süleyman’ı Budin dışında Foldvar mevkiinde karşılayarak şehrin anahtarlarını kayıtsız ve şartsız sunan heyetin başında Jozef ben Salamon Eskenazi (Yosef ben Shlomo) bulunuyordu. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Hükümdar bu jestten çok memnun kalarak bir fermanla tarihe Alman veya Alman oğlu diye geçen Eskenazi’yi, ailesini ve nesilden nesile tüm sülalesini her türlü vergiden muaf tuttu. “Ferman de los Alemanes” diye anılan bu ferman diğer padişahların dönemlerinde de yürürlükte kaldı.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Budin Yahudilerine verilen “Vergi Muafiyeti” Beratı, Hananel ailesi tarafından ödünç verilmiştir.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8D104EC8_8CEB_31CD_41DA_4E108EB6F347.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">BURMELOS TAVASI</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Bulmelos tavası, mayalanmamış undan yapılan hamuru pişirmeye yarayan bir tavadır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Rozet Hananel tarafından bağışlanmıştır.)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">PESAH</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"> </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">İbrani takvimine göre Nisan ayının 15. günü kutlanmaya başlanan ve sekiz gün süren Pesah, arifesinde tutulan Taanit Behorot (ilk doğan orucu) ile bağlantılı olarak, ilk İbranilerin “Bene Yisrael/ İsrail Oğulları” kolunun Mısır köleliğinden Tanrısal irade ve Musa Peygamber önderliğinde kurtulmalarının yıldönümü olarak kutlanır. Musevi inanç sistemiyle bu sistemin toplumsal yapılanmasının ekseni niteliğini taşıyan bir bayramdır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Sözcük anlamı itibariyle “Atlama / Pas geçme” olan Pesah, Mısır ilk doğanlarına getirilen cezanın İbrani ilk doğanlarını etkilemeden geçmesi olgusuna gönderme yapmaktadır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Bu ceza sırasında öz oğlunun da ölümüne tanık olan Firavun, Musa Peygamber’i çağırtarak “Bene Yisrael/ İsrail Oğulları”nın Mısır’ı derhal ve süratle terk etmelerini istemesi bu karara hazır olamayan İbranileri önemli ölçüde zora sokmuştur. Kendilerine yol için azık hazırlayacak vakitleri olmadığı gibi, ekmek için hazırladıkları hamurlarının mayalanması için geçmesi gereken zamana da olanak tanınmamıştır. Bu acil çıkış nedeniyle halkın hamurlarını mayalanmadan fırınlamak zorunda kalmış olmaları anısına, Pesah bayramı süresince sekiz gün boyunca mayalı hamur ürünleri yenmediği gibi bu tür gıda malzemelerinin ev ve çalışılan yerlerde bulundurulması dini kurallar gereğince yasaklanmıştır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Böylesi bir tarihi olgunun yıldönümü olarak kutlanan Pesah bir yönüyle “Hag Amatsot/ Hamursuz Bayramı”, bir yönüyle “Zeman Herutenu/ Özgürlüğümüzün Vakti” olarak anılırken bir başka yönüyle de İlkbahar mevsimini müjdeliyor olması nedeniyle “Hag Aaviv/ Bahar Bayramı” olarak da bilinir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Bu bayramda “Pesah Sederi” adı verilen ve o geceye özgü olarak kurulan sofrada ailece toplanılır. Bayramın tarihçesini içeren “Agada Şel Pesah/ Pesah Öyküsü” adı verilen metin okunur. Bu metnin okunması sırasında hem Mısır kölelik dönemini hem de bundan kurtuluşu simgeleyen sofrada belirli yiyecekler yenildiği gibi, bu töreselliğe özgü birtakım eylemlerde bulunulur.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Ülkemizde Pesahın ilk iki günüyle son iki günü, “Yom Tov/ Özel Gün” niteliğiyle Şabat kuralları çerçevesinde davranılır. Aradaki günler Pesah’a özgü beslenme kurallarına uyma koşuluyla çalışmanın da serbest olduğu dönemdir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8D1443AD_8CEB_3046_41D0_0E63790A673D.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">BURMELOS TAVASI</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Bulmelos tavası, mayalanmamış undan yapılan hamuru pişirmeye yarayan bir tavadır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Rozet Hananel tarafından bağışlanmıştır.)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">PESAH</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"> </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">İbrani takvimine göre Nisan ayının 15. günü kutlanmaya başlanan ve sekiz gün süren Pesah, arifesinde tutulan Taanit Behorot (ilk doğan orucu) ile bağlantılı olarak, ilk İbranilerin “Bene Yisrael/ İsrail Oğulları” kolunun Mısır köleliğinden Tanrısal irade ve Musa Peygamber önderliğinde kurtulmalarının yıldönümü olarak kutlanır. Musevi inanç sistemiyle bu sistemin toplumsal yapılanmasının ekseni niteliğini taşıyan bir bayramdır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Sözcük anlamı itibariyle “Atlama / Pas geçme” olan Pesah, Mısır ilk doğanlarına getirilen cezanın İbrani ilk doğanlarını etkilemeden geçmesi olgusuna gönderme yapmaktadır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Bu ceza sırasında öz oğlunun da ölümüne tanık olan Firavun, Musa Peygamber’i çağırtarak “Bene Yisrael/ İsrail Oğulları”nın Mısır’ı derhal ve süratle terk etmelerini istemesi bu karara hazır olamayan İbranileri önemli ölçüde zora sokmuştur. Kendilerine yol için azık hazırlayacak vakitleri olmadığı gibi, ekmek için hazırladıkları hamurlarının mayalanması için geçmesi gereken zamana da olanak tanınmamıştır. Bu acil çıkış nedeniyle halkın hamurlarını mayalanmadan fırınlamak zorunda kalmış olmaları anısına, Pesah bayramı süresince sekiz gün boyunca mayalı hamur ürünleri yenmediği gibi bu tür gıda malzemelerinin ev ve çalışılan yerlerde bulundurulması dini kurallar gereğince yasaklanmıştır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Böylesi bir tarihi olgunun yıldönümü olarak kutlanan Pesah bir yönüyle “Hag Amatsot/ Hamursuz Bayramı”, bir yönüyle “Zeman Herutenu/ Özgürlüğümüzün Vakti” olarak anılırken bir başka yönüyle de İlkbahar mevsimini müjdeliyor olması nedeniyle “Hag Aaviv/ Bahar Bayramı” olarak da bilinir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Bu bayramda “Pesah Sederi” adı verilen ve o geceye özgü olarak kurulan sofrada ailece toplanılır. Bayramın tarihçesini içeren “Agada Şel Pesah/ Pesah Öyküsü” adı verilen metin okunur. Bu metnin okunması sırasında hem Mısır kölelik dönemini hem de bundan kurtuluşu simgeleyen sofrada belirli yiyecekler yenildiği gibi, bu töreselliğe özgü birtakım eylemlerde bulunulur.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Ülkemizde Pesahın ilk iki günüyle son iki günü, “Yom Tov/ Özel Gün” niteliğiyle Şabat kuralları çerçevesinde davranılır. Aradaki günler Pesah’a özgü beslenme kurallarına uyma koşuluyla çalışmanın da serbest olduğu dönemdir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8D1926DB_8F1D_71C2_418B_9F05C00F54E7.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">BURMELOS TAVASI</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Bulmelos tavası, mayalanmamış undan yapılan hamuru pişirmeye yarayan bir tavadır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Rozet Hananel tarafından bağışlanmıştır.)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">PESAH</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"> </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">İbrani takvimine göre Nisan ayının 15. günü kutlanmaya başlanan ve sekiz gün süren Pesah, arifesinde tutulan Taanit Behorot (ilk doğan orucu) ile bağlantılı olarak, ilk İbranilerin “Bene Yisrael/ İsrail Oğulları” kolunun Mısır köleliğinden Tanrısal irade ve Musa Peygamber önderliğinde kurtulmalarının yıldönümü olarak kutlanır. Musevi inanç sistemiyle bu sistemin toplumsal yapılanmasının ekseni niteliğini taşıyan bir bayramdır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Sözcük anlamı itibariyle “Atlama / Pas geçme” olan Pesah, Mısır ilk doğanlarına getirilen cezanın İbrani ilk doğanlarını etkilemeden geçmesi olgusuna gönderme yapmaktadır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Bu ceza sırasında öz oğlunun da ölümüne tanık olan Firavun, Musa Peygamber’i çağırtarak “Bene Yisrael/ İsrail Oğulları”nın Mısır’ı derhal ve süratle terk etmelerini istemesi bu karara hazır olamayan İbranileri önemli ölçüde zora sokmuştur. Kendilerine yol için azık hazırlayacak vakitleri olmadığı gibi, ekmek için hazırladıkları hamurlarının mayalanması için geçmesi gereken zamana da olanak tanınmamıştır. Bu acil çıkış nedeniyle halkın hamurlarını mayalanmadan fırınlamak zorunda kalmış olmaları anısına, Pesah bayramı süresince sekiz gün boyunca mayalı hamur ürünleri yenmediği gibi bu tür gıda malzemelerinin ev ve çalışılan yerlerde bulundurulması dini kurallar gereğince yasaklanmıştır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Böylesi bir tarihi olgunun yıldönümü olarak kutlanan Pesah bir yönüyle “Hag Amatsot/ Hamursuz Bayramı”, bir yönüyle “Zeman Herutenu/ Özgürlüğümüzün Vakti” olarak anılırken bir başka yönüyle de İlkbahar mevsimini müjdeliyor olması nedeniyle “Hag Aaviv/ Bahar Bayramı” olarak da bilinir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Bu bayramda “Pesah Sederi” adı verilen ve o geceye özgü olarak kurulan sofrada ailece toplanılır. Bayramın tarihçesini içeren “Agada Şel Pesah/ Pesah Öyküsü” adı verilen metin okunur. Bu metnin okunması sırasında hem Mısır kölelik dönemini hem de bundan kurtuluşu simgeleyen sofrada belirli yiyecekler yenildiği gibi, bu töreselliğe özgü birtakım eylemlerde bulunulur.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Ülkemizde Pesahın ilk iki günüyle son iki günü, “Yom Tov/ Özel Gün” niteliğiyle Şabat kuralları çerçevesinde davranılır. Aradaki günler Pesah’a özgü beslenme kurallarına uyma koşuluyla çalışmanın da serbest olduğu dönemdir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8CF75E51_8D15_D0DE_41DE_D2DAD9FCB962.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">DOĞUM - LOHUSA </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Doğum (paridura) evde gerçekleşirdi. Doğumdan sonra kırk gün boyunca anne ve bebeğe evde bakılırdı. Süslemesine çok önem verilen lohusa yatağını (kama de parida) örten yatak örtüsü takımı daha önce çeyizle beraber gelir ve kadın evlendiğinde yeni çiftin yatağını örterdi. Daha fakir ailelerde ise komşu ve arkadaşlardan ödünç alınırdı. Altın sırmalı kadife, atlas veya ipek kumaşından veya Avrupa modasına uygun olarak dikilen bu takım, bir yatak örtüsü, iki yastık ve bir bohçadan ibaretti. Daha sonra bebek sünnet törenine bu bohçayla örtülü olarak getirilirdi. Yatağın etrafına ayrıca bir perde takılırdı, böylece kadın hem ortamdan ayrı durur hem de bir şekilde “kem gözden” korunurdu. Oda çeyizle beraber gelen el emeği değerli parçalarla süslenirdi.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">MUSKALAR VE NAZARLIKLAR</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Tevrat’ta yer almamasına rağmen iyileştirdiklerine, doğurganlık ve sağlık sağladıklarına, hamile ve lohusalar ile yeni doğan bebekleri kötülüklerden ve kem gözlerden koruduklarına inanılan muskalar ve nazarlıklar Sefarad Yahudileri kültüründe önemli yer tutmaktadır. Bunlar; yazılı metinler, baharatlar, değerli taşlar, mücevherler, altın paralar veya başka nesneler olabilir. Hilal, mavi göz, altı köşeli yıldız, menora ve hamsa gibi muskaların üzerinde Tanrı isimleri ve her duruma uygun dualar yazılırdı. Özellikle kem göze karşı çok etkili olduğuna inanılan hamsa, Tanrının elinin koruyucu gücünü simgelemektedir. Lohusalar, başlarına üçgen ve kırmızı veya mavi renkte ipekten yapılmış bir mendil takardı (tokador de parida). Üstünde İbranice bir dua bulunan mendil, yazı alnın tam üstüne gelecek şekilde bağlanırdı. Ayrıca, lohusa yatağını ve odasını süsleyen kumaşlarda kullanılan altın sırma, kırmızı veya mavi renklerin gücüne inanılırdı. Lohusanın odasına çeşitli bitkiler ve baharatlar da konurdu (örneğin; sarımsak, karanfil veya sedef otu (ruda).</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8CE267F1_8D2F_FFDE_41D1_ECC8B7C92A85.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">DOĞUM - LOHUSA </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Doğum (paridura) evde gerçekleşirdi. Doğumdan sonra kırk gün boyunca anne ve bebeğe evde bakılırdı. Süslemesine çok önem verilen lohusa yatağını (kama de parida) örten yatak örtüsü takımı daha önce çeyizle beraber gelir ve kadın evlendiğinde yeni çiftin yatağını örterdi. Daha fakir ailelerde ise komşu ve arkadaşlardan ödünç alınırdı. Altın sırmalı kadife, atlas veya ipek kumaşından veya Avrupa modasına uygun olarak dikilen bu takım, bir yatak örtüsü, iki yastık ve bir bohçadan ibaretti. Daha sonra bebek sünnet törenine bu bohçayla örtülü olarak getirilirdi. Yatağın etrafına ayrıca bir perde takılırdı, böylece kadın hem ortamdan ayrı durur hem de bir şekilde “kem gözden” korunurdu. Oda çeyizle beraber gelen el emeği değerli parçalarla süslenirdi.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">MUSKALAR VE NAZARLIKLAR</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Tevrat’ta yer almamasına rağmen iyileştirdiklerine, doğurganlık ve sağlık sağladıklarına, hamile ve lohusalar ile yeni doğan bebekleri kötülüklerden ve kem gözlerden koruduklarına inanılan muskalar ve nazarlıklar Sefarad Yahudileri kültüründe önemli yer tutmaktadır. Bunlar; yazılı metinler, baharatlar, değerli taşlar, mücevherler, altın paralar veya başka nesneler olabilir. Hilal, mavi göz, altı köşeli yıldız, menora ve hamsa gibi muskaların üzerinde Tanrı isimleri ve her duruma uygun dualar yazılırdı. Özellikle kem göze karşı çok etkili olduğuna inanılan hamsa, Tanrının elinin koruyucu gücünü simgelemektedir. Lohusalar, başlarına üçgen ve kırmızı veya mavi renkte ipekten yapılmış bir mendil takardı (tokador de parida). Üstünde İbranice bir dua bulunan mendil, yazı alnın tam üstüne gelecek şekilde bağlanırdı. Ayrıca, lohusa yatağını ve odasını süsleyen kumaşlarda kullanılan altın sırma, kırmızı veya mavi renklerin gücüne inanılırdı. Lohusanın odasına çeşitli bitkiler ve baharatlar da konurdu (örneğin; sarımsak, karanfil veya sedef otu (ruda).</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8CBAA44C_8D1F_70C6_41D2_F38AB85EB231.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Doktor Karidi üniforması, Belediye Doktoru Nesim Karidi’ye ait kemer, kol işlemesi, iki adet apolet. Dömeka muharebesinden, 1896.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Berta Bensusen Özgün Brudo tarafından ödünç verilmiştir.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_0892AA2F_21A9_C799_41B6_0A8E7B9873BA.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Doktor Karidi üniforması, Belediye Doktoru Nesim Karidi’ye ait kemer, kol işlemesi, iki adet apolet. Dömeka muharebesinden, 1896.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Berta Bensusen Özgün Brudo tarafından ödünç verilmiştir.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8CE8EE5D_8D3C_F0C6_41C9_D9ED8C3A778F.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">DÜĞÜN</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"> </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Düğün töreni, üstü değerli kumaşlarla süslü bir yapının (hupa, talamo) altında, sinagogda yapılır. Esas düğün duası (nisuin) gelin ile damadın başları dört ucunu anne ve babaların tuttuğu bir tallitle örtülerek yapılır. Duadan önce damat, düğün sözleşmesini (ketuba) imzalar, simgesel olarak bir bardak kırılır ve alyansların takılmasıyla tören sona erer.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">-</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Estreya Benmuhar Benezra (Tekirdağ) ailesine ait 200 yıllık olduğu tahmin edilen yeşil renkte, kol ağızları dival tekniği ile işlenmiş altın renkli sırmalı kaftan gelinlik.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Müze koleksiyonundan, Etual Kohen’in katkılarıyla.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8CF682DC_8D17_31C6_41C3_7F0A0BB80606.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">DÜĞÜN</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"> </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Düğün töreni, üstü değerli kumaşlarla süslü bir yapının (hupa, talamo) altında, sinagogda yapılır. Esas düğün duası (nisuin) gelin ile damadın başları dört ucunu anne ve babaların tuttuğu bir tallitle örtülerek yapılır. Duadan önce damat, düğün sözleşmesini (ketuba) imzalar, simgesel olarak bir bardak kırılır ve alyansların takılmasıyla tören sona erer.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">-</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Estreya Benmuhar Benezra (Tekirdağ) ailesine ait 200 yıllık olduğu tahmin edilen yeşil renkte, kol ağızları dival tekniği ile işlenmiş altın renkli sırmalı kaftan gelinlik.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Müze koleksiyonundan, Etual Kohen’in katkılarıyla.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8CF3197E_8D2D_50C2_41C0_3C6D5478451F.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">DÜĞÜN</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"> </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Düğün töreni, üstü değerli kumaşlarla süslü bir yapının (hupa, talamo) altında, sinagogda yapılır. Esas düğün duası (nisuin) gelin ile damadın başları dört ucunu anne ve babaların tuttuğu bir tallitle örtülerek yapılır. Duadan önce damat, düğün sözleşmesini (ketuba) imzalar, simgesel olarak bir bardak kırılır ve alyansların takılmasıyla tören sona erer.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">-</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Estreya Benmuhar Benezra (Tekirdağ) ailesine ait 200 yıllık olduğu tahmin edilen yeşil renkte, kol ağızları dival tekniği ile işlenmiş altın renkli sırmalı kaftan gelinlik.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Müze koleksiyonundan, Etual Kohen’in katkılarıyla.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8C96CF2B_8D17_3042_41D1_2A7F7EF771BE.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">EL TİEMPO</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Zaman anlamına gelen gazete, 1 Ekim 1872 yılında yayın hayatına başlamıştır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Merkezi Galata Mahmudiye Sokak'ta bulunan gazeteyi 1894 yılından itibaren David Fresko sahiplenip tüm görevlerini üstlenmiştir. El Tiempo, eğitici içeriği ile beraber, her kesime yönelik siyasi ve yerel cemaat haberlerine ve Yahudi Dünyasından haber ve hikâyelere yer vermiştir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">27 Mart 1930 yılında yayın hayatına veda etmiştir.</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8CF2642B_8D2F_F042_41DF_CC80C2C2AFF7.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">FAŞADURA</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"> </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Faşadura, doğacak bebeğin uzun ömürlü olması için biçilen gömleğin kesim törenine denir.  Türk Yahudilerinde hamileliğin 5. ve 7. ayında pazartesi veya perşembe günleri (Tevrat’ın okunduğu günler) anne adayının yakın akraba ve arkadaşlarının katılımı ile gerçekleşir. Bebeğe dikilecek kumaş (genellikle ince patiska), henüz anne ve babasını kaybetmemiş biri tarafından iyi dilekler arasında kesilir. Daha sonra dikilerek saklanan bu gömlek doğduğunda bebeğe giydirilir. Bu gelenek günümüzde de devam etmektedir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Kamiza Larga (Faşadura Elbisesi), Selim ve Mordo Fresko tarafından bağışlanmıştır.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8CE267F4_8D2F_FFC6_41B5_6AAD64713D4C.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">FAŞADURA</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"> </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Faşadura, doğacak bebeğin uzun ömürlü olması için biçilen gömleğin kesim törenine denir.  Türk Yahudilerinde hamileliğin 5. ve 7. ayında pazartesi veya perşembe günleri (Tevrat’ın okunduğu günler) anne adayının yakın akraba ve arkadaşlarının katılımı ile gerçekleşir. Bebeğe dikilecek kumaş (genellikle ince patiska), henüz anne ve babasını kaybetmemiş biri tarafından iyi dilekler arasında kesilir. Daha sonra dikilerek saklanan bu gömlek doğduğunda bebeğe giydirilir. Bu gelenek günümüzde de devam etmektedir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Kamiza Larga (Faşadura Elbisesi), Selim ve Mordo Fresko tarafından bağışlanmıştır.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8CF8D649_8D1C_D0CF_41D8_0AEDB70CB394.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">FAŞADURA</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"> </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Faşadura, doğacak bebeğin uzun ömürlü olması için biçilen gömleğin kesim törenine denir.  Türk Yahudilerinde hamileliğin 5. ve 7. ayında pazartesi veya perşembe günleri (Tevrat’ın okunduğu günler) anne adayının yakın akraba ve arkadaşlarının katılımı ile gerçekleşir. Bebeğe dikilecek kumaş (genellikle ince patiska), henüz anne ve babasını kaybetmemiş biri tarafından iyi dilekler arasında kesilir. Daha sonra dikilerek saklanan bu gömlek doğduğunda bebeğe giydirilir. Bu gelenek günümüzde de devam etmektedir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Kamiza Larga (Faşadura Elbisesi), Selim ve Mordo Fresko tarafından bağışlanmıştır.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_797A537D_8B3B_30C6_41D1_CD116231F45A.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Galata Bölgesi'nde imal edilmiş olan ‘Abraham Levy &amp; Fils’ marka konyak şişesi, üzerinde mantar kapağı ve bitkisel desenleri, üst tarafında ise üç yıldız amblemi bulunmaktadır. Etiket lisanı Osmanlıca ve Fransızca dillerinde yazılıdır. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Likör şişesi Elda Sasun’un büyükbabasına ait olan fabrikanın ürettiği şişelerden biridir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Müzayededen Silvyo Ovadya tarafından alınıp müze koleksiyonuna bağışlanmıştır.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_7999041A_8B3D_F04D_4182_B6162B1AF7A8.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Galata Bölgesi'nde imal edilmiş olan ‘Abraham Levy &amp; Fils’ marka konyak şişesi, üzerinde mantar kapağı ve bitkisel desenleri, üst tarafında ise üç yıldız amblemi bulunmaktadır. Etiket lisanı Osmanlıca ve Fransızca dillerinde yazılıdır. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Likör şişesi Elda Sasun’un büyükbabasına ait olan fabrikanın ürettiği şişelerden biridir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Müzayededen Silvyo Ovadya tarafından alınıp müze koleksiyonuna bağışlanmıştır.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_7DA02E3F_8B35_3042_41D6_B1C009C6DCE0.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Galata Bölgesi'nde imal edilmiş olan ‘Abraham Levy &amp; Fils’ marka konyak şişesi, üzerinde mantar kapağı ve bitkisel desenleri, üst tarafında ise üç yıldız amblemi bulunmaktadır. Etiket lisanı Osmanlıca ve Fransızca dillerinde yazılıdır. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Likör şişesi Elda Sasun’un büyükbabasına ait olan fabrikanın ürettiği şişelerden biridir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Müzayededen Silvyo Ovadya tarafından alınıp müze koleksiyonuna bağışlanmıştır.)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8D2D21F9_8F35_73CE_4192_047FD4024180.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">HANUKA</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"> </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Kislev ayının 25. günü kutlanmaya başlanan Hanuka (Işıklar Bayramı) sekiz gün sürer. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Yahudilikte bazı bayramlar tarihteki birtakım olayları anmak ve hatırlamak için kutlanır. Hanuka bu bayramlardan biridir. Kutsal Kudüs şehrinde Makabiler’in Roma İmparatorluğu uzantısı Selefkilere karşı savaşları esnasında Makabiler, kutsal mabedi kurtardıklarında kutsal şamdan “Menora”yı yakmak için sadece bir günlük yağ bulurlar (M.Ö. 169-166). Ancak gerçekleşen mucize sonunda yağ sekiz gün yanmaya devam eder. Hanuka bu mucizeyi anmak için kutlanır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Sekiz gün boyunca ve sayısı her gün bir adet arttırılarak yakılan mumlarla kutlanan “Hanuka”, bu niteliğiyle “Hag Ameurot / Işıklar Bayramı” adıyla da bilinir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">İlk mum Tanrı’nın “ışık olsun” deyişini, 2. mum Tora’yı (Tevrat), 3.mum adaleti, 4. mum merhameti, 5. mum kutsallığı, 6. mum sevgiyi, 7. mum sabrı, 8. mum da cesareti simgeler.</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8D2AF24E_8F3C_D0C2_41C5_BB0E724960C5.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">HANUKA</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"> </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Kislev ayının 25. günü kutlanmaya başlanan Hanuka (Işıklar Bayramı) sekiz gün sürer. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Yahudilikte bazı bayramlar tarihteki birtakım olayları anmak ve hatırlamak için kutlanır. Hanuka bu bayramlardan biridir. Kutsal Kudüs şehrinde Makabiler’in Roma İmparatorluğu uzantısı Selefkilere karşı savaşları esnasında Makabiler, kutsal mabedi kurtardıklarında kutsal şamdan “Menora”yı yakmak için sadece bir günlük yağ bulurlar (M.Ö. 169-166). Ancak gerçekleşen mucize sonunda yağ sekiz gün yanmaya devam eder. Hanuka bu mucizeyi anmak için kutlanır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Sekiz gün boyunca ve sayısı her gün bir adet arttırılarak yakılan mumlarla kutlanan “Hanuka”, bu niteliğiyle “Hag Ameurot / Işıklar Bayramı” adıyla da bilinir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">İlk mum Tanrı’nın “ışık olsun” deyişini, 2. mum Tora’yı (Tevrat), 3.mum adaleti, 4. mum merhameti, 5. mum kutsallığı, 6. mum sevgiyi, 7. mum sabrı, 8. mum da cesareti simgeler.</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_475099CC_8B2D_53C6_41E1_3CE2FC251E72.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">HANUKİYA</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">"Işıklar Bayramı" olarak bilinen Hanuka,  Menora’ya (yedi kollu şamdan) benzeyip fazladan iki kolu daha olan, 9 kollu şamdanın kollarının yakılmasıyla kutlanılır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Minare şeklinde Hanukiya XIX. yüzyıl. Türkiye Hahambaşılığı Vakfı tarafından ödünç verilmiştir.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8CFD78BC_8D15_D046_41DC_87B903C210F4.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Haham Şlomo Moşe Şerez’e ait sünnet takımıdır, 1925 (İbrani Tarihi 5685).</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Özellikleri: gümüş obje, Davud'un Yıldızı olduğu ön yüzünde, kazıma tekniği ile İbranice harflerle Şlomo Moşe Ayer yazılıdır. Arka yüzünde “Zot Beriti Aşer Tişmeru Uven Zareha Ahareha İnol Beni Uven Lahe Kol Zahar (Bereşit 17:10) / Bu Antlaşmada Sizin ve Sizden Sonrakilerin Korunması Gereken Her Erkek Sünnet Olmalıdır. (Bereşit 17:10) Avraam oğlu Yitsak sekiz günlük iken Tanrı'nın ona emrettiği gibi sünnet etti.”</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8CAFEF35_8D34_F046_41D3_36EE9E3FBF0A.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">I. Dünya Savaşı esnasında kullanılmış 1331 (1915) tarihli pirinç tütün kutusu, üzerinde Joseph Ben Forma yazılıdır. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Daryo Katalan tarafından bağışlanmıştır.)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8CF75E53_8D15_D0C2_41DA_1083990C9F4F.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Jinekolog Dr. Şalom Benhabib’in 1956-1992 yılları arasında doğum yaptırdığı hastalarının adları, tarihleri ve doğan bebeklerinin cinsiyetlerinin yazıldığı  defter. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Beni Benhabib tarafında ödünç verilmiştir.)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8CE66F90_8D37_F05E_41D9_543D0AEED865.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Jinekolog Dr. Şalom Benhabib’in 1956-1992 yılları arasında doğum yaptırdığı hastalarının adları, tarihleri ve doğan bebeklerinin cinsiyetlerinin yazıldığı  defter. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Beni Benhabib tarafında ödünç verilmiştir.)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8C019399_8CED_504F_41DA_237F49458412.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">KAMONDOLAR  </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Kamondolar (Camondolar) engizisyondan kaçarak önce Venedik’e daha sonra 17. yüzyılda İstanbul’a gelen, bu kentte tanınmış ve güç kazanmış, kentte ve cemaatinde çağdaş gelişmelere önderlik etmiş köklü bir İstanbul Yahudi ailesidir. Ailenin Fransa’da yaşayan kolunun son bireyleri II. Dünya Savaşı sırasında Naziler tarafından Auschwitz toplama kampında yakılarak öldürülmüştür. “Camondo” sözcüğünün kökeninin Venedik lehçesinde “Dünya evi” anlamına gelen Ca’Mondo olduğu ifade edilir.</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8CAFEF33_8D34_F042_41D3_C2A17766EAD4.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">KAN İFTİRASI FERMANI</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">"… Millet-i İsrailiyye'den bazı kimselerin büyük bayramları olan Hamursuz Bayramı'nda insan öldürmek ve kanlarını kullanmak gibi haklarında vukû' bulan iftirâ sonucunda… yukarıda anılan milletten bir takım kişilerin kanunlarımıza aykırı olarak hapsedildikleri ve birçok eza ve cefaya maruz tutularak bazılarının öldükleri belirtilmiş, ancak, bu milletin din kitaplarını incelemiş olan uzmanların araştırmalarından Yahudilerin, insan kanı şöyle dursun, dinsel inanışları nedeniyle, yenilebilen hayvanların kanından bile uzak durduklarını ve dolayısıyla söz konusu iftiranın herhangi bir dayanağı olmadığını belirterek kan iftirasının tamamen dayanaktan yoksun olduğunu vurgulamış ve Devletimizin diğer tebaası gibi,  Gülhane'de okunan Hatt-ı Humâyunumuz mucibince tam korumamıza mazhar olarak Devletimiz fertlerinden bulundukları müddetçe dini akidelerinin uygulanmasında kimse tarafından rahatsız edilmemeleri… " buyrulmuştur.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Salamon Abraham Rosanes - Korat ha-Yehidim be-Turkiyah ve-Arzot ha-Kadem [İbranice 6 ciltlik Türkiye ve Doğu Musevileri Tarihi], 1930-1945</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">KAN İFTİRASI</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">“İsrail oğullarından ya da aralarında yaşayan yabancılardan kim eti yenen bir hayvan veya kuş avlarsa, kanını akıtıp toprakla örtecektir. Çünkü canlılara yaşam veren kandır. Bundan dolayı İsrail oğullarına ‘hiçbir etin kanını yemeyeceksiniz’ dedim. Çünkü her canlıya yaşam veren kandır. Onu yiyen halkın arasından atılacaktır.” Tevrat, Levililer, 17:13 ve 17:14</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Orta Çağ’da üretilen ve her yıl bir Hristiyan çocuğun Yahudilerce öldürülüp kanının Pesah (Fısıh) Bayramı’nda yenen Matsa’ya (Hamursuz Ekmeği) katıldığı iftirası birçok Avrupa ülkesinde Yahudilerin kıyımına yol açtı. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">1530’da Amasya ve kısa bir süre sonra Tokat Yahudileri de benzer bir iddiayla karşılaşınca Kanuni Sultan Süleyman şöyle buyurdu: </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">“Bu cemaat bana vergi ödediğinden üyelerinin saldırıya ya da herhangi bir haksızlığa uğramalarını istemiyorum. Bu gibi iddialar Padişahlık Divanında muhakeme edilecek ve emrim olmadan başka herhangi bir yerde görülmeyecektir.” </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Kan iftirası konusunda daha sonraları da padişahlar birçok ferman çıkardı. En sonuncuları, Şam ve Rodos olayları üzerine Abdülmecid’in 27 Ekim 1840 (1 Ramazan 1256) tarihli ve Kuzguncuk iftirası üzerine Abdülaziz’in 11 Temmuz 1866 (27 Safer 1283) tarihli fermanlarıdır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Abdülmecid'in (1256/1840) ve Abdülaziz'in (1283/1866) de böyle bir iddianın mesnetsiz olduğuna, Yahudilerin dinlerini rahatlıkla icra etmekten alıkoymaya kimsenin hakkı olmadığına dair ferman. Kan İftirası Fermanı 1866 Kuzguncuk,Abdülaziz Dönemi,Hahambaşılığı Vakfı tarafından ödünç verilmiştir.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8CC36886_8D6D_F042_41BE_AC6DCE077587.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">KAN İFTİRASI FERMANI</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">"… Millet-i İsrailiyye'den bazı kimselerin büyük bayramları olan Hamursuz Bayramı'nda insan öldürmek ve kanlarını kullanmak gibi haklarında vukû' bulan iftirâ sonucunda… yukarıda anılan milletten bir takım kişilerin kanunlarımıza aykırı olarak hapsedildikleri ve birçok eza ve cefaya maruz tutularak bazılarının öldükleri belirtilmiş, ancak, bu milletin din kitaplarını incelemiş olan uzmanların araştırmalarından Yahudilerin, insan kanı şöyle dursun, dinsel inanışları nedeniyle, yenilebilen hayvanların kanından bile uzak durduklarını ve dolayısıyla söz konusu iftiranın herhangi bir dayanağı olmadığını belirterek kan iftirasının tamamen dayanaktan yoksun olduğunu vurgulamış ve Devletimizin diğer tebaası gibi,  Gülhane'de okunan Hatt-ı Humâyunumuz mucibince tam korumamıza mazhar olarak Devletimiz fertlerinden bulundukları müddetçe dini akidelerinin uygulanmasında kimse tarafından rahatsız edilmemeleri… " buyrulmuştur.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Salamon Abraham Rosanes - Korat ha-Yehidim be-Turkiyah ve-Arzot ha-Kadem [İbranice 6 ciltlik Türkiye ve Doğu Musevileri Tarihi], 1930-1945</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">KAN İFTİRASI</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">“İsrail oğullarından ya da aralarında yaşayan yabancılardan kim eti yenen bir hayvan veya kuş avlarsa, kanını akıtıp toprakla örtecektir. Çünkü canlılara yaşam veren kandır. Bundan dolayı İsrail oğullarına ‘hiçbir etin kanını yemeyeceksiniz’ dedim. Çünkü her canlıya yaşam veren kandır. Onu yiyen halkın arasından atılacaktır.” Tevrat, Levililer, 17:13 ve 17:14</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Orta Çağ’da üretilen ve her yıl bir Hristiyan çocuğun Yahudilerce öldürülüp kanının Pesah (Fısıh) Bayramı’nda yenen Matsa’ya (Hamursuz Ekmeği) katıldığı iftirası birçok Avrupa ülkesinde Yahudilerin kıyımına yol açtı. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">1530’da Amasya ve kısa bir süre sonra Tokat Yahudileri de benzer bir iddiayla karşılaşınca Kanuni Sultan Süleyman şöyle buyurdu: </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">“Bu cemaat bana vergi ödediğinden üyelerinin saldırıya ya da herhangi bir haksızlığa uğramalarını istemiyorum. Bu gibi iddialar Padişahlık Divanında muhakeme edilecek ve emrim olmadan başka herhangi bir yerde görülmeyecektir.” </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Kan iftirası konusunda daha sonraları da padişahlar birçok ferman çıkardı. En sonuncuları, Şam ve Rodos olayları üzerine Abdülmecid’in 27 Ekim 1840 (1 Ramazan 1256) tarihli ve Kuzguncuk iftirası üzerine Abdülaziz’in 11 Temmuz 1866 (27 Safer 1283) tarihli fermanlarıdır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Abdülmecid'in (1256/1840) ve Abdülaziz'in (1283/1866) de böyle bir iddianın mesnetsiz olduğuna, Yahudilerin dinlerini rahatlıkla icra etmekten alıkoymaya kimsenin hakkı olmadığına dair ferman. Kan İftirası Fermanı 1866 Kuzguncuk,Abdülaziz Dönemi,Hahambaşılığı Vakfı tarafından ödünç verilmiştir.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8CC50BED_8D75_37C6_41DD_B1BE5584C0B5.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">KAN İFTİRASI FERMANI</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">"… Millet-i İsrailiyye'den bazı kimselerin büyük bayramları olan Hamursuz Bayramı'nda insan öldürmek ve kanlarını kullanmak gibi haklarında vukû' bulan iftirâ sonucunda… yukarıda anılan milletten bir takım kişilerin kanunlarımıza aykırı olarak hapsedildikleri ve birçok eza ve cefaya maruz tutularak bazılarının öldükleri belirtilmiş, ancak, bu milletin din kitaplarını incelemiş olan uzmanların araştırmalarından Yahudilerin, insan kanı şöyle dursun, dinsel inanışları nedeniyle, yenilebilen hayvanların kanından bile uzak durduklarını ve dolayısıyla söz konusu iftiranın herhangi bir dayanağı olmadığını belirterek kan iftirasının tamamen dayanaktan yoksun olduğunu vurgulamış ve Devletimizin diğer tebaası gibi,  Gülhane'de okunan Hatt-ı Humâyunumuz mucibince tam korumamıza mazhar olarak Devletimiz fertlerinden bulundukları müddetçe dini akidelerinin uygulanmasında kimse tarafından rahatsız edilmemeleri… " buyrulmuştur.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Salamon Abraham Rosanes - Korat ha-Yehidim be-Turkiyah ve-Arzot ha-Kadem [İbranice 6 ciltlik Türkiye ve Doğu Musevileri Tarihi], 1930-1945</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">KAN İFTİRASI</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">“İsrail oğullarından ya da aralarında yaşayan yabancılardan kim eti yenen bir hayvan veya kuş avlarsa, kanını akıtıp toprakla örtecektir. Çünkü canlılara yaşam veren kandır. Bundan dolayı İsrail oğullarına ‘hiçbir etin kanını yemeyeceksiniz’ dedim. Çünkü her canlıya yaşam veren kandır. Onu yiyen halkın arasından atılacaktır.” Tevrat, Levililer, 17:13 ve 17:14</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Orta Çağ’da üretilen ve her yıl bir Hristiyan çocuğun Yahudilerce öldürülüp kanının Pesah (Fısıh) Bayramı’nda yenen Matsa’ya (Hamursuz Ekmeği) katıldığı iftirası birçok Avrupa ülkesinde Yahudilerin kıyımına yol açtı. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">1530’da Amasya ve kısa bir süre sonra Tokat Yahudileri de benzer bir iddiayla karşılaşınca Kanuni Sultan Süleyman şöyle buyurdu: </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">“Bu cemaat bana vergi ödediğinden üyelerinin saldırıya ya da herhangi bir haksızlığa uğramalarını istemiyorum. Bu gibi iddialar Padişahlık Divanında muhakeme edilecek ve emrim olmadan başka herhangi bir yerde görülmeyecektir.” </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Kan iftirası konusunda daha sonraları da padişahlar birçok ferman çıkardı. En sonuncuları, Şam ve Rodos olayları üzerine Abdülmecid’in 27 Ekim 1840 (1 Ramazan 1256) tarihli ve Kuzguncuk iftirası üzerine Abdülaziz’in 11 Temmuz 1866 (27 Safer 1283) tarihli fermanlarıdır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Abdülmecid'in (1256/1840) ve Abdülaziz'in (1283/1866) de böyle bir iddianın mesnetsiz olduğuna, Yahudilerin dinlerini rahatlıkla icra etmekten alıkoymaya kimsenin hakkı olmadığına dair ferman. Kan İftirası Fermanı 1866 Kuzguncuk,Abdülaziz Dönemi,Hahambaşılığı Vakfı tarafından ödünç verilmiştir.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8CFFB04F_8D15_50C2_41C5_3818DBC243A9.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">KANDİL</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Ölünün ruhuna taziz (sevgi ile anma) için bir kandil veya mum yakılır. Buna “Ner Tamid” (Ebedi Işık) denir.</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_93770F37_A126_8543_41E2_42CA1008E697.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">KARAMBOLA</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">1492 yılında İspanya’dan Osmanlı topraklarına göç eden Seferad Yahudilerinin bir kısmı Selanik ve İzmir’e yerleştirilir. İzmir’in Tire ilçesine yerleşmiş olan Yahudilerin bölgede oynadıkları ve Karambola adını verdikleri oyun açık alanda tahta bir topa vurarak oynanır. Günümüz bilardo oyunlarından biri olan üç top ile aynı mantığa sahip olan oyunda ıstaka yerine insanlar, bilardo masası yerine açık alanda konumlandırılmış bir saha kullanılır. Sefarad Yahudilerinin Osmanlı topraklarına getirdiği bu oyun günümüzde Tire halkı tarafından hâlâ oynanır. </SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_9216A887_A127_8B42_41D5_A2DA5344DF59.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">KARAMBOLA</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">1492 yılında İspanya’dan Osmanlı topraklarına göç eden Seferad Yahudilerinin bir kısmı Selanik ve İzmir’e yerleştirilir. İzmir’in Tire ilçesine yerleşmiş olan Yahudilerin bölgede oynadıkları ve Karambola adını verdikleri oyun açık alanda tahta bir topa vurarak oynanır. Günümüz bilardo oyunlarından biri olan üç top ile aynı mantığa sahip olan oyunda ıstaka yerine insanlar, bilardo masası yerine açık alanda konumlandırılmış bir saha kullanılır. Sefarad Yahudilerinin Osmanlı topraklarına getirdiği bu oyun günümüzde Tire halkı tarafından hâlâ oynanır. </SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_83EADA8B_A125_8F42_41E1_C807690EF60A.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">KARAMBOLA</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">1492 yılında İspanya’dan Osmanlı topraklarına göç eden Seferad Yahudilerinin bir kısmı Selanik ve İzmir’e yerleştirilir. İzmir’in Tire ilçesine yerleşmiş olan Yahudilerin bölgede oynadıkları ve Karambola adını verdikleri oyun açık alanda tahta bir topa vurarak oynanır. Günümüz bilardo oyunlarından biri olan üç top ile aynı mantığa sahip olan oyunda ıstaka yerine insanlar, bilardo masası yerine açık alanda konumlandırılmış bir saha kullanılır. Sefarad Yahudilerinin Osmanlı topraklarına getirdiği bu oyun günümüzde Tire halkı tarafından hâlâ oynanır. </SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8D338C6A_8F2D_30C2_41C5_DF77F438366F.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">KAŞERUT KURALLARI</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">“Kaşer” olarak addedilen yiyecek helaldir ve yenebilir; “Terefa” olarak addedilen yiyecek ise haramdır ve yenemez. Günümüzde Kaşerut kurallarına uygun beslenme şeklinin en sağlıklı diyetlerden biri olduğu bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Ancak, Kaşerut kuralları sadece sağlıkla ilgili değildir. Bir yiyeceğin kutsanması, hayata duyulan saygı ve bu şekilde insanın kendini kutsanmış hissetmesi ile de ilgilidir. Herhangi bir şey yenmeye başlandığında “Beraha” adı verilen bir dua okunmalı, böylece yenilen şeyin kutsanması sağlanmalıdır. Kurallar saf ve temiz olanla saf olmayanı ayırt edebilmek üzerine kuruludur ve hayatın her safhasına uygulanabilir. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Kaşerut kuralları oldukça ayrıntılıdır. Birinci ve en temel kural, etli gıdalar ile süt ürünlerini karıştırmamaktır. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Gıda maddesi olarak tüketilebilecek balık türlerinde de sınırlamalar getiren beslenme kuralları vardır. Kaşerut kurallarında yumuşakçalar ve kabuklu deniz ürünleri beslenme bakımından kapsam dışı olarak tanımlanır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Gıda maddesi olarak tüketilebilecek bitkisel ürünlerin türleri üzerinde önemli sınırlamalar bulunmasa da bunların her türlü zararlı böcek, asalak ve haşarattan arındırılmış bulunduğunun saptanmış olması büyük önem taşır. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Kaşerut kurallarına göre hiçbir şekilde kan yenemeyeceği gibi, et ve et ürünleriyle süt ve süt ürünlerinin bir arada ve/veya belirlenenden daha kısa aralıklarla yenmemesi, üzerinde titizlikle durulması gereken konulardır. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Kaşerut kurallarına göre domuzun, kemirgen hayvanların ve yırtıcı kuşların yenmesi yasaklanmıştır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Koşer sözcüğü, anlatımda vurgulanmak istenen tanımına uygun olarak dilimize “dinen uygun/mubah/caiz/helal/kısr” olarak çevrilebilir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">KAŞER ET KESİM KURALLARI</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Etleri gıda maddesi olarak tüketilebilecek hayvanların türleri üzerinde çok önemli sınırlamalar bulunmaktadır. Tüketilmesine izin verilen hayvanların ve kanatlıların, uzman din görevlilerince (Şohet) kesiminin yapılması gerekir. Hayvanlar kesim öncesi özel bir muayeneden geçirilir ve gözle görünür bir sakatlık veya hastalığının bulunmaması durumunda usulüne uygun olarak kesilir. Kesim sırasında acı çekmemeleri ve kanının tamamen akıtılmasının yanında, kesim akabinde iç organlarının da muayene edilip gıda olarak tüketilmesine engel bir sakatlık veya hastalığının bulunmadığının saptanmış olması esastır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Kaşer Baskısı, Neve Şalom Sinagogu Vakfı tarafından ödünç verilmiştir.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8D3DE792_8F14_F042_41C6_8BC349225B8D.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">KAŞERUT KURALLARI</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">“Kaşer” olarak addedilen yiyecek helaldir ve yenebilir; “Terefa” olarak addedilen yiyecek ise haramdır ve yenemez. Günümüzde Kaşerut kurallarına uygun beslenme şeklinin en sağlıklı diyetlerden biri olduğu bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Ancak, Kaşerut kuralları sadece sağlıkla ilgili değildir. Bir yiyeceğin kutsanması, hayata duyulan saygı ve bu şekilde insanın kendini kutsanmış hissetmesi ile de ilgilidir. Herhangi bir şey yenmeye başlandığında “Beraha” adı verilen bir dua okunmalı, böylece yenilen şeyin kutsanması sağlanmalıdır. Kurallar saf ve temiz olanla saf olmayanı ayırt edebilmek üzerine kuruludur ve hayatın her safhasına uygulanabilir. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Kaşerut kuralları oldukça ayrıntılıdır. Birinci ve en temel kural, etli gıdalar ile süt ürünlerini karıştırmamaktır. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Gıda maddesi olarak tüketilebilecek balık türlerinde de sınırlamalar getiren beslenme kuralları vardır. Kaşerut kurallarında yumuşakçalar ve kabuklu deniz ürünleri beslenme bakımından kapsam dışı olarak tanımlanır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Gıda maddesi olarak tüketilebilecek bitkisel ürünlerin türleri üzerinde önemli sınırlamalar bulunmasa da bunların her türlü zararlı böcek, asalak ve haşarattan arındırılmış bulunduğunun saptanmış olması büyük önem taşır. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Kaşerut kurallarına göre hiçbir şekilde kan yenemeyeceği gibi, et ve et ürünleriyle süt ve süt ürünlerinin bir arada ve/veya belirlenenden daha kısa aralıklarla yenmemesi, üzerinde titizlikle durulması gereken konulardır. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Kaşerut kurallarına göre domuzun, kemirgen hayvanların ve yırtıcı kuşların yenmesi yasaklanmıştır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Koşer sözcüğü, anlatımda vurgulanmak istenen tanımına uygun olarak dilimize “dinen uygun/mubah/caiz/helal/kısr” olarak çevrilebilir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">KAŞER ET KESİM KURALLARI</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Etleri gıda maddesi olarak tüketilebilecek hayvanların türleri üzerinde çok önemli sınırlamalar bulunmaktadır. Tüketilmesine izin verilen hayvanların ve kanatlıların, uzman din görevlilerince (Şohet) kesiminin yapılması gerekir. Hayvanlar kesim öncesi özel bir muayeneden geçirilir ve gözle görünür bir sakatlık veya hastalığının bulunmaması durumunda usulüne uygun olarak kesilir. Kesim sırasında acı çekmemeleri ve kanının tamamen akıtılmasının yanında, kesim akabinde iç organlarının da muayene edilip gıda olarak tüketilmesine engel bir sakatlık veya hastalığının bulunmadığının saptanmış olması esastır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Kaşer Baskısı, Neve Şalom Sinagogu Vakfı tarafından ödünç verilmiştir.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8CF16B88_8D2D_F04E_41DC_47B02892D337.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">KETUBA</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Ketuba, bir evlilik sözleşmesidir. Dini kanunlara göre, boşanma erkek tarafından gerçekleştirildiğinden özellikle geçmiş zamanlarda yaygın olarak hazırlanan bu sözleşme, hem evlilik boyunca kadının haklarını korumak hem de ölüm veya boşanma durumunda erkeğin karısına olan mali sorumluluklarını kayıt altına almaktadır. Belgede, düğün tarihi ve yeri, damadın, gelinin ve babalarının isimleri, gelinin medeni durumu ile diğer hükümler yazılır. 19. yüzyılın sonundan itibaren, Ketuba kenarlarına yapılan her biri özel süsleme sanatında gözle görülür bir gerileme vardı. Günümüzde ise artık Ketubalar basılı evrak halindedir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Yitsak Varon oğlu Nisin Varon ve Hayim Danon kızı Viktorya Vida Tamar, 5681/1921, İzmir.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8CE267EF_8D2F_FFC2_41DD_65025C424A8C.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">KETUBA</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Ketuba, bir evlilik sözleşmesidir. Dini kanunlara göre, boşanma erkek tarafından gerçekleştirildiğinden özellikle geçmiş zamanlarda yaygın olarak hazırlanan bu sözleşme, hem evlilik boyunca kadının haklarını korumak hem de ölüm veya boşanma durumunda erkeğin karısına olan mali sorumluluklarını kayıt altına almaktadır. Belgede, düğün tarihi ve yeri, damadın, gelinin ve babalarının isimleri, gelinin medeni durumu ile diğer hükümler yazılır. 19. yüzyılın sonundan itibaren, Ketuba kenarlarına yapılan her biri özel süsleme sanatında gözle görülür bir gerileme vardı. Günümüzde ise artık Ketubalar basılı evrak halindedir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Yitsak Varon oğlu Nisin Varon ve Hayim Danon kızı Viktorya Vida Tamar, 5681/1921, İzmir.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8CF1B1F9_8D2D_53CE_41DC_9E09F68C64D8.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">KETUBA</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Ketuba, bir evlilik sözleşmesidir. Dini kanunlara göre, boşanma erkek tarafından gerçekleştirildiğinden özellikle geçmiş zamanlarda yaygın olarak hazırlanan bu sözleşme, hem evlilik boyunca kadının haklarını korumak hem de ölüm veya boşanma durumunda erkeğin karısına olan mali sorumluluklarını kayıt altına almaktadır. Belgede, düğün tarihi ve yeri, damadın, gelinin ve babalarının isimleri, gelinin medeni durumu ile diğer hükümler yazılır. 19. yüzyılın sonundan itibaren, Ketuba kenarlarına yapılan her biri özel süsleme sanatında gözle görülür bir gerileme vardı. Günümüzde ise artık Ketubalar basılı evrak halindedir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Yitsak Varon oğlu Nisin Varon ve Hayim Danon kızı Viktorya Vida Tamar, 5681/1921, İzmir.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8CC50BEB_8D75_37C2_419B_BC99347EBEC9.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Kore savaşına katılan Rıfat Sasun’a verilmiş "Barış Büyükelçisi" belgesi.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Beki Sasun tarafından bağışlanmıştır.) </SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8CC36884_8D6D_F046_41D7_98F3B912AC02.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Kore savaşına katılan Rıfat Sasun’a verilmiş "Barış Büyükelçisi" belgesi.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Beki Sasun tarafından bağışlanmıştır.) </SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8C978DA9_8D15_304E_41D5_A7CE44C8EC7B.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">LA LUZ</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">İstanbul’daki ilk Ladino dilinde gazete Or İsrael (İsrail’in Işığı) 1853’te yayımlandı. Latin harflerle Gazeta de Konstandina (İstanbul Gazetesi) ve Luz de İsrael isimlerini de adının yanında basan gazeteyi Leon Hayim de Kastro, Kırım Savaşı sırasında cepheden haber bekleyenlere haber sağlamak için çıkarmaya başladı. Or İsrael’in yayın hayatı iki buçuk yıl sürdü.</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8D1B3D68_8F1D_50CE_41D4_7CAF2FA4EEE7.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">MEGİLA - ESTER (ESTER'İN KİTABI)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Purim Bayram’ında okunan “Ester’in Kitabı” parşömen üstüne elle yazılır. Bazen çok özenli resimlerle süslenir. Eskiden bazı yörelerde nişan hediyesi olarak gelin tarafından damada verilirdi. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Muhafazalı Megillat Esther (Ester'in Mecellesi) ,Davut Benardete tarafından ödünç verilmiştir.)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">PURİM</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Musevi yaşam biçiminde tutulan oruçların çok büyük bir bölümü, yas ve kaygı içeren olayların anısına asırlardır süregelir. Adar ayının 13. günü tutulan “Taanit Ester” de bu tür oruçlardan biridir. Pers ülkesindeki Musevi inançlıların soykırıma tabi tutulacaklarının açıklanmasından sonra son çare olarak büyük bir üzüntüyle tutulan orucun anısına her yıl tekrar edilmektedir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Taanit Ester orucunun çağrıştırdığı temel düşünce; herhangi bir tehlikenin hemen sınırına gelinmiş hatta içine düşülmüş de olsa, çıkış yolunun bulunması konusunda olanaklar tamamen yitmiş de görünse, tam bir inanç ve mutlak bir güven içinde Tanrı’ya yönelip yakarıldığında Tanrı’nın insanlardan merhametini esirgemeyeceği ve “her şeye gücü yeten” niteliğiyle onları esenliğe ulaştıracağıdır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Bağlantılı olduğu Taanit Ester’in (Ester Orucu) hemen ertesi günü, Adar ayının 14. ve 15. günü kutlanan Purim tam anlamıyla neşeli bir bayramdır. Adını İbranice “zarlar” anlamına gelen bir sözcükten alan bu bayramda Pers ülkesinde bulunan Musevi inançlıların, sırf inançlarından ötürü acımasız bir soykırıma tabi tutulmalarının eşiğine gelmişken Tanrısal bir mucize sonucu bundan kurtulmaları yanında buna sebep olanların Pers İmparatoru tarafından ölümle cezalandırılmaları anısına, bir taraftan Tanrıya bu mucizesi için teşekkür edilirken diğer taraftan da kurtuluşun sevinci yaşanır. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Purim bayramı süresince sinagoglarda özel bir ibadet şekli uygulanırken, bu uygulama sırasında Tanah (Yahudi kutsal metinler kanunu) içinde yer alan ve bu olayların tarihçesini kaydeden “Megilat Ester” bölümü okunur. Bu bayramda maskeli balolar düzenlenir; çocuklar için şarkı söyleyip dans etme zamanıdır. Bayram harçlığı vermek de âdettendir. Meyve ve renkli şekerlemeler dağıtılır ve yenir.</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8D2A73E9_8F3F_D7CF_41DA_38B7055558E4.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">MEGİLA - ESTER (ESTER'İN KİTABI)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Purim Bayram’ında okunan “Ester’in Kitabı” parşömen üstüne elle yazılır. Bazen çok özenli resimlerle süslenir. Eskiden bazı yörelerde nişan hediyesi olarak gelin tarafından damada verilirdi. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Muhafazalı Megillat Esther (Ester'in Mecellesi) ,Davut Benardete tarafından ödünç verilmiştir.)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">PURİM</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Musevi yaşam biçiminde tutulan oruçların çok büyük bir bölümü, yas ve kaygı içeren olayların anısına asırlardır süregelir. Adar ayının 13. günü tutulan “Taanit Ester” de bu tür oruçlardan biridir. Pers ülkesindeki Musevi inançlıların soykırıma tabi tutulacaklarının açıklanmasından sonra son çare olarak büyük bir üzüntüyle tutulan orucun anısına her yıl tekrar edilmektedir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Taanit Ester orucunun çağrıştırdığı temel düşünce; herhangi bir tehlikenin hemen sınırına gelinmiş hatta içine düşülmüş de olsa, çıkış yolunun bulunması konusunda olanaklar tamamen yitmiş de görünse, tam bir inanç ve mutlak bir güven içinde Tanrı’ya yönelip yakarıldığında Tanrı’nın insanlardan merhametini esirgemeyeceği ve “her şeye gücü yeten” niteliğiyle onları esenliğe ulaştıracağıdır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Bağlantılı olduğu Taanit Ester’in (Ester Orucu) hemen ertesi günü, Adar ayının 14. ve 15. günü kutlanan Purim tam anlamıyla neşeli bir bayramdır. Adını İbranice “zarlar” anlamına gelen bir sözcükten alan bu bayramda Pers ülkesinde bulunan Musevi inançlıların, sırf inançlarından ötürü acımasız bir soykırıma tabi tutulmalarının eşiğine gelmişken Tanrısal bir mucize sonucu bundan kurtulmaları yanında buna sebep olanların Pers İmparatoru tarafından ölümle cezalandırılmaları anısına, bir taraftan Tanrıya bu mucizesi için teşekkür edilirken diğer taraftan da kurtuluşun sevinci yaşanır. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Purim bayramı süresince sinagoglarda özel bir ibadet şekli uygulanırken, bu uygulama sırasında Tanah (Yahudi kutsal metinler kanunu) içinde yer alan ve bu olayların tarihçesini kaydeden “Megilat Ester” bölümü okunur. Bu bayramda maskeli balolar düzenlenir; çocuklar için şarkı söyleyip dans etme zamanıdır. Bayram harçlığı vermek de âdettendir. Meyve ve renkli şekerlemeler dağıtılır ve yenir.</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8D14E503_8F14_F043_41D1_868D2ACEA05E.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">MEGİLA - ESTER (ESTER'İN KİTABI)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Purim Bayram’ında okunan “Ester’in Kitabı” parşömen üstüne elle yazılır. Bazen çok özenli resimlerle süslenir. Eskiden bazı yörelerde nişan hediyesi olarak gelin tarafından damada verilirdi. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Muhafazalı Megillat Esther (Ester'in Mecellesi) ,Davut Benardete tarafından ödünç verilmiştir.)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">PURİM</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Musevi yaşam biçiminde tutulan oruçların çok büyük bir bölümü, yas ve kaygı içeren olayların anısına asırlardır süregelir. Adar ayının 13. günü tutulan “Taanit Ester” de bu tür oruçlardan biridir. Pers ülkesindeki Musevi inançlıların soykırıma tabi tutulacaklarının açıklanmasından sonra son çare olarak büyük bir üzüntüyle tutulan orucun anısına her yıl tekrar edilmektedir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Taanit Ester orucunun çağrıştırdığı temel düşünce; herhangi bir tehlikenin hemen sınırına gelinmiş hatta içine düşülmüş de olsa, çıkış yolunun bulunması konusunda olanaklar tamamen yitmiş de görünse, tam bir inanç ve mutlak bir güven içinde Tanrı’ya yönelip yakarıldığında Tanrı’nın insanlardan merhametini esirgemeyeceği ve “her şeye gücü yeten” niteliğiyle onları esenliğe ulaştıracağıdır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Bağlantılı olduğu Taanit Ester’in (Ester Orucu) hemen ertesi günü, Adar ayının 14. ve 15. günü kutlanan Purim tam anlamıyla neşeli bir bayramdır. Adını İbranice “zarlar” anlamına gelen bir sözcükten alan bu bayramda Pers ülkesinde bulunan Musevi inançlıların, sırf inançlarından ötürü acımasız bir soykırıma tabi tutulmalarının eşiğine gelmişken Tanrısal bir mucize sonucu bundan kurtulmaları yanında buna sebep olanların Pers İmparatoru tarafından ölümle cezalandırılmaları anısına, bir taraftan Tanrıya bu mucizesi için teşekkür edilirken diğer taraftan da kurtuluşun sevinci yaşanır. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Purim bayramı süresince sinagoglarda özel bir ibadet şekli uygulanırken, bu uygulama sırasında Tanah (Yahudi kutsal metinler kanunu) içinde yer alan ve bu olayların tarihçesini kaydeden “Megilat Ester” bölümü okunur. Bu bayramda maskeli balolar düzenlenir; çocuklar için şarkı söyleyip dans etme zamanıdır. Bayram harçlığı vermek de âdettendir. Meyve ve renkli şekerlemeler dağıtılır ve yenir.</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_71411C31_8CF5_505E_41D6_0FF6588CB386.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Meam Loez, Sefaradların ansiklopedisi, basım yılı 1732 (İbrani Tarihi 5493)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Türkiye Hahambaşılığı tarafından ödünç verilmiştir.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8C1170E9_8CED_D1CE_41DF_23B1D0894F12.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Meam Loez, Sefaradların ansiklopedisi, basım yılı 1732 (İbrani Tarihi 5493)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Türkiye Hahambaşılığı tarafından ödünç verilmiştir.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_7F1C3F66_8B2C_F0C3_41DC_FEA9B84EBDC5.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Milli Basketbolcu Mordo Habib’e ait milli forma. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Yıldız &amp; Moiz Habib tarafından ödünç verilmiştir.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_7F4C75B7_8B2B_5042_41D0_839B5F413D93.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Milli Basketbolcu Mordo Habib’e ait milli forma. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Yıldız &amp; Moiz Habib tarafından ödünç verilmiştir.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8D3970CE_8F1D_D1C5_41C7_E037F4E201BB.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Nota Defteri </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Diyana ve Berto Dayan tarafından ödünç verilmiştir.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_A5393536_A162_8545_41D0_E94855028818.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Nota Defteri </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Diyana ve Berto Dayan tarafından ödünç verilmiştir.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8D66CBF3_8F37_37C2_41D6_6B4D29C86D36.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Nota Defteri </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Diyana ve Berto Dayan tarafından ödünç verilmiştir.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8D4FD256_8F74_D0C2_41DF_4A348EEF86B0.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Or Ahayim hastanesine yardım amaçlı yapılmış bağış kutusu. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Eliyezer De Toledo anısına oğlu Mordo De Toledo tarafından bağışlanmıştır.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_7FD79808_8B15_304D_41B2_E3F465F3B0C4.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">PARAS</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Acil Durum Parası Osmanlı ve Cumhuriyet döneminde kullanılan  paraları kapsayan ve nümismatik bir değeri olan efemeralardır. 6 Ağustos 1877 tarihinde Kaime Nizamnamesi  üzerine sinagoglar, camiler, kiliseler, esnaf kuruluşları, okullar gibi çeşitli kuruluşlar ve  şirketler, metalden veya kağıttan pul şeklinde paralar basmaya başlamıştır. Para basma yetkisi sadece hükümete ait olduğundan bu para biletler üzerine ‘Parayı basan zümre veya topluluk içinde kullanılmak üzere’ şeklinde bir ibare yazılmıştır.</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_70FFFF17_8B17_F042_41B5_714AA8FE21AF.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Prof. Dr. Philipp Schwartz'ın kullandığı, tahminen 1918 Avusturya üretimi Reichert marka mikroskop.  </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Sağlık Yöneticileri Derneği Başkanı Dr. Öğretim Üyesi Onur Yarar tarafından 2019 yılında 500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi'ne bağışlanmıştır.)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Mikroskop Müze'ye bağışlanmadan önce, Philipp Schwartz'ın asistanı Prof. Dr Talia Balı Aykan (1918-2003) tarafından, İstanbul İl Sağlık Müdürü Dr. Tolga Evren'e verilmiştir. Dr. Evren, Dr. Schwartz'a ait olan bu mikroskobu Sağlık Yöneticileri Derneği Başkanı Dr. Öğretim Üyesi Onur Yarar'a ulaştırmıştır.</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_79984112_8B3F_305D_41C9_F3ADF15E095E.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Prof. Dr. Philipp Schwartz'ın kullandığı, tahminen 1918 Avusturya üretimi Reichert marka mikroskop.  </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Sağlık Yöneticileri Derneği Başkanı Dr. Öğretim Üyesi Onur Yarar tarafından 2019 yılında 500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi'ne bağışlanmıştır.)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Mikroskop Müze'ye bağışlanmadan önce, Philipp Schwartz'ın asistanı Prof. Dr Talia Balı Aykan (1918-2003) tarafından, İstanbul İl Sağlık Müdürü Dr. Tolga Evren'e verilmiştir. Dr. Evren, Dr. Schwartz'a ait olan bu mikroskobu Sağlık Yöneticileri Derneği Başkanı Dr. Öğretim Üyesi Onur Yarar'a ulaştırmıştır.</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8C8B5F52_8DFD_D0C2_41D9_6BC5EA4001F0.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Rodos'ta Diplomat olan ve 2. Dünya Savaşı sırasında orada yaşayan Türk Yahudilerini kurtarması nedeniyle Selahattin Ülkümen’e verilen Dürüst İnsanlık Onur Belgesi, 2001. Naim A. Güleryüz tarafından bağışlanmıştır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8C34CE4E_8D2B_30C2_41B6_102FA5714ACD.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Roma Hukuku 1. Cilt, Matbaa baskısı. Kitap Arşiv No. 284, Eğitim, 267. Prof. Mişon Ventura, İstanbul,1934.</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8C6BE581_8D3C_F03E_41D8_F2E8F6FAE667.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Roma Hukuku 1. Cilt, Matbaa baskısı. Kitap Arşiv No. 284, Eğitim, 267. Prof. Mişon Ventura, İstanbul,1934.</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_F8A7C1F4_A166_7CC5_41DB_17402BFFFE90.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">RİMONİM</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Tevrat rulolarının tahta  tepelerine yerleştirilir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">İsmini Yahudi sanatında çok sevilen bir form olan ve Tevrat'ta geçen nar meyvesinden (rimon) alan tepelikler, elma, armut, kule şeklinde olabilir ve bereketi ifade eder.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Ay-yıldızlı Rimonim, İstanbul 1901. Ortaköy Etz-Ahayim Sinagogu tarafından ödünç verilmiştir.) </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">“Hayyim Taragano, Şamuel Neardea, Ortaköy Şarar Ahim Cemiyeti” </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">“Moşe Ben Yitzhak Pinto, Yosef Ben Avraham Pinto,5661”</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_E731E75C_8B35_30C6_41C2_53B9C990D57C.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">RİMONİM</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Tevrat rulolarının tahta  tepelerine yerleştirilir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">İsmini Yahudi sanatında çok sevilen bir form olan ve Tevrat'ta geçen nar meyvesinden (rimon) alan tepelikler, elma, armut, kule şeklinde olabilir ve bereketi ifade eder.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Ay-yıldızlı Rimonim, İstanbul 1901. Ortaköy Etz-Ahayim Sinagogu tarafından ödünç verilmiştir.) </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">“Hayyim Taragano, Şamuel Neardea, Ortaköy Şarar Ahim Cemiyeti” </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">“Moşe Ben Yitzhak Pinto, Yosef Ben Avraham Pinto,5661”</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_A5239671_A165_87DF_41D2_DF6FF6E2F3C9.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">RİMONİM</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Tevrat rulolarının tahta  tepelerine yerleştirilir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">İsmini Yahudi sanatında çok sevilen bir form olan ve Tevrat'ta geçen nar meyvesinden (rimon) alan tepelikler, elma, armut, kule şeklinde olabilir ve bereketi ifade eder.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Ay-yıldızlı Rimonim, İstanbul 1901. Ortaköy Etz-Ahayim Sinagogu tarafından ödünç verilmiştir.) </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">“Hayyim Taragano, Şamuel Neardea, Ortaköy Şarar Ahim Cemiyeti” </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">“Moşe Ben Yitzhak Pinto, Yosef Ben Avraham Pinto,5661”</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8CB29984_8D2F_5046_41C4_93967516A2FC.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Rıfat Sasun’a ait Kore Gazi Madalyası. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Beki Sasun tarafından bağışlanmıştır.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8CC3688A_8D6D_F042_41C9_B9D5AF312B3F.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Rıfat Sasun’a ait Kore Gazi Madalyası. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Beki Sasun tarafından bağışlanmıştır.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8CC50BF1_8D75_37DE_41D4_7DEC326E4626.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Rıfat Sasun’a ait Kore Gazi Madalyası. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Beki Sasun tarafından bağışlanmıştır.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_08CE5F5A_8B2B_70C2_41E1_32B055321302.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">SEDAKA KUTUSU (LONCA SİNAGOGU)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Sinagoglara hayırseverlerin gönüllerince yardımda bulunmaları için konulan kumbara tarzındaki kutulardır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Lonca Sinagoguna ait sedaka kutusu. Türkiye Hahambaşılığı tarafından ödünç verilmiştir.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_073C3D23_8B15_5042_41AC_92A8088F8238.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">SEDAKA KUTUSU (LONCA SİNAGOGU)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Sinagoglara hayırseverlerin gönüllerince yardımda bulunmaları için konulan kumbara tarzındaki kutulardır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Lonca Sinagoguna ait sedaka kutusu. Türkiye Hahambaşılığı tarafından ödünç verilmiştir.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_0FDB6D5F_8B2C_F0C2_41AC_BA5EF1521564.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">SEDAKA KUTUSU (LONCA SİNAGOGU)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Sinagoglara hayırseverlerin gönüllerince yardımda bulunmaları için konulan kumbara tarzındaki kutulardır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Lonca Sinagoguna ait sedaka kutusu. Türkiye Hahambaşılığı tarafından ödünç verilmiştir.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_E7B79CEA_8B2F_51C2_41C4_D7E3B7230E35.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">TABELALAR</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Yahudi esnaflara ait, kendi işyerlerini önlerine isimlerini belirterek astıkları dükkan tabelaları.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Enrico Modiano olan Alberto Modiano bağışıdır. Menahem Ovadya yazılı olan Silvyo Ovadya bağışıdır. Cemaat Han tabelası müze koleksiyonuna aittir.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_F91B83FD_8B3B_57C6_41CA_7FFADD00A63A.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">TABELALAR</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Yahudi esnaflara ait, kendi işyerlerini önlerine isimlerini belirterek astıkları dükkan tabelaları.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Enrico Modiano olan Alberto Modiano bağışıdır. Menahem Ovadya yazılı olan Silvyo Ovadya bağışıdır. Cemaat Han tabelası müze koleksiyonuna aittir.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_0EFA3B17_8B1D_3042_41B3_0FEFB7F43319.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">TEVA ÖRTÜSÜ</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Tevrat'ın okunması için kullanılan kürsünün üzerine konulan örtüdür. Teva örtüleri bölgeye göre değişiklik gösterebilir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">19. Yüzyılın sonundan günümüze ulaşan Osmanlı dival işi teva örtüleri bazen sinagoglar için özel olarak üretilirdi, bazen de evlerde hanımların özenle diktikleri tekstiller sinagoglara hibe edilirdi.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Günümüzde de stilize çiçek motiflerin olduğu, İbranice yazılar, On Emir, Davud'un Yıldızı gibi Yahudi sembolleri ile bezenen bu örtüler; pamuk, ipek, atlas, kadife gibi kumaşlardan yapılmaktadır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Türkiye Hahambaşılığı tarafından verilmiştir.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_98D4E12A_A166_FD42_41E0_A89E73E6FD3A.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">TÜRK SEFARAD MUTFAĞI</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Türk Sefarad mutfağını simgeleyen iki önemli karakteristik bulunur: bunlardan biri İspanya’dan getirilen ve yüzyıllar boyu sürdürülen geleneksel mutfak, diğeri ise toplu halde yaşamanın getirdiği etkileşimle bu eski geleneklere eklenen Türk, Rum ve Balkan mutfaklarıdır. Sefarad mutfağı, bu iki karışımdan ortaya çıkan tatlar ve içinde birçok kültürün izlerini taşıyan bir Akdeniz mutfağıdır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Kaşerut kurallarının getirdiği kısıtlamalar göz önünde bulundurulduğunda, Sefarad mutfağının sebze ağırlıklı oluşu şaşırtıcı değildir. Menüleri içlerinde hiç et bulunmadan da hazırlamak mümkündür. Eski çağ toplumlarında geniş ailelerin birlikte yaşadıkları düşünülürse, her gün birçok insan için et pişirilmesi aile bütçeleri için epey zorlayıcıydı. Bu yüzdendir ki Sefarad mutfağı son derece lezzetli olan sebzeli yemek tarifleri ile doludur. Ispanakların yaprakları ile yemek yapılırken sapları zeytinyağı ve limon ile harmanlanır, kabakların kabuklarından yine zeytinyağlı, limonlu, dereotlu harika bir sebze yemeği sofraları süsler. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Sefarad mutfağında sebze, peynir ve yumurta birleşimini kullanarak son derece leziz yemekler yapılır. Bu tip yemeklere iyi bir örnek, Kucharikas (kaşıklar) veya Papuchakias (ayakkabılar) adı verilen yemektir. Et yemeklerinde sığır ve kuzu etleri en popüler olanlarıdır. Bunlar çeşitli şekillerde pişirilir ve haşlanması halinde suyu mutlaka pilav, çorba veya başka bir yemek yapmak için kullanılır. Tavuk için de aynı şey söz konusudur. Balıklara gelince, limon ve yumurta ile yapılan terbiyeli sos, beyaz etli balıklarla çok kullanılır. Bu yemek soğuk da yenebildiğinden Şabat’a (Sebt Günü) çok uygundur.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Sefarad yemeklerinde diğer toplumlara nazaran çok daha fazla limon ve çok daha az baharat kullanılır. Tuz ve karabiber haricinde pek baharat kullanılmaz. </SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8D3FA9A7_8F15_7042_41D3_533E442B7A7A.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">TÜRK SEFARAD MUTFAĞI</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Türk Sefarad mutfağını simgeleyen iki önemli karakteristik bulunur: bunlardan biri İspanya’dan getirilen ve yüzyıllar boyu sürdürülen geleneksel mutfak, diğeri ise toplu halde yaşamanın getirdiği etkileşimle bu eski geleneklere eklenen Türk, Rum ve Balkan mutfaklarıdır. Sefarad mutfağı, bu iki karışımdan ortaya çıkan tatlar ve içinde birçok kültürün izlerini taşıyan bir Akdeniz mutfağıdır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Kaşerut kurallarının getirdiği kısıtlamalar göz önünde bulundurulduğunda, Sefarad mutfağının sebze ağırlıklı oluşu şaşırtıcı değildir. Menüleri içlerinde hiç et bulunmadan da hazırlamak mümkündür. Eski çağ toplumlarında geniş ailelerin birlikte yaşadıkları düşünülürse, her gün birçok insan için et pişirilmesi aile bütçeleri için epey zorlayıcıydı. Bu yüzdendir ki Sefarad mutfağı son derece lezzetli olan sebzeli yemek tarifleri ile doludur. Ispanakların yaprakları ile yemek yapılırken sapları zeytinyağı ve limon ile harmanlanır, kabakların kabuklarından yine zeytinyağlı, limonlu, dereotlu harika bir sebze yemeği sofraları süsler. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Sefarad mutfağında sebze, peynir ve yumurta birleşimini kullanarak son derece leziz yemekler yapılır. Bu tip yemeklere iyi bir örnek, Kucharikas (kaşıklar) veya Papuchakias (ayakkabılar) adı verilen yemektir. Et yemeklerinde sığır ve kuzu etleri en popüler olanlarıdır. Bunlar çeşitli şekillerde pişirilir ve haşlanması halinde suyu mutlaka pilav, çorba veya başka bir yemek yapmak için kullanılır. Tavuk için de aynı şey söz konusudur. Balıklara gelince, limon ve yumurta ile yapılan terbiyeli sos, beyaz etli balıklarla çok kullanılır. Bu yemek soğuk da yenebildiğinden Şabat’a (Sebt Günü) çok uygundur.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Sefarad yemeklerinde diğer toplumlara nazaran çok daha fazla limon ve çok daha az baharat kullanılır. Tuz ve karabiber haricinde pek baharat kullanılmaz. </SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_E0CD76C9_8B3B_51CE_41AF_8664FDB8008F.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">TİK</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Antik çağda, Yahudiliğin en kutsal nesnesi olan Tevrat tomarını korumak için bez pelerin veya çantalar (tik) kullanılırdı. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Tik, Urfa, XX. yüzyıl - Türkiye Hahambaşılığı Vakfı tarafından ödünç verilmiştir.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_E16E4B16_8B15_3042_41B7_57AA905037CF.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">TİK</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Antik çağda, Yahudiliğin en kutsal nesnesi olan Tevrat tomarını korumak için bez pelerin veya çantalar (tik) kullanılırdı. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Tik, Urfa, XX. yüzyıl - Türkiye Hahambaşılığı Vakfı tarafından ödünç verilmiştir.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_70FECF18_8B17_F04E_41DB_3D854A2F585F.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Veterinerlerin kullandığı alet olan Syntonisateur-Radiostad cihazı ve seti, 1961. Ord. Prof. Dr. S. Abravanel Aysoy’a ait radiostad cihazı. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Elyan Aysoy tarafından bağışlanmıştır.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_A566C88A_A1EF_8B4D_41C5_38D25251A572.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Veterinerlerin kullandığı alet olan Syntonisateur-Radiostad cihazı ve seti, 1961. Ord. Prof. Dr. S. Abravanel Aysoy’a ait radiostad cihazı. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Elyan Aysoy tarafından bağışlanmıştır.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_71405C32_8CF5_5042_41C9_9E0D2CF8092A.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">YOMTOV GARTİ (1914-2011)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Türkiye’nin Matematik dalında üçüncü doktoru. Hem dedelere hem de torunlarına ders vermeyi başaran “hocaların hocası” eğitimci, “efsane hoca”.  500. Yıl Vakfı kurucuları arasında yer aldı.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_71197B86_8CF4_D045_41BF_C3BF37A94B02.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">YOMTOV GARTİ (1914-2011)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Türkiye’nin Matematik dalında üçüncü doktoru. Hem dedelere hem de torunlarına ders vermeyi başaran “hocaların hocası” eğitimci, “efsane hoca”.  500. Yıl Vakfı kurucuları arasında yer aldı.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8C03018C_8CED_3045_41A1_710646BFFCE2.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">YOMTOV GARTİ (1914-2011)</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Türkiye’nin Matematik dalında üçüncü doktoru. Hem dedelere hem de torunlarına ders vermeyi başaran “hocaların hocası” eğitimci, “efsane hoca”.  500. Yıl Vakfı kurucuları arasında yer aldı.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8CF3197D_8D2D_50C6_41C8_374CD7CAEEF5.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">ÇEYİZ </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Düğüne birkaç gün kala, gelinin evinde akrabalara ve arkadaşlara göstermek amacıyla çeyiz sergilenirdi (aparar ashuar). Türk Yahudilerinde bu geleneğin farklı bir boyutu vardı: Cemaatin önde gelenlerinden iki-üç kişi, “presyadores” (değer biçenler), eve gelip çeyizi inceler ve her bir eşyanın değerini gösteren ayrıntılı bir liste hazırlarlardı. Bu liste, damadın ailesine gösterilir, bazı cemaatlerde düğün belgesine (ketuba) bile kaydedilirdi.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Rejin Haleva tarafından verilmiş, İzmir bölgesine ait çeyiz sandığı.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8CF682DB_8D17_31C2_41DB_D8466F173F9C.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">ÇEYİZ </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Düğüne birkaç gün kala, gelinin evinde akrabalara ve arkadaşlara göstermek amacıyla çeyiz sergilenirdi (aparar ashuar). Türk Yahudilerinde bu geleneğin farklı bir boyutu vardı: Cemaatin önde gelenlerinden iki-üç kişi, “presyadores” (değer biçenler), eve gelip çeyizi inceler ve her bir eşyanın değerini gösteren ayrıntılı bir liste hazırlarlardı. Bu liste, damadın ailesine gösterilir, bazı cemaatlerde düğün belgesine (ketuba) bile kaydedilirdi.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Rejin Haleva tarafından verilmiş, İzmir bölgesine ait çeyiz sandığı.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8CE267F5_8D2F_FFC6_41C4_444F2553909B.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">ÇEYİZ </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Düğüne birkaç gün kala, gelinin evinde akrabalara ve arkadaşlara göstermek amacıyla çeyiz sergilenirdi (aparar ashuar). Türk Yahudilerinde bu geleneğin farklı bir boyutu vardı: Cemaatin önde gelenlerinden iki-üç kişi, “presyadores” (değer biçenler), eve gelip çeyizi inceler ve her bir eşyanın değerini gösteren ayrıntılı bir liste hazırlarlardı. Bu liste, damadın ailesine gösterilir, bazı cemaatlerde düğün belgesine (ketuba) bile kaydedilirdi.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Rejin Haleva tarafından verilmiş, İzmir bölgesine ait çeyiz sandığı.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_3AFFC5A4_8B1D_5046_41B3_B9CDC1002C82.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">ÖN ASYA’DA (ANADOLU) YAHUDİLER</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Yahudilerin Anadolu Yarımadası’na ilk ne zaman yerleştiklerine dair kesin bir bilgi yoktur. Ancak, Filistin’deki Yahudilerin bir kısmının daha İkinci Tapınak’ın M.S.70’te yıkılmasından çok önce bu bölgeye ve Balkanlara göç ederek Roma İmparatorluğu’nun büyük kentlerine yerleşmeye başladığı bilinir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Ancyr (Ankara), Sardis (Sart), Hypaepe (Ödemiş), Aphrodisias (Karacasu-Aydın), Korykos (Fethiye) , Laodiceia (Pamukkale), Myndos (Gümüşlü Liman), Plateia (Milet) ve Andriake (Antalya) gibi eski kent kazılarında bulunan arkeolojik kalıntılardan yörede M.Ö. 4. yüzyıldan itibaren yaşayan Yahudilerin bulunduğu saptanabilmektedir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Tarihçi Flavius, Aristo’nun (M.Ö.384–322) Ön Asya’daki gezilerinde Yahudilere rastlayıp kendileriyle bilgi alışverişinde bulunduğunu ifade eder.   </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">FATİH’İN MEKTUBU </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">"Tanrı bana birçok ülke bahşetti ve hizmetkârı Hazret-i İbrahim ve Hazret-i Yakub'un sülalesine sahip çıkmamı ve onları himayeme almamı bana emretti... Aranızda kim, Tanrı'nın yardımı ile İstanbul'a gelip yerleşmeyi, incirin ve bağın gölgesinde huzur içinde yaşamayı, serbest ticaret yapıp mal mülk sahibi olmayı arzular?"</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">OSMANLILARLA KARŞILAŞMA</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Yahudiler Doğu Roma İmparatorluğu (Bizans) döneminde aralıklarla özgür, genelde baskı altında yaşadılar.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Anadolu Selçuklu Devleti (1077-1308) Yahudilere din ve vicdan özgürlüğü tanıdı. Anadolu Türk Beyliklerinin çoğunda da Yahudiler huzur içinde yaşadı.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Osmanlı Devleti, Oğuzların Bozok kolunun Kayı boyundan olan Ertuğrul Bey’in oğlu Osman Bey tarafından Bizans sınırında bir uç beyliği olarak 1299 yılında kuruldu. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Osman Bey’in oğlu Orhan Bey 1326’da Bursa’yı fethettiğinde, savaş dolayısıyla şehri terk etmiş olan Yahudiler kente döndü. Orhan ve kardeşi Alâeddin ticaret ile sanayi ve maliye dallarında yetenekli olduklarına inandıkları Yahudilere özel bir ilgi gösterdi. Bursa’da Etz Ahayim Sinagogu, Orhan Bey’in bir fermanıyla yenilenerek hizmete girdi.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Osmanlılar fethettikleri her şehirde, kendilerini “kurtarıcı” olarak karşılayan Yahudilerle karşılaştılar: Gelibolu (1354), Ankara (1360), Edirne (1361-1363), İzmir (1422), Selanik (1429) ve nihayet İstanbul (1453).</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">İBERİK YARIMADASI’NDA YAHUDİLER</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Kudüs’teki Büyük Tapınak’ın yıkılışından sonra çeşitli bölgelere dağılan Yahudilerin bir kısmı Akdeniz yolu ile İber Yarımadası’na geldiler. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">711- İber Yarımadası, Tarık bin Ziyad tarafından fethedildi. Bin Ziyad ordularının ele geçirdiği ilk kent, Yahudilerin yoğun olarak yaşadığı Kurduba (Cordova) idi. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">756- Emevi Devleti’nin egemen olduğu Endülüs’te (Andalousia) Müslümanlar, Museviler ve zaman zaman yerli Hristiyanlar “Altın Çağ” olarak anılan yüksek bir uygarlık geliştirdi. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">IX. yüzyıl İspanyolların Kuzey’den başlattıkları Reconquista (Yeniden Fetih) sonucu Müslüman egemenliğinin zayıflaması ile birçok kent peyderpey Katolik hükümdarların eline geçti; Yahudiler yeniden Katolik krallıkların egemenliği altına girmeye başladı.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">1109- Yahudi karşıtı ilk olaylar Toledo’da baş gösterdi. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">1263- Las Siete Partidas yasalarıyla kısıtlamalar getirildi. Buna rağmen Yahudiler, Kastilya Sarayı’nda önemli mevkilere eriştiler. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">4.6.139- Yahudi karşıtı ateşli söylevlerin galeyana getirdiği halk, Sevilya’da Yahudi mahallesini (Juderia) ateşe verdi ve olaylar tüm Endülüs’e yayıldı. Bu olaylar esnasında canlarını kurtarmak için kerhen Hristiyanlığı kabul etmek zorunda kalan Museviler de oldu. (Konversos - Marranos). </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">1469- Kastilyalı İsabella ile Aragon Kralı Ferdinand’ın evlenmesi sonucu iki krallık birleşti. Milli bütünlüğe karşı bir tehdit olarak görülen Konversoslardan gizli olarak Museviliklerini sürdürdükleri iddia edilenler, Engizisyon tarafından ateşte yakılmak (Auto-da-Fe) sureti ile idam edilmeye, 1483’den itibaren de Hristiyanlığı kabule yanaşmayan Yahudiler Endülüs’den kovulmaya başlandı.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">20.1.1492- Son Müslüman kalesi Gırnata (Granada)’nın da düşmesi ile İspanya’da 781 yıllık Müslüman egemenliği sona erdi.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">YENİ BİR VATAN: “HUZUR LİMANI” OSMANLI</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">31 Mart 1492</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Kastilya, Leon, Aragon, Sicilya ve Gırnata Kral ve Kraliçesi Aragonlu Ferdinand ile Kastilyalı İsabella, Elhamra Sarayı’nda Kovma Fermanı’nı imzaladılar ve yayımladılar:</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">“İyice düşündükten ve salim kafa ile mütalaa ettikten sonra, Krallık sınırları içinde yaşayan Yahudilerin, onların karılarının, çocuklarının ve hizmetkârlarının yaşları fark etmeksizin ülkeyi terk etmelerini ve bir daha dönmemelerini emrediyoruz…”</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Ülkeyi terk etmeleri için kendilerine tanınan süre 2 Ağustos 1492 (29 Tammuz 5252) gece yarısı sona eriyordu. Yahudiler evlerini, topraklarını, hayvanlarını, servetlerini ve ziynet eşyalarını bir gün geri dönmek umuduyla geride bırakarak yalnızca evlerinin anahtarlarını yanlarına alıp İspanya’yı terk ettiler. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">İspanya’dan göç eden Yahudilerin sayısı tartışmalı ise de tarihçilerin çoğunlukla fikir birliği ettikleri rakam 120.000 civarındadır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">O günlerde tek bir ülke, Osmanlı İmparatorluğu, dini, soyu, kültürü, dili farklı bu göçmenlere kucak açıyor, Sultan II. Bayezid tüm eyalet yöneticilerine hitaben yayımladığı emirle şöyle buyuruyordu:</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">“İspanya Yahudilerini geri çevirmek şöyle dursun, tam bir içtenlikle karşılanmaları; aksine hareket ederek göçmenlere kötü muamele yapacaklar veya en ufak bir zarara sebebiyet vereceklerin ölümle cezalandırılması…” (Yosef Da’at Dergisi, Sayı 4, 1888)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_CA236AC6_8B6D_F1C2_41D5_DD6504A7BFE4.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">İZMİR </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Ege’nin diğer kentlerindeki Yahudi yaşamı hakkında M.Ö. IV yüzyıldan itibaren ayrıntılı bilgi mevcut olmasına karşın İzmir Yahudileri ile ilgili verilere ancak 17. yüzyılın başında rastlanır. Ünlü tarihçi Galante, Bahri Baba eski Yahudi Mezarlığı’nda 5325 (Miladi, 1565) tarihini taşıyan bir mezar taşına rastladığını yazar. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">16. yüzyılda İzmir’e gelen Sefaradlardan sonra, kentin I. Ahmed zamanında bir ticaret merkezi olmaya başlaması üzerine Manisa, Tire gibi civar kasabalardan ve hatta Selanik ile İstanbul’dan bu kente gelip yerleşen Yahudilerle, 1625 yılından itibaren başlayan cemaat örgütlenmesi kesintisiz devam etti. Jozef Eskapa’nın Selanik’ten İzmir’e vardığı 1620 tarihinde kentte altı sinagog mevcuttu. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Değişik seyyahların izlenimlerinden, 1835’den itibaren gazetelerden ve 1890’lardan sonra Salnamelerden elde edilen verilere göre aradan geçen dört yüzyıl süresince İzmir Yahudi nüfusu istikrarsız bir seyir izledi. Mahalleleri sinagogları ile birlikte yok eden 1743, 1772, 1841 yangınları ve 1688, 1778, 1850 depremleri gibi doğal felaketler ile veba ve kolera gibi salgın hastalıkların yarattığı geniş çapta tahribat sonucu zaman zaman nüfusun azaldığı, diğer taraftan bazı dönemlerde ise iktisadi ve siyasi olayların ve Orta Avrupa ile Rusya’dan Aşkenaz Yahudilerinin göçü sonucu hızla yükseldiği görüldü. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">18.yüzyılın ikinci yarısında İzmir’de ticari hayatın canlanması sonucu iş merkezleri kuzeye doğru gelişmeye başladığında İkiçeşmelik, Keçeciler ve Havra Sokak yöresinde yerleşik Yahudilerden gelir düzeyi yüksek olanları da güneye, Güzelyalı, Karataş ve Göztepe’ye doğru taşınmaya başladı. O zamanlar kimsenin bulunmadığı bir bölge olan Karataş, 19. yüzyılın ikinci yarısında iskâna açıldı.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">20. yüzyılın başında İzmir’de 50’ye yakın sinagog ve midraş (küçük sinagog) bulunuyordu. 1908-1920 döneminde ekonomik sebeplerle 30.000 kadar Yahudinin İzmir’den ABD ve Güney Amerika’ya göç etmesi sonucu 1927 sayımında nüfus 18.157’ye, 1948 döneminde İsrail’e göçler sonrası 1955 sayımında ise 5.383’e geriledi.          </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü Vakıf Meclisi’nin 13 Aralık 2011 tarih ve 6783 sayılı kararıyla, “İzmir Musevi Cemaati’nin vakıf olduğunun tespiti ile şahsiyetinin İzmir Musevi Cemaati Vakfı olarak kütüğe kaydedilmesi”, 5737 sayılı kanunun 42. maddesinin (a,b) bentleri ve Vakıf Yönetmeliği’nin 111. Maddesinin (ö) bendine istinaden uygun görüldü.</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_A540E910_A123_8D5E_41E2_6414D661A8A2.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">İzmir'de nişan töreninde ikram edilen reçelin sunulduğu tepsi takımı.</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8D4AA508_8F7F_704E_41D0_3EF2CDE8D031.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">İzmir'de nişan töreninde ikram edilen reçelin sunulduğu tepsi takımı.</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_A5412F0B_A122_8542_41E2_F61D28F253AC.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">İzmir'de nişan töreninde ikram edilen reçelin sunulduğu tepsi takımı.</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8C30499D_8D2B_3047_41BF_61975D77A6DC.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Şalom Gazetesi kurucularından Avram Leyon’a ait daktilo. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Gözlem Gazetecilik Basın Yayın AŞ tarafından ödünç verilmiştir.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_8C6BE57F_8D3C_F0C2_41D1_3BCDDD891A43.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><HTML><BODY><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Şalom Gazetesi kurucularından Avram Leyon’a ait daktilo. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Gözlem Gazetecilik Basın Yayın AŞ tarafından ödünç verilmiştir.)</SPAN></DIV></BODY></HTML></div>
htmlText_368665FC_8B3B_F3C6_41DA_D21AD2730E79.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">AHRİDA SİNAGOGU (BALAT-İSTANBUL)</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Kürkçü Çeşme Sokağı üzerinde bulunan Ahrida Sinagogu, Balat Sinagoglarının en büyüğü ve en görkemlisidir. 24 Temmuz 1660 Büyük İstanbul Yangını sırasında harap olan yapı, 10 Mayıs 1694 tarihli İrade ile yenilenmiş; 1709, 1823, 1840, 1881, 1893, 1926 ve 1955 yıllarında genel veya kısmi tadilat görmüştür. Bugünkü yapının daha önce yan yana mevcut iki sinagogun (biri Romanyot diğeri Sefarad) aralarındaki duvarın yıkılarak birleştirilmeleri ile oluştuğu iddia edilir. Avlusunda bulunan kitabeye göre Sinagog 1992 yılında Naim Güleryüz’ün öneri ve girişimleri ile Jak Kamhi başkanlığında, 500. Yıl Vakfı tarafından Nedim Yahya’nın koordinatörlüğünde Yüksek Mimar Hüsrev Tayla’nın çalışması ile restore edilmiştir. Sinagogun Teva’sı (Tevrat okuma kürsüsü) bir geminin pruvasını andırır. Bir inanca göre bu profil Nuh’un Gemisi’ni anımsatır, bir diğer iddiaya göre ise Sefaradları İspanya’dan Osmanlı İmparatorluğu’na getiren Osmanlı kadırgalarını simgeler. 17. yüzyılda kendini Mesih ilan eden Sabetay Sevi’nin bir cumartesi günü içinde vaaz verdiği iddia edilen Ahrida Sinagogu, II. Dünya Savaşı’nın seferberlik yıllarında bir süvari müfrezesini barındırmıştır. Sinagogun geçmişindeki anlamlı anılardan biri, Osmanlı-Rusya Savaşı’na katılan Osmanlı ordusunun zaferi için 18 Mayıs 1877 günü düzenlenen ve Sadrazam İbrahim Edhem Paşa ile devlet ricalinin de onurlandırdığı dua törenidir. Ahrida Sinagogu, 9 Haziran 1989 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan 16 Eylül 1987 tarihli kararla, Korunması Gereken Kültür Varlıkları Listesi’ne 128 Sıra No. ile dâhil edilmiştir.</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">HEMDAT İSRAEL SİNAGOGU (KADIKÖY-İSTANBUL)</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">1890’larda Haydarpaşa Yahudileri, kiralık bir evi ünlü Haham Menahem Farhi yönetiminde Talmud Tora (dini öğretim yapılan kurum) ve ibadethane olarak kullanmaktaydı. Ancak mali sorunları çözmek için davet edilenler davete icabet etmeyince evin kapatılmasından başka seçenek kalmadı. Dağhamamı yerleşme merkezini tamamen yok eden büyük yangını izleyen göçlerle Haydarpaşa Yahudi nüfusu daha da artınca yeni ve geniş bir ibadethane gereksinimi kaçınılmaz oldu. 14 Ocak 1896 tarihli İradeye dayanılarak Aziziye Caddesi’ndeki arsa üzerine sinavinin ve haham ikametine mahsus yedi zira irtifaında...binanın inşa edilmesine başlandı. Bu arada, yöre Rumlarının sinagog inşa ettirmemek için kanlı kavgalara kadar giden engellemelere giriştiklerini şahsi göz doktoru Elias Paşa’dan öğrenen Sultan II. Abdülhamid, Selimiye kışlasından bir askeri birlik göndererek olay çıkaranların sindirilmesini sağladı ve sinagog inşaatını korumasına aldı. Planları Avusturyalı bir mimar tarafından çizilen sinagog, Barones Clara de Hirsch’in cömertçe yardımına rağmen ancak bağış toplanarak tamamlanabildi ve 3 Eylül 1899 tarihine denk gelen Roş Aşana Bayramı arifesinde hizmete girdi. Sinagoga “İsrailoğullarının Şefkati” anlamına gelen Hemdat İsrael adı verilerek aynı zamanda kendilerine destek olan Sultan II. Abdülhamid’e minnet hisleri de ifade edilmek istendi. Sinagogun İzzettin Sokak’a bakan ana giriş kapısının üzerinde bulunan kitabedeki yazı ve yazının çevirisi şöyledir: Ki Beti Bet Tefila, Yikare Lehol Aamim Benim evim dua evidir, bütün milletlere açıktır. Pithu Li Şaare Tsedek. Bana doğruluk kapısını açınız ki Avo Vam Ode Ya Oraya geleyim ve Tanrıya şükredeyim. Nigmor Abayit Be Sof Hodeş Rahamim. 5659 Ev Eylül ayının sonunda tamamlandı. Klasik Sefarad stilinde düzenlenmiş sinagogda iki giriş kapısı kuzey-güney uzun ekseni üzerinde bulunur. Ehal ve Teva (tevrat rulolarının saklandığı dolap ve Tevrat okunan kürsü), dikdörtgen salonun doğu-batı ekseninde karşılıklı olarak yerleştirilmiş, sıralar sol ve sağda konumlandırılmıştır. Sinagog girişinin solundaki merdivenden çıkılan azara geniş bir balkon şeklindedir. Kurulduğunda, sinagogun altında bir rehitsa (ölü yıkama yeri) da öngörülmüştü. 1920 yılında sinagog binasına bir yeşiva (dini eğitim verilen bölüm) salonu eklendi. Karako Yeşivası olarak anılan bu bölümde zengin bir kütüphane bulunmakta ve hâlen Vakıf Yönetim Kurulu toplantı salonu olarak kullanılmaktadır. Sinagog 27 Temmuz 1922 gecesi, 170’i kâgir yaklaşık 280 evi yok eden büyük Haydarpaşa yangınından zarar görmeden kurtuldu.</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">KADIKÖY ACIBADEM MEZARLIĞI</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Kadıköy Hemdat İsrael Sinagogu Vakfı tarafından yöneltilmekte olan bu mezarlık, Acıbadem-Uzunçayır bölgesindedir. İlk gömü kayıtları defterine göre, I. Dünya Savaşı sırasında tesis edildiği sanılmaktadır. İlk 18 gömü arasında görülen kişilerin mezar taşlarında yazılı tarihler ve ağıtlar, onların Osmanlı ordusu saflarında savaşırken şehit düştüklerini ifade eder. Söz konusu taşlar bir araya toplanarak mezarlık içinde tesis edilen şehitlikte her yıl 18 Mart Şehitleri Anma Günü’nde bir tören düzenlenmektedir.</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">NEVE ŞALOM SİNAGOGU (BEYOĞLU-İSTANBUL)</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">“Barış Vahası” anlamına gelen Neve Şalom adına eski dönemlerde ve birçok değişik ülkede rastlanır. 1935 yılında Kenesset ve Zülfaris sinagoglarının kapasiteleri, Galata ve Beyoğlu’nun artan Yahudi nüfusunun dinî gereksinmelerini karşılayamadığından, özellikle büyük bayram günlerinde kiralanan muhtelif salonlar özel izinle geçici ibadethane olarak kullanılıyordu. 1938 yılında Galata-Beyoğlu Cemaati Başkanı Marsel Franko, Galata yöresinde mevcut iki Musevi İlkokulu’nu birleştirerek Büyük Hendek Caddesi üzerindeki kız okulunun öğretimini geçici olarak tatil ettiğini Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bildirir ve gerekli değişiklikleri tamamlayarak oluşturduğu mekânı Roş Aşana Bayramı’na (İbrani takvimine göre yeni yıl) yetiştirir. Ancak izinsiz yapılan söz konusu işlemlere yetkili makamların itirazı üzerine bina eski haline getirilir. Bu arada yalnızca tören salonunun ibadet için kullanılabilmesine izin verilir. Konu ile ilgili tezkerenin resmî tebliği ile salon, Ehal (Tevrat rulolarının saklandığı dolap) olarak kullanılan bir gardırop ve Şishane’deki Sarı Madam kahvehanesinden kiralanan iskemlelerle zaman zaman ibadete tahsis edilmeye başlanır. 1948 yılı Pesah (Hamursuz) Bayramı’nın ilk günü, yeni kurulacak sinagogun isminin Neve Şalom olarak kararlaştırıldığı açıklanır. Neve Şalom Sinagogu’nun inşaatı 1949 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi’nden yeni mezun olan Elio Ventura ve Bernard Motola tarafından projelendirilmiş ve yapılmıştır. Neve Şalom Sinagogu’nun açılışı 25 Mart 1951 Pazar sabahı bir merasimle gerçekleşti. O günlerde Büyük Hendek Caddesi’ne cephesi olmayan, dar bir geçitten girilip çıkılabilen Neve Şalom’un cephesinin açılması ancak önündeki binanın 1960 yılında yıkılmasıyla tamamlandı. İddia edilir ki bugünkü Neve Şalom’un yerinde 15. yüzyılda İspanya’dan göç eden Sefaradların kurduğu Aragon Sinagogu bulunuyordu. Neve Şalom, Cumhuriyet tarihinin ilk Hahambaşısı olarak seçilen Rav Rafael Saban’ın (2 Mart 1953), Rav David Asseo’nun (7 Aralık 1961) ve Rav İzak Haleva’nın (19 Aralık 2002) İs’ad törenlerine sahne olmuştur. 6 Eylül 1986 Cumartesi sabahı saat 09.17’de Neve Şalom Sinagogu’nu basan yabancı uyruklu iki terörist, dinî vecibelerini yerine getirmekte olan cemaate bombalar ve makineli tüfeklerle saldırarak ateş açtı. Bu menfur saldırıda, ibadet etmekte olan 25 kişi hayatını kaybetti. İnsanlık dışı bu katliamı gerçekleştiren teröristler de ellerinde patlayan bombalarla parçalandılar. Sinagog, kısa zamanda onarılarak 20 Mayıs 1987 Çarşamba günü anlamlı bir törenle tekrar hizmete girdi. Kurbanların isimlerinin yazılı olduğu bir mermer levha sinagog iç avlusuna takıldı. Ayrıca bomba ve kurşun izlerini belirten iki köşe de acı günün anısına aynen korunarak sarı metal çerçeve içine alındı. 4 Mart 1992 günü Neve Şalom Sinagogu, 500. Yıl kutlama etkinliklerin başlaması vesilesiyle çok anlamlı bir törene sahne oldu. Türk ulusuna şükran duygularını ifade eden bir Şükran Duası okundu. Neve Şalom Sinagogu bitişiğinde bulunan Musevi Birinci Karma İlköğretim Okulu’nun 1995 yılında Ulus’taki okul kompleksine taşınması üzerine boşalan binada düzenlenen kültür merkezi 19 Nisan 1998 günü açılış töreniyle hizmete girdi. 15 Kasım 2003 sabahı sinagog kapısı önünde patlatılan 250 kilo patlayıcı yüklü bir kamyonet ortalığı kan gölüne çevirdi. İki dakika sonra da bu kez Şişli Bet İsrael Sinagogu önünde benzer bir patlama oldu. Bu iki patlamada, 6’sı Yahudi ve 18’i Müslüman, toplam 24 kişi yaşamını yitirirken yüzlerce vatandaş yaralandı. Terör saldırısında hasar gören Neve Şalom Sinagogu, 29 Temmuz 2004 Perşembe günü yeniden kapılarını açtı. Resmî açılış töreni ise 11 Ekim 2004 Pazartesi günü gerçekleşti.</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">YÜKSEKKALDIRIM AŞKENAZ SİNAGOGU (BEYOĞLU - İSTANBUL)</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Aşkenaz Yahudilerinin daha 1831’de Büyük Hendek Caddesi üzerinde sinagog olarak kullanmaya başladıkları ev 1866’da yanınca, o döneme göre daha aristokrat eğilimli Avusturya kökenli Aşkenazlar bugünkü sinagogun bulunduğu yerde Österreichsicher Tempel adı ile de bilinen ahşap bir sinagog inşa etti. 19. yüzyılın son çeyreğinde sinagog paralarının incelenmesinde Aşkenaz Sinagogu adına basılmış iki değişik “para-pul” a rastlanır: Birinde “Kehilot İsrael Aşkenazim” yazarken diğerinde “Temple Germano Israélite” ibaresi okunmaktadır. 1881, 1883, 1885, 1889-90 ve 1896-97 yılı Annuaire Oriental ciltlerinin ve eski sinagog paralarının incelenmesinde bir ikilemle karşılaşılır: Biri Yüksekkaldırım No. 3’te, diğeri aynı yerde ancak No. 5’te yerleşik Alman-Yahudi ritinde, ayrı yönetimlerde iki ayrı sinagogun mevcudiyeti görülür. Sultan II. Abdülhamid’in 1900 tarihli fermanı ile bu iki ahşap binanın yerine yeni bir sinagog izni sağlanınca çıkarılan tahviller ve Avusturya’da yaşayan dindaşların maddi katkısı ile inşaata başlandı. Venedikli ünlü Mimar G. J. Cornaro’nun eserlerinden biri olan ve Avrupa stili görkemli dış cephesi ile değişik bir görünüm sergileyen bu sinagog, 17 Eylül 1900 Pazartesi sabahı törenle açıldı. Ön cephesi bayraklarla donanmış ve koridorlarına doğu halıları serilmiş bulunan sinagogun girişindeki plakette “Önderimiz Majesteleri İmparator ve Kral I. Franz Joseph’in elli yıllık hükümdarlığının yıldönümü anısına, 1900 yılında inşa ettirilmiştir.” ibaresi yer alır. Kendine özgü, abanoz tahtasından el işi Aron ha Kodeş ve Bima’sı, Carl Carlman tarafından, yitirdiği eşi Rachel Carlman anısına 1904’de ünlü usta Fogelstein’a yaptırılmıştır. Yaklaşık 400 kişi alabilen bu sinagogda mevcut iki adet azara (kadınlar galerisi), geleneksel şekilde dairevi olmakla beraber yalnızca ön cephelerinde oturma yerleri öngörülmüştür. Yüksekkaldırım Sinagogu’nun kuruluşunun 100. yıldönümü 2 Aralık 2000 Cumartesi günü anlamlı bir törenle kutlandı. Günlük ibadete açık olan sinagogda ayrıca düğün, Bar Mitzva ve cenaze gibi dinî merasimler ve bazı kutlama veya anma törenleri de icra edilmektedir.</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">BURSA GERUŞ SİNAGOGU (OSMANGAZİ-BURSA)</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">İbranicede Geruş sözcüğü “kovulmuş, sürgün edilmiş” anlamına gelir. 16. yüzyıl başlarında, II. Selim döneminde, İspanya’dan göç eden Sefaradlar tarafından inşa edilen bu sinagog Sakarya Caddesi’ndedir. Kemerli bir kapısı ile yan sokakta sundurmalı bir diğer kapısı mevcuttur. Zemini mermer kaplıdır; oturma yerleri çepeçevre duvar diplerinde ve Teva etrafında daire şeklinde dizilmiştir. 1950 yıllarında Bursa Etz Ahayim Sinagogu’ndan getirtilen geleneksel Ehal (Tevrat okuma kürsüsü) dışında, balkon şeklinde üst Teva’ya giriş kapısının iki yanında duvar içine konumlandırılmış iki adet sarmal merdivenle ulaşılır. Bu tür çift Teva konumu, kimine göre İspanya kimine göre ise Roma ve Bizans geleneğinden kaynaklanmaktadır. 60-70 kişilik azara (kadınlar galerisi) yukarıda sağda yer alır. Girişi ise dış avludan yapılır. Bağdadi bir kubbesi bulunan 100-150 kişilik Geruş Sinagogu'nun Bursa’yı yerle bir eden 1855 depremi sonrası, kentteki tüm camileri onaran Fransız mimar Parville tarafından onarılmış olması mümkündür. Ehal’in yanındaki iki kitabeden biri 5632 (1872) tarihini taşımakta ve bu tamiratı anımsatmaktadır. Sinagog, yaz ve bayramlarda açıktır.</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">YAŞAN SİNAGOGU (ÇANAKKALE MERKEZ)</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Kentin günümüze kalan tek sinagogu, hâlen Mekor Hayim adıyla bilinen, yaklaşık 200 yıllık Yaşan Sinagogu’dur. Eski Havra Sokak olarak da bilinen Büyük Hamam Sokak’taki bina önce köşk olarak inşa edilmiş, daha sonra sinagoga dönüştürülmüştür. Bina, II. Dünya Savaşı yıllarında askerî gereksinimlerle kullanıldı, Eylül 1945’te cemaate iade edildi ve o yılın Roş Aşana Bayramı’nda hizmete girdi. Nisan 1964’te restore edilen sinagog on bir yıl kullanıldıktan sonra, kentteki Yahudi nüfusunun azalmasıyla otuz yıl boyunca düzenli ibadet hizmeti veremedi. 2003 yılında başlayan onarım ve iç düzenleme çalışmalarından sonra sinagog 29 Ekim 2005 günü, İstanbul’dan ve yurt dışından gelen eski Çanakkale kökenlilerin de katılımıyla düzenlenen bir dinî törenle tekrar ibadete açıldı. Üç tarafı sokakla çevrili sinagogda ibadet, kentte yerleşik Yahudi nüfus olmadığından ancak yeterli sayıda ziyaretçi olduğunda yapılabilmektedir. Tarihî mezarlık kent merkezi içinde kaldığından kamulaştırılmış, kentin Müslüman mezarlığının bir bölümü Musevi gömülerine tahsis edilmiştir.</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">EDİRNE KAL KADOŞ AGADOL / BÜYÜK SİNAGOG (EDİRNE MERKEZ)</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">20.000’e yakın nüfusu ile sinagogu olmayan Yahudiler için yeni bir sinagog inşası zorunlu hale gelmişti. Toplanan yardımların paylaştırılmasının birtakım sorunlar yaratabileceği düşüncesiyle yeni bir tek büyük sinagog yapılması kararlaştırıldı. Sultan II. Abdülhamid’in 6 Ocak 1906 tarihli İradesini takiben, daha önce Mayor ve Pulya Sinagoglarının bulunduğu arsada inşaata başlandı. Viyana Sinagogu model alınarak Fransız mimar France Depré tarafından inşa edilen sinagog, giriş holü kapısının iç yüzünde bir zamanlar bulunan kitabesinde belirtildiği gibi, Nisan 1909’da Pesah (Hamursuz) Bayramı arifesinde ibadete açıldı ve Kal Kadoş ha Gadol (Büyük Sinagog) olarak adlandırıldı. Kapısındaki kitabeden anlaşıldığı üzere 5694 (1934) yılında yenilenen midraş, biri salon ve biri kitaplık olarak kullanılan iki ufak odaya sahiptir. Sol cephesinde kadınların girişi için ayrı bir kapısı, ayrıca bir de bodrumu mevcuttur. 1977 Ağustos’unda, artık kullanılmayan sinagogun Vakıflar Müdürlüğü’ne devri talebi gündeme geldi. Değişik safhalı uzun görüşmeler ve restorasyon müzakereleri devam ederken 4 Ocak 1997 günü biriken karın ağırlığına dayanamayan çatı çöktü. Sinagog binası doğaya yenilmeye, yan duvarlar ve Ehal cephesi peyderpey çökmeye devam etti.</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">EGE BÖLGESİ</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">ŞALOM SİNAGOGU (KONAK-İZMİR)</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">“Kal de Abaşo” veya “El Kal de la Tromba” diye de bilinen, 1930’larda Aydın’dan gelen Yahudilere tahsis edildikten sonra “Aydınlılar Havrası” olarak da anılan sinagog 1610 yılında mevcut altı sinagogdan biriydi. Sabetay Sevi’nin kendini bu sinagogda “Mesih” ilan ettiği bilinir. Sinagog avlusundaki kitabede kayıtlı 5560 (1800) ve 5650 (1890) tarihleri, muhtemelen esaslı tamir ve yenileme tarihleridir. 5760’taki (1841) büyük yangın tüm semti yaktıktan sonra bu sinagogun kapısında durmuştur. İzmir’in belki de en otantik sinagogu denebilecek Şalom Sinagogu’nun içi, kalem işleriyle bezenmiş tavanları, duvar diplerinde sedirleri ve çiçekli yastıkları ile bir Türk evini anımsatır. Sinagogun bir kalyonun pruvasına benzeyen Teva’sı bir zamanlar merkezde iken tahminen 20. yüzyılın başında duvar dibine çekilmiştir. Klasik üçlü Ehal kompozisyonu (Tevrat rulolarının saklandığı dolap) bu sinagogda da mevcuttur. Sinagog ön bahçesinin bir kısmı 20. yüzyılın başında Aşkenaz Yahudilerine özel olarak tahsis edilmiş, onlar gidince de dükkâna dönüştürülmüştür. Bahçede, ortasında dünyada tek olduğu söylenen bir büyük taç bulunan bir suka (çardak) mevcuttur. Sinagog, bayramlarda ve Cumartesi-Pazar dışında her gün akşam duasında ibadete açıktır.</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">BİKUR HOLİM SİNAGOGU (KONAK-İZMİR)</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">1724 yılında Salamon de Ciaves adında Portekiz kökenli, Hollanda göçmeni bir İzmirli Yahudi, İkiçeşmelik yolu üzerinde geniş bir bahçesi olan evlerinden birini sinagog olarak kullanılmak üzere bağışlamış; bitişiğindeki bazı evleri ve dükkânları, gelir sağlaması için sinagoga vakfetmiştir. Çaves Havrası olarak da bilinen bu sinagogun bodrum katı, kentte sık sık görülen veba veya kolera salgınlarının birinde hastane olarak kullanıldığından, o tarihten sonra hasta ziyareti anlamına gelen Bikur Holim Sinagogu olarak anılmıştır. 1772’de yanan sinagog 1800 yılında, aynı aileden Manuel de Ciaves tarafından yeniden inşa edilmiştir. Merkezî Teva’sı, çiçek ve meyve resimleri ile bezenmiş tavanı, yeşil-sarı boyalı ve süslü sütunları ile bu sinagog, İzmir’in en güzel ibadethanelerinden biridir. Sinagog, Algazi Sinagogu ile dönüşümlü olarak, iki haftada bir cumartesi sabahları ibadete açıktır.</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">AKDENİZ </SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">ANTAKYA SİNAGOGU (ANTAKYA-HATAY)</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">I. Dünya Savaşı’ndan önce Antakya’da, Halep Hahambaşılığı’na bağlı bir sinagog, bir Talmud Tora (Tevrat) ve bir mezarlık ile sosyal kurumlar mevcuttu. Kapısının üstünde Magen David (Davut’un kalkanı) amblemi bulunan Antakya Sinagogu, bir zamanlar Roma Caddesi olarak anılan Kurtuluş Caddesi’nde, Fransız döneminde inşa edildiği söylenen sıra binaların arasındadır. Yaklaşık 200-250 yıl önce, Beyrut ve Halep’ten gelen yardımlar sayesinde inşa edildiği sanılır. Midraş (küçük dua salonu) kapısı üzerindeki “Bu ev rahmetli Yitshak Swid adına 5650 (1890) yılında yapılmıştır.” yazılı kitabe, bilinen en eski tarihi vermektedir. Ehal yarım daire şeklinde dışa taşar. Teva ortada, oturma yerleri ise duvar diplerindedir. Giriş ve çıkış kapılarının üzerinde asılı levhalarda “Burası Tanrı’nın Kapısıdır. Girişinde-Çıkışında Mübarek Olasın.” dileği okunmaktadır. </SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">6 Şubat 2023’te bölgede gerçekleşen deprem sonrasında Sinagog büyük hasar almış, Cemaat başkanı Sayın Şaul Cenudioğlu ve eşi hayatını kaybetmiş; az sayıda kalan son cemaat üyeleri de göç etmişlerdir.</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">İÇ ANADOLU</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">ANKARA MUSEVİ SİNAGOGU (ALTINDAĞ-ANKARA)</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Roma İmparatoru Augustus’un (M.Ö. 63-M.S.14) Ankara’da kendi adına inşa edilen tapınakta bir bronz sütun üzerine, imparatorluğun Yahudilerine tanınan haklarla ilgili bir ferman yazdırdığı bilinmektedir. 15. yüzyılda İspanya’dan ve Portekiz’den gelen Sefarad Yahudileri ise kendi geleneklerine göre ayrı ayrı iki cemaat kurmuştur. 1510 yılında ortaya çıkan bir dinî ihtilafın halli için müracaat edilen İstanbul Hahambaşısı Elia Mizrahi’nin kararı sonucu Portekizliler, sayıca az oldukları gibi Portekizceyi de unuttuklarından İspanyol Yahudileriyle karışmış ve sinagoglarını kapatmıştır. Ankara’da böylece biri yerli diğeri İspanyol olmak üzere iki sinagog kalmıştır. Samanpazarı semtinde, eski adıyla “Yahudi Mahallesi”, günümüzde ise “Sakalar” olarak anılan mahallede, Birlik Sokak’ta bulunan sinagog, yüksek duvarlarla çevrilmiş bir avlunun ortasında kesme taş bloklardan inşa edilmiştir. İlk yapım tarihi tam olarak bilinmeyen sinagog, neredeyse tüm mahalleyi yok eden bir yangın sonucu harap olmuş, 1834’te “sinagogun eski yeri üzerinde tekrar inşa edilmesine icazet” verilmiş, 1843 yılında kısmi bir tamirat görmüş, 1907’de İtalyan mimarlar tarafından restore edilmiş, 1997 yılında da esaslı bir tadilat ve revizyon görmüştür. Sinagog, Ankara Musevi İbadethanesi Vakfı tarafından yönetilmektedir.</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">[Fotoğraf Albümü: 1. Neve Şalom Sinagogu, 2. İtalyan Sinagogu, 3. Balat Sinagogu, 4. Hemdat İsrael Sinagogu]</SPAN></DIV></div>
htmlText_08983D85_21AA_5C89_4190_06A58895AA7E.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Doktor Karidi üniforması, Belediye Doktoru Nesim Karidi’ye ait kemer, kol işlemesi, iki adet apolet. Dömeka muharebesinden, 1896.</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Berta Bensusen Özgün Brudo tarafından ödünç verilmiştir.)</SPAN></DIV></div>
htmlText_8CC50BEF_8D75_37C2_41C4_C8F5FE24921D.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">I. Dünya Savaşı esnasında kullanılmış 1331 (1915) tarihli pirinç tütün kutusu, üzerinde Joseph Ben Forma yazılıdır. </SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Daryo Katalan tarafından bağışlanmıştır.)</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p></div>
htmlText_8CC36888_8D6D_F04E_41A9_82FACBD0078C.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">I. Dünya Savaşı esnasında kullanılmış 1331 (1915) tarihli pirinç tütün kutusu, üzerinde Joseph Ben Forma yazılıdır. </SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Daryo Katalan tarafından bağışlanmıştır.)</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p></div>
htmlText_A02275BB_8B6F_3042_41E0_DA2B3A13CEB3.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">ISTANBUL</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">BALAT</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">20. yüzyılın başında yaklaşık on bin Yahudinin ikamet ettiği Balat semti, Ayvansaray ile Fener arasındaki bölgeyi kapsar. Yahudi yaşamı 1950'li yıllara kadar bu bölgede devam etmiştir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Balat’a ilk yerleşen Yahudiler, Makedonya’nın Kasturiya kentinden göç eden, gelir düzeyi düşük yüz kadar aileydi. 1492’yi izleyen yıllarda İspanya ve Portekiz’den gelen Sefarad göçmenleri de bu yöreye yerleşti. 1599 yılında Rodos’tan göç edenler de burada misafir edildi. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Bizans Yahudileri olan Romaniotlar ile İspanya göçmeni Sefaradlar başlangıçta ayrı yaşamış, kendi sinagoglarına gitmiş ve geleneklerini sürdürmüştü. Ancak birbirini izleyen deprem ve yangın gibi doğal afetler ve bölge nüfusunun artması sonucu iki cemaat bir süre sonra kaynaştı. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Özellikle 1894 depremi ve onu izleyen birkaç önemli yangın sonrasında varlıklı ailelerin kentin daha modern semtlerine, gelir düzeyi düşük ailelerin ise 1948 yılında kurulan İsrail Devleti’ne göç etmeleri sonucu Balat’taki Yahudi nüfusu önemli bir oranda azaldı.</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">MARMARA DENİZİ KUZEYBATI SAHİLİ </SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">İstanbul’un Avrupa ile bağlantısını oluşturan ve Doğu Demiryolları hattının son durağı olan Sirkeci, limana yakınlığı dolayısıyla ticaret merkezi olarak her zaman tüccarların önemli bir uğrak semti olmuştur.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Yahudiler Bizans döneminde genellikle Haliç’in güney kıyısında, günümüz Bahçekapı ile Aya Sofya arasında kalan (günümüz Sirkeci çevresini de kapsayan) bölgede ikamet etmekteydi. Mahallenin surlardan denize açılan kapısı olan Porta Iudece veya Porta Hebraica (Yahudi Kapısı veya İbrani Kapısı) günümüz Bahçekapı semtindeydi. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Bugün Bet Avraam Sinagogu ve Çorapçı Han İbadethanesi, Sirkeci ve Mahmutpaşa Yahudi esnafına ve hâlen kentin başka yörelerinde ikamet eden eski Sirkecililere ve onların çocuklarına hizmet veriyor.  </SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">MARMARA ADALARI </SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Adalar, 1846 yılında başlayan vapur seferleri ile Yahudiler için İstanbul’un gözde bir sayfiye yeri oldu. Özellikle Büyükada, Burgazada ve bazı dönemlerde Heybeliada, yaz aylarında Yahudi nüfusunun kalabalıklaştığı yöreler olarak bilinir. Kınalıada ise Yahudilerin çok az rağbet ettiği bir adadır. Tarihçi-yazar Prof. Avram Galante, milletvekilliği görevini tamamlayıp Ankara’dan döndüğü 1946 yılından ölümüne kadar 15 yılını “adaların en asudesi” olarak tanımladığı bu adada geçirmiştir.</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">MARMARA DENİZİ KUZEYDOĞU SAHİLİ  </SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Avrupa-Asya transit merkezi konumunda bulunan ve Bağdat Demiryollarının başlangıç noktası olan Haydarpaşa-Yeldeğirmeni yöresine bir Yahudi cemaatinin yerleşmesi 19. yüzyılın ikinci yarısına rastlar. 1922 yangınında büyük bir kısmı yok olan yörenin sakinleri başka semtlere taşınmak zorunda kalınca nüfus azalmıştır. Günümüzde Yeldeğirmeni semtinde yaşayan Yahudilerin sayısı 5-10 aileyi bulmazken, Boğaziçi köprülerinin inşaatından sonra Anadolu yakasının Kadıköy’den Pendik’e uzanan değişik konumlarında, kentin Yahudi nüfusunun yaklaşık dörtte birini oluşturan 1500’e yakın aile yaz-kış ikamet etmektedir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Marmara’nın Anadolu yakasında hâlen hizmette olan iki ibadethane mevcuttur: Haydarpaşa Hemdat İsrael Sinagogu ile Caddebostan Bet El Sinagogu.</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">BOĞAZİÇİ ANADOLU YAKASI</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Boğaziçi’nin Anadolu kıyısında çoğu bugün mevcut olmayan birçok Yahudi yerleşim merkezi anımsanır: Üsküdar, Dağhamamı, Bağlarbaşı, Kuzguncuk, Selamsız, Paşabahçe ve Beykoz. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Üsküdar’daki Yahudiler, 1618-1625 Galata veba salgınından kaçıp bu yöreye sığındı. 1756 Cibali yangınından sonra da sayısız Yahudi ailesi Üsküdar ve Kuzguncuk yöresine göç etti.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Üsküdar sırtlarında Dağhamamı mevkii ise gelir düzeyi yüksek ailelerin ikamet bölgesiydi. Ancak birbirini izleyen yangınlardan ve özellikle 164 Yahudi evi, okul ve sinagogun kül olduğu 1921 yangın felaketinden kurtulabilenler, bu semti tamamen terk ederek Kuzguncuk ve Haydarpaşa’ya göç etti.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">19. yüzyıl sonlarında Paşabahçe ve Beykoz’da, yazlık için gelenler dışında devamlı ikamet eden bir cemaat mevcuttu. Sinagogu, okulu ve Talmud Tora’sı (Tevrat eğitimi kurumu) ile Beykoz küçük fakat tam teşekküllü bir Yahudi yerleşim merkeziydi. Yörenin en önemli yatırımlarından biri, Haham Sabetay Levi tarafından 1884 yılında kurulan, daha sonra İtalyan kökenli Saül D. Modiano ailesine satılan “Fabbrica Vetramini di Constantinople” unvanlı Cam Fabrikası idi. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Fabrikanın kapanmasını izleyen yıllarda yörede ikamet eden Yahudi aileler de kentin başka mahallelerine göç etti. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">                          </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">BOĞAZİÇİ RUMELİ YAKASI</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Kent merkezine ve iş çevrelerine daha yakın olan Boğaziçi’nin Rumeli Yakası gerek yerleşim merkezleri adedi gerekse ekonomi yönünden Anadolu Yakası’na oranla daha hızlı gelişmiştir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Boğaz’da 19. yüzyılın ikinci yarısında ve 20. yüzyılın başında elçiliklerin, yabancı uyrukluların ve varlıklı ailelerin yazlık sayfiye yeri olan Büyükdere’de Kamondo Ailesi tarafından inşa ettirilen küçük bir sinagog mevcuttu. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Bazı varlıklı Yahudilerin yaz aylarını geçirmek üzere zaman zaman Yeniköy’ü tercih ettikleri bilinmektedir. Kont de Kamondo’nun da Yeniköy’de bir yalısı vardı.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Yazılı kayıtlar 1654 yılından beri Arnavutköy’de Yahudilerin bulunduğunu saptamıştır. Burada ikamet eden Yahudiler, Eremya Çelebi’ye göre “zevk sahibi ve saz ehlidir”. 1887 yılında çıkan bir yangında 264 evin yanması, mal ve mülk kayıpları sebebiyle Yahudiler bu semtten ayrıldılar. Arnavutköy’de 1950’lere kadar mevcut olan sinagog, cemaat yokluğundan terk edildi.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Ortaköy ve onun uzantısı durumunda bulunan Kuruçeşme, Bizans döneminden beri bir Yahudi yerleşim merkezi olarak bilinir. Evliya Çelebi 17. yüzyılda burada “köy halkının ekseriyetini Yahudilerin teşkil ettiğini” ifade eder.  Don Jozef Nasi’nin ünlü konağı da Ortaköy’de Belveder mevkiinde, matbaası ise Kuruçeşme’de bulunuyordu.  </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Kalabalık ve önemli bir Yahudi yerleşim bölgesi olan Ortaköy’ün belli başlı Yahudi mahalleleri Taş Merdiven, Karakaş ve Dere idi. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Beş yüz metre çapında bir alana sığan Mecidiye Camii, Ayios Fokas Rum Kilisesi, Surp Astadzadzin Ermeni Kilisesi ve Etz Ahayim Sinagogu ile Ortaköy, Osmanlı’da ve Türkiye’de mevcut dinler arası ahenk simgesi bir semttir. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Prof. Galante, El Tiempo Gazetesi haberlerine dayanarak 1910 yılında 80 öğrencili bir karma okulun Kuruçeşme'de inşa edildiğini, I. Dünya Savaşı sonrasında da Kuruçeşme ve Arnavutköy Yahudilerinin tek bir cemaat çatısı altında birleştiklerini nakleder. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Beşiktaş’ta, örgütlenmiş bir Yahudi cemaatinin varlığı ve yörede görev yapan bir Bet Din’in mevcudiyeti bilinmektedir. 1891 büyük Beşiktaş yangınında 216’sı Yahudi olmak üzere 1746 kişinin zarar gördüğü, sinagogun yandığı ve Sultan’ın, sinagog ve Talmud Tora inşası için cemaat emrine büyük bir arsa tahsis ettiği anlaşılmaktadır. </SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">ŞİŞLİ VE GALATA – BEYOĞLU  </SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Önemli bir ticaret merkezi olan Galata’da 13. yüzyıldan bu yana Yahudiler ikamet etmekteydi.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">5. yüzyılda İmparator Theodosius tarafından Bizans’tan kovulan Yahudiler Haliç’in kuzeyinde, Galata sırtlarında Stenum veya Stauor diye anılan bir yörede ikamete mecbur edildi. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">1894’te 500 kadar Yahudi ailenin yaşadığı Galata semti, kentin değişik yörelerinde meydana gelen yangınlar ve şehrin daha modern mahallelerine yerleşmek isteği gibi demografik etkenlerle (özellikle Hasköy ve Balat’tan gelenlerin eklenmesi ile) büyük ölçüde bir Yahudi yerleşim bölgesi haline geldi. 1950’li yıllara kadar devam eden bu durum, genellikle gelir düzeyi düşük birçok ailenin 1947-1949 yıllarında İsrail’e göç etmeleri ve daha varlıklı olanların Taksim, Nişantaşı ve Şişli gibi kuzey semtlerine yerleşmeleri ile değişmiştir. Yoğun Yahudi yerleşimi sonucu bu bölgede birikmiş sinagoglar ve hayır kurumlarının çoğu mevcudiyetlerini hâlen sürdürüyor.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"> </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">HASKÖY</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">İstanbul’daki en eski Yahudi yerleşim yörelerinden biri olan Hasköy, adını Fatih Sultan Mehmed’in İstanbul’u fethinden sonra bu yöreye kurduğu çadırlardan oluşmuş köyden almıştır. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">İstanbul’un fethini takiben Bahçekapı-Eminönü mevkiinde ikamet eden Yahudilerin bir kısmı Hasköy’e taşınmış, Safed’den getirtilen Yahudiler de buraya yerleştirilmiştir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">1492’den sonra İspanya ve Portekiz’den gelen Sefarad Yahudilerinin bir kısmı ile 1599’da Rodos’tan gelenler de bu yöreye yerleşti. 1633 Cibali ve 1660 Ayazma Kapısı yangınları sonrası dağılan Romaniot Cemaati mensuplarının bir kısmı da Hasköy’e gelmişlerdir. Valide Sultan Camii (Yeni Cami) civarında Bizans’tan beri mevcut Yahudi mahallesinde yaşayanların 1728'de burayı terke zorlandıklarında gidip yerleştikleri yöre de Hasköy olmuştur.  </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Hasköy’ün belli başlı Yahudi mahalleleri: Abaşo la Kaye (Alt Sokak), Maalem veya Keçeci Piri, Arabacılar, halk arasında “Çıksalın” diye telaffuz edilen Şeyh Salih, Kordova, Piri Paşa, Yeni Mahalle, Parmakkapı, Kalaycı Bahçe ve Sarayiko idi. Okmeydanı’na en yakın mahalle olan Maalem veya Keçeci Piri’nin Hasköy’ün en aristokrat bölgesi olduğu, yörenin bu sebepten La Kaleja de los Barones (Asiller Caddesi) diye anıldığı bilinir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">1715 ve 1756 İstanbul yangınları sonucu birçok aile Hasköy’e göç ederken 1804’de bu kez Hasköy bir yangın felaketi geçirmiş, 11 sinagog ile 500 ev tamamen yanmış ve 150 kadarı da hasar görmüştür.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Hasköy, 1894 (Şeyh Salih), 1900 (Piri Paşa), 1905 (Maalem), 1908 (Arabacılar), 1909 (Aynalı Kavak), 1918 (Kordova) ve 1923 (Aynalı Kavak) yıllarında da yangın felaketine uğramış ve her seferinde yüzlerce ev ve dükkân ile birçok sinagog yanarak kül olmuştur.           </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">1920 yangınında evlerini ve işlerini kaybeden Yahudilerin bir kısmı Kasımpaşa’ya yerleşerek bir cemaat oluşturmuş, bir sinagog ve bir okul kurmuştur.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">1950’de Hasköy’de artık Yahudi aristokrasisinin ahşap konakları kalmamış, yörenin Yahudi yaşamı derin bir sessizliğe gömülmüştür. Mevcut sinagoglar yeterli cemaat yokluğu ve maddi imkânsızlıklar dolayısıyla teker teker kapanırken 1960’larda yörede kalan tek ibadethane Maalem Sinagogu olmuştur. </SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">BURSA</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">İbranice yazılmış bazı belgelere göre 820 yılında, Bizans’ın Bursa kentinde ikamet eden Yahudiler mevcuttu. Orhan Bey 6 Nisan 1326’da Bursa’yı fethettiğinde şehrin tüm eski sakinleri kenti terk etmişti. Ancak kısa bir süre sonra, Orhan ve kardeşi Alaettin’in davetiyle Bursa Yahudileri geri döndüler. Şam’dan ve Bizans’ın diğer yörelerinden de gelen dindaşlarıyla bu yörede yaşayan Yahudilerin sayıları çoğaldı. Orhan Bey, kale içine sıkışmış kenti genişletirken Yahudilere de kapalı ve harap durumdaki eski Etz Ahayim (Hayat Ağacı) Sinagogu’nu yeniden inşa ve ibadet iznini verdi. Sinagog etrafında kurulan ve gelişen yeni mahalle de Yahudi toplumunun ikametine tahsis edildi. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">16. yüzyıl başında gelen Sefaradlar da Yahudilik veya Yahudi Mahallesi diye anılan, günümüzdeki Altıparmak, Kuruçeşme Mahallesi Sakarya Caddesi ve etrafındaki bu bölgeye yerleştirildi. 1650 yılında Bursa’yı ziyaret eden Evliya Çelebi, kentte 6 adet Yahudi Mahallesi bulunduğunu belirtmektedir. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">20. yüzyılın başında yaklaşık 4600, I. Dünya Savaşı başında yaklaşık 3500 olan Bursa Yahudi nüfusu, halkın bir kısmının Güney Amerika’ya göçünden sonra, 1927 sayımında, 1915’e inmiştir.  </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">         </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">ÇANAKKALE</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Çanakkale’de Orta Çağ’da bir Yahudi cemaatinin mevcudiyeti bilinmektedir. Osmanlıların Edirne’yi fethinden sonra da değişik yörelerden gelen Yahudiler kente yerleşmişlerdir. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Çanakkale’de 3 sinagog bulunmaktaydı: Hadaş (Yeni), Yaşan (Eski) ve Halio. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Kentin günümüze kalan tek sinagogu, halen Mekor Hayim adıyla bilinen yaklaşık 200 yıllık Yaşan Sinagogu’dur. </SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">EDİRNE</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Yahudilerin Edirne’ye ilk yerleşimleri hakkında somut bir belge mevcut olmamakla birlikte, Filistin’den gelen bazı kişilerin Kudüs’teki İkinci Mabet’in yıkılışından önce bu kente gelip yerleştikleri bilinmektedir. Adrian, özellikle 132 yılında başlayan Bar Kohba isyanından dolayı Filistin’deki Yahudilere baskı ve eza uygularken Edirne’deki Yahudilere dokunmadı, onlar günlük yaşamlarını devam ettirdiler. Eski Edirne mezarlığında bulunan mezar taşlarındaki tarihler ve kentte ‘Büyük Yangın’dan önce mevcut Kal Kadoş de los Gregos veya Kal Kadoş Romania Sinagogları buna delil niteliğindedir. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Roma İmparatorluğu’nun 395 yılında ikiye bölünmesinden sonra Yahudiler, Doğu Roma-Bizans yönetimi altında, günlük yaşamlarında ve dinî uygulamalarında sayısız kısıtlamalarla karşılaştı.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Murad Hüdavendigar Edirne’yi fethettiğinde kentte, Grekçeden başka lisan bilmeyen, ibadetini dahi bu dilde yapan küçük bir Yahudi cemaati buldu. Bursa’dan Osmanlıca bilen Yahudiler getirtilerek dil eğitimine başlandı. Nitelikli kişiler saray ve devlet hizmetinde görevlendirildi.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Edirne’ye yerleşen Türkler, Kaleiçi’ni Rumlara ve Yahudilere bırakıp kale dışındaki geniş alanlara yeni mahalleler kurmaya başladı.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Bu arada, değişik Balkan kentlerinde baskı altındaki Yahudiler ve 1492’de İspanya’yı terk eden Sefaradların bir kısmı özellikle Selanik, Edirne ve çevresine yerleştirildi.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">1893 Osmanlı genel nüfus sayımında Yahudi nüfusu, Edirne Vilayet genelinde 13.721’dir. Bu rakam I. Dünya Savaşı arifesinde, 1905-06 sayımında ise 23.839’a ulaştı.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">1910-1920 yıllarında, Balkan Savaşları sebebiyle ülkede ve dünyada ekonomik durgunluk ve istikrarsızlık gibi nedenlerle her dinden insanın yurt dışında yeni olanaklar sunan ülkelere göçü sonucu, Edirne Yahudilerinin sayısı 1914 yılında 15.686’ya geriledi. Cumhuriyet’in ilanından sonra birçok Yahudi ailesi İstanbul’a yerleşmeyi tercih edince nüfus 1927 yılında 6.098’e, 1934 Trakya Olaylarını takiben 1935 nüfus sayımında 4071’e, Varlık Vergisi sonrası 1945 sayımında 2.441’e, 1960 sayımında 435’e düştü. 1980 yılı başında Edirne’de yaşayan Yahudi sayısı, Türkiye Hahambaşılığı verilerine göre 63 idi.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Zaman içinde doğaya yenik düşen Kal Kadoş Agadol-Büyük Edirne Sinagogu binası, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restore edildi. Sinagog, 26 Mart 2015 günü dönemin Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç’ın katıldığı görkemli bir törenle tekrar hizmete girdi.</SPAN></DIV></div>
htmlText_8C7D4733_8D15_3042_41DC_2399B87D624D.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">JUDEO-ESPANYOL/LADİNO: TÜRK YAHUDİLERİN DİLİ </SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Judeo-Espanyol, Ladino, Djudezmo, Espanyol ve Yahudice 1492 yılında İspanyol Engizisyonundan kaçıp Osmanlı İmparatorluğu’na yerleşen Sefarad Yahudilerinin bugüne dek konuştukları dilin çeşitli isimlerini oluşturmaktadır.  Sosyal dilbilim alanında incelendiğinde bir ülkeden diğerine göç eden toplumların beraberlerinde getirdikleri dilleri en fazla dört kuşak içinde kaybettikleri görülmektedir. Judeo-Espanyol dilinin 500 yıldan fazla bir süre içinde korunması dünyada pek az rastlanan bir olgudur. Türkiye’nin en büyük zenginliklerinden biri olan dil hazinesinin bir parçasını oluşturan Judeo-Espanyol bugün dünyada “yok olma tehlikesi ile karşı karşıya olan diller” kategorisine girmektedir.</SPAN></DIV></div>
htmlText_762D7F40_8B15_503E_41B9_71DF321F1BFE.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">KAMONDOLAR  </SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Kamondolar (Camondolar) engizisyondan kaçarak önce Venedik’e daha sonra 17. yüzyılda İstanbul’a gelen, bu kentte tanınmış ve güç kazanmış, kentte ve cemaatinde çağdaş gelişmelere önderlik etmiş köklü bir İstanbul Yahudi ailesidir. Ailenin Fransa’da yaşayan kolunun son bireyleri II. Dünya Savaşı sırasında Naziler tarafından Auschwitz toplama kampında yakılarak öldürülmüştür. “Camondo” sözcüğünün kökeninin Venedik lehçesinde “Dünya evi” anlamına gelen Ca’Mondo olduğu ifade edilir.</SPAN></DIV></div>
htmlText_8CAFEF32_8D34_F042_41E0_EFBBC58D248C.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Kore savaşına katılan Rıfat Sasun’a verilmiş "Barış Büyükelçisi" belgesi.</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Beki Sasun tarafından bağışlanmıştır.) </SPAN></DIV></div>
htmlText_8C95029F_8D15_3042_41DB_A1FA7BF8D23D.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">LA BOZ DE ORIENTE</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Rafael Uziel’in hayata geçirdiği Sha’arey Mizrah – Las Puertas del Oriente (Doğu’nun Kapıları) gazetesi 29 Aralık 1845’te yayın hayatına başladı.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">15 günde bir basılan gazete, 15 ile 16. sayısı arasında geçen altı haftalık süre dışında ayda iki defa olmak üzere düzenli bir şekilde yayımlandı. Son rastlanan sayısının 4/5 Kasım 1846 tarihini taşıdığı Sha’arey Mizrah’in yayın hayatına son verdiğine ilişkin haber ise Londra merkezli Jewish Chronicle’da 19 Mart 1847’de yer aldı.</SPAN></DIV></div>
htmlText_8C25F6A8_8D34_D04E_41DE_7819F6A6CF7E.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Meam Loez, Sefaradların ansiklopedisi, basım yılı 1732 (İbrani Tarihi 5493)</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Türkiye Hahambaşılığı tarafından ödünç verilmiştir.)</SPAN></DIV></div>
htmlText_8BEED335_8B34_D047_41B0_D23056F8F00F.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Milli Basketbolcu Mordo Habib’e ait milli forma. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Yıldız &amp; Moiz Habib tarafından ödünç verilmiştir.)</SPAN></DIV></div>
htmlText_7D17622E_8B2D_7042_41D2_C5ED05331B97.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">PARAS</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Acil Durum Parası Osmanlı ve Cumhuriyet döneminde kullanılan  paraları kapsayan ve nümismatik bir değeri olan efemeralardır. 6 Ağustos 1877 tarihinde Kaime Nizamnamesi  üzerine sinagoglar, camiler, kiliseler, esnaf kuruluşları, okullar gibi çeşitli kuruluşlar ve  şirketler, metalden veya kağıttan pul şeklinde paralar basmaya başlamıştır. Para basma yetkisi sadece hükümete ait olduğundan bu para biletler üzerine ‘Parayı basan zümre veya topluluk içinde kullanılmak üzere’ şeklinde bir ibare yazılmıştır.</SPAN></DIV></div>
htmlText_7F40AE04_8B15_3045_41D1_2F4A475F31BB.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">PARAS</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Acil Durum Parası Osmanlı ve Cumhuriyet döneminde kullanılan  paraları kapsayan ve nümismatik bir değeri olan efemeralardır. 6 Ağustos 1877 tarihinde Kaime Nizamnamesi  üzerine sinagoglar, camiler, kiliseler, esnaf kuruluşları, okullar gibi çeşitli kuruluşlar ve  şirketler, metalden veya kağıttan pul şeklinde paralar basmaya başlamıştır. Para basma yetkisi sadece hükümete ait olduğundan bu para biletler üzerine ‘Parayı basan zümre veya topluluk içinde kullanılmak üzere’ şeklinde bir ibare yazılmıştır.</SPAN></DIV></div>
htmlText_8C11DD2D_8CEC_D047_41D7_3E5EB7F50F55.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Rodos'ta Diplomat olan ve 2. Dünya Savaşı sırasında orada yaşayan Türk Yahudilerini kurtarması nedeniyle Selahattin Ülkümen’e verilen Dürüst İnsanlık Onur Belgesi, 2001. Naim A. Güleryüz tarafından bağışlanmıştır.</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p></div>
htmlText_8CFC8A78_8D1B_30CE_41D8_A10377679E8A.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">SÜNNET - BERİT MİLA</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Doğumdan sekiz gün sonra, erkek çocuk Yahudi dininin temel bir icabı olarak sünnet edilir. Sünnet (Berit Mila) evde veya sinagogda, özel aletleri olan bir sünnetçi (mohel) tarafından yapılır. İlk erkek çocuğun kirveleri (sandakim) babaanne ve büyükbaba, ikinci çocukta ise anne tarafı olur.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Çocuğa, daha önceleri Osmanlı usulüne göre altın sırmalı elbiseler giydirilirdi, daha sonra ise modern uzun bir elbise giydirilmeye başlandı. Babaanne, çocuğu özel bir “sünnet iskemlesinde” oturan büyükbabanın kucağına verir ve mohel çocuğu sünnet eder. Sünnetin sonunda gelenlere ikramlar sunulur. </SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(İzmir’den gelen sünnet koltuğu Kamhi ailesi tarafından verilmiştir.)</SPAN></DIV></div>
htmlText_0FBC3B9D_8B1D_D046_41DE_79A2433D3B6F.html = <div style="text-align:left; color:#000; "><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">TEVA ÖRTÜSÜ</SPAN></DIV><p STYLE="margin:0; line-height:16px;"><BR STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;"/></p><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Tevrat'ın okunması için kullanılan kürsünün üzerine konulan örtüdür. Teva örtüleri bölgeye göre değişiklik gösterebilir.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">19. Yüzyılın sonundan günümüze ulaşan Osmanlı dival işi teva örtüleri bazen sinagoglar için özel olarak üretilirdi, bazen de evlerde hanımların özenle diktikleri tekstiller sinagoglara hibe edilirdi.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">Günümüzde de stilize çiçek motiflerin olduğu, İbranice yazılar, On Emir, Davud'un Yıldızı gibi Yahudi sembolleri ile bezenen bu örtüler; pamuk, ipek, atlas, kadife gibi kumaşlardan yapılmaktadır.</SPAN></DIV><DIV STYLE="text-align:left;font-size:16px;"><SPAN STYLE="display:inline-block; letter-spacing:0px; white-space:pre-wrap;color:#000000;font-size:16px;font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;">(Türkiye Hahambaşılığı tarafından verilmiştir.)</SPAN></DIV></div>

### Title
window_5B2CB9B9_8B2F_304E_41D1_CFDB5A17924F.title = Hanukiya
window_8D4AA506_8F7F_7042_41AE_E07BEB7B3511.title = Nota Partitütü
window_8D375F52_8F15_D0C2_41AC_1026890C399F.title = Nota Partitütü
window_8D66CBF2_8F37_37C2_41BD_0ADF5196C359.title = Nota Partitütü

## Tour

### Description

### Title
tour.name = 500 Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi